Mithali 4

1 Sikilizeni wanangu, mafundisho ya baba yenu; sikilizeni kwa makini na mpate ufahamu.

Mofavre naga'nimota, negafanama rempi hugamisua kavumro kema kagesa antahi ankeresunka, antahi ama' hu antahintahia erigahane.

2 Ninawapa mafundisho ya maana, kwa hiyo msiyaache mafundisho yangu.

Nagra knare antahiza negamuanki, rempi hugamisua kea kamefira huonto.

3 Nilipokuwa mvulana mdogo katika nyumba ya baba yangu, ningali mchanga na mtoto pekee kwa mama yangu,

Nagrama nenfa nompima onensa mofavrema mani'norera, anta'nimofo magoke mofavre'a mani'nogeno kegava hunante'negeno,

4 baba alinifundisha akisema, “Yashike maneno yangu yote kwa moyo wako wote; yashike maagizo yangu na wewe utaishi.

amanage huno nenfa'a rempi hunami'ne, Mika kema kasamisua kea kagu tumote erintenka azeri hampo'na nehunka, kasegeni'a amage'ma antesunka, knare hunka manigahane.

5 Pata hekima, pata ufahamu; usiyasahau maneno yangu wala usiyaache.

Knare antahintahia erio, antahi amahu antahi'zana erio, kasamisua nanekea kagera okaninka, kamagena huontetfa'za huo.

6 Usimwache hekima naye atakuweka salama; mpende, naye atakulinda.

Knare antahintahimofoma kamagenama huontesankeno'a, kagu nevazina avesima antesankeno'a, kegava hugantegahie.

7 Hekima ni bora kuliko vitu vyote; kwa hiyo jipe hekima. Hata ikikugharimu vyote ulivyo navyo, pata ufahamu.

Knare antahintahi'zana raza me'neanki erio. Hagi maka'zana erigahananagi agatere'nea zana knare antahi'za erio.

8 Mstahi, naye atakukweza; mkumbatie, naye atakuheshimu.

Knare antahintahi zana azerisga nehugeno, kagrira kazeri sga hino, agri'ma azeri akonama hanankeno'a, kagrira ran kagi kamigahie.

9 Atakuvika shada la neema kichwani mwako na kukupa taji ya utukufu.”

Ana antahi'zamo'a, rimpa fru'zanu konariria kasenire huneganteno, kinimofo asinentike fetori kasenire resi hugantegahie.

10 Sikiliza mwanangu, kubali ninachokuambia, nayo miaka ya maisha yako itakuwa mingi.

Mofavrenimoke, nagrama huankema antahitenka, ana kema avaririnka amage'ma antesunka, rama'a kafuzage maninka vugahane.

11 Ninakuongoza katika njia ya hekima na kukuongoza katika mapito yaliyonyooka.

Knare antahizampi vuogu nagra kazeri fatgo nehu'na, knare fatgo kante kavare'na nevue.

12 Utembeapo, hatua zako hazitazuiliwa; ukimbiapo, hutajikwaa.

Ana kantema kagama renakerenka vananana mago zamo'a asevazi ogantena, traginaku'ma hananana tanafara osugahane.

13 Mkamate sana elimu, usimwache aende zake; mshike, maana yeye ni uzima wako.

Kagrama hananegu'ma amama kasamua kea otrenka azeri hanavenetinka atregeno ovino. Na'ankure e'i ana kema huogu'ma rempima hunegamua kemo'a mani'zanka'agna hugahie.

14 Usiuweke mguu wako katika njia ya waovu wala usitembee katika njia ya watu wabaya.

Havi kefo avu'ava hania vahe'mofo kantera ovunka, haviza huno kefoza hu'ne'nia vahe'mo hania zana ovaririo.

15 Epukana nayo, usisafiri katika njia hiyo; achana nayo, na uelekee njia yako.

Ana kantera ovunka, atrenka rukagesenka vugahuema hantega vuo.

16 Kwa kuwa hawawezi kulala mpaka watende uovu; wanashindwa hata kusinzia mpaka wamwangushe mtu.

Na'ankure zamagra kefo avu'ava zama osu'nesu'za zamavura ovase'za mani'ne'za kefozana hute'za zamavura masegahaze. Vahera zamazeri haviza hutesuzage, zamavura vasegahaze.

17 Wanakula mkate wa uovu, na kunywa mvinyo wa jeuri.

Kefo avu'ava'ma hu'zana, breti neankna nehu'za, hazenkema hu'zana waini ti ne'za negi neankna nehaze.

18 Njia ya wenye haki ni kama nuru ya kwanza ya mapambazuko, ambayo hungʼaa zaidi na zaidi mpaka mchana mkamilifu.

Hianagi fatgo vahe'mofo mani'zamo'a, zagemo zahufa nehanatino remsa hume ne-eno, eme remsa huno feru aseankna nehie.

19 Lakini njia ya waovu ni kama giza nene; hawajui kinachowafanya wajikwae.

Hianagi havi avu'ava ene vahe'mofo mani'zamo'a, hani hiankna hu'neanki'za, ana vahe'mo'za na'amo zamazeri tanafa nehie nonkaze.

20 Mwanangu, yasikilize kwa makini yale ninayokuambia; sikiliza kwa makini maneno yangu.

Nagrama huankere mofavrenimoka kagesa antenenka, mika keni'a antahi ankero.

21 Usiruhusu yaondoke machoni pako, yahifadhi ndani ya moyo wako;

Hagi ana nanekea kavure antenenka negenka, ana mika kea kagu'afi erintenka kegava huo.

22 kwa sababu ni uzima kwa wale wanaoyapata na afya kwa mwili wote wa mwanadamu.

Na'ankure iza'o ana kema erino agu'afima antemofona, mani'zama'amo'a knare hanigeno, mika avufgamo'a knare hugahie.

23 Zaidi ya yote, linda moyo wako, kuliko yote uyalindayo, maana ndiko zitokako chemchemi za uzima.

Ana mika'zana hugahananagi agatere'nea zama hananana, antahi zanka'a kegavahu so'e huo. Na'ankure e'i tamage asimu erisana tinkampui me'ne.

24 Epusha kinywa chako na ukaidi; weka mazungumzo machafu mbali na midomo yako.

Havigema hu'zana netrenka, krunagema kagipinti'ma atiramizankura atregeno afete meno.

25 Macho yako na yatazame mbele, kaza macho yako moja kwa moja mbele yako.

Kavua kegantigama osunka, ke fatgo hunka kavugage kavua kenka vuo.

26 Sawazisha mapito ya miguu yako na njia zako zote ziwe zimethibitika.

Kagama rentenkama vanana kana kva hu'nenka, kavua kenka nevugeno, mika zamo'a kagritera agafa huno eme hanavetigahie.

27 Usigeuke kulia wala kushoto; epusha mguu wako na ubaya.

Kagia antifi omerege amafi emerege osunka, kagamo'ma kefo avu'avapima kavareno vuzankura kva huo.