Mithali 4
1 Sikilizeni wanangu, mafundisho ya baba yenu; sikilizeni kwa makini na mpate ufahamu.
Vinyewo, mise mia fofo ƒe nufiame; miɖo to ne miaxɔ gɔmesese.
2 Ninawapa mafundisho ya maana, kwa hiyo msiyaache mafundisho yangu.
Nusɔsrɔ̃ deto mele mia nam eya ta migagbe nye nufiafia o.
3 Nilipokuwa mvulana mdogo katika nyumba ya baba yangu, ningali mchanga na mtoto pekee kwa mama yangu,
Esi menye ɖevi sue kple vi fɛ̃ le fofonye ƒe aƒe me kple vi ɖekɛ na danye la,
4 baba alinifundisha akisema, “Yashike maneno yangu yote kwa moyo wako wote; yashike maagizo yangu na wewe utaishi.
efia num hegblɔ be, “Ku ɖe nye nyawo ŋu kple wò dzi katã, lé nye sededewo me ɖe asi ekema ànɔ agbe.
5 Pata hekima, pata ufahamu; usiyasahau maneno yangu wala usiyaache.
Dze nunya, di gɔmesese, mègaŋlɔ nye nyawo be alo aƒo asa na wo o.
6 Usimwache hekima naye atakuweka salama; mpende, naye atakulinda.
Mègagbe nu le nunya gbɔ o ekema adzɔ ŋuwò, lɔ̃e ekema akpɔ tawò.
7 Hekima ni bora kuliko vitu vyote; kwa hiyo jipe hekima. Hata ikikugharimu vyote ulivyo navyo, pata ufahamu.
Nunya ƒo nuwo katã ta eya ta dze nunya. Togbɔ be wò nunɔamesiwo katã nàtsɔ aƒlee hã la, di gɔmesese.
8 Mstahi, naye atakukweza; mkumbatie, naye atakuheshimu.
De asixɔxɔ eŋu ekema ado wò ɖe dzi, xɔe atuu ekema ade bubu ŋuwò.
9 Atakuvika shada la neema kichwani mwako na kukupa taji ya utukufu.”
Atsɔ amenuveve aɖɔ na wò ta abe seƒoƒotsihe ene eye wòatsɔ atsyɔ̃fiakuku aɖɔ na wò.”
10 Sikiliza mwanangu, kubali ninachokuambia, nayo miaka ya maisha yako itakuwa mingi.
Ɖo to afii, vinye, ne nàxɔ nye nyawo, ekema wò agbenɔƒewo asɔ gbɔ fũu.
11 Ninakuongoza katika njia ya hekima na kukuongoza katika mapito yaliyonyooka.
Mele nunya ƒe mɔ fiam wò eye mekplɔ wò to toƒe dzɔdzɔewo.
12 Utembeapo, hatua zako hazitazuiliwa; ukimbiapo, hutajikwaa.
Ne èle zɔzɔm la, naneke maxe mɔ na wò afɔɖeɖewo o eye ne èsi du la, màkli nu o.
13 Mkamate sana elimu, usimwache aende zake; mshike, maana yeye ni uzima wako.
Lé nufiame ɖe asi, mègana wòado le asiwò o; dzɔ eŋuti nyuie elabena eyae nye agbe na wò.
14 Usiuweke mguu wako katika njia ya waovu wala usitembee katika njia ya watu wabaya.
Mègaka afɔ ame vɔ̃ɖiwo ƒe toƒewo alo nàzɔ ame vɔ̃ɖiwo ƒe mɔ dzi o.
15 Epukana nayo, usisafiri katika njia hiyo; achana nayo, na uelekee njia yako.
Ƒo asa na woƒe mɔwo, mègazɔ wo dzi o, lé wò mɔ tsɔ nàyi afi si yim nèle
16 Kwa kuwa hawawezi kulala mpaka watende uovu; wanashindwa hata kusinzia mpaka wamwangushe mtu.
elabena ne womewɔ nu vɔ̃ɖi o kpaa, womedɔa alɔ̃ o eye womedɔa akɔlɔ̃e teti hã o va se ɖe esime woana ame aɖe nadze anyi.
17 Wanakula mkate wa uovu, na kunywa mvinyo wa jeuri.
Woɖua vɔ̃ɖinyenye ƒe abolo eye wonoa nu sesẽ wɔwɔ ƒe wain.
18 Njia ya wenye haki ni kama nuru ya kwanza ya mapambazuko, ambayo hungʼaa zaidi na zaidi mpaka mchana mkamilifu.
Ke ame dzɔdzɔewo ƒe toƒe le abe ŋdi kanya ƒe ɣetotoe ene, eklẽna, gaklẽna ɖe edzi ne ŋu ɖe le eme nyuie.
19 Lakini njia ya waovu ni kama giza nene; hawajui kinachowafanya wajikwae.
Ke ame vɔ̃ɖiwo ƒe mɔ le abe viviti tsiɖitsiɖi ene eye womenya nu si na wole nu klim o.
20 Mwanangu, yasikilize kwa makini yale ninayokuambia; sikiliza kwa makini maneno yangu.
Vinye, lé to ɖe nye nyawo ŋu eye nàƒu to anyi ɖe nya si gblɔm mele la ŋu.
21 Usiruhusu yaondoke machoni pako, yahifadhi ndani ya moyo wako;
Mègana woadzo le wò ŋkume o, ke boŋ dzra wo ɖo ɖe wò dzi me,
22 kwa sababu ni uzima kwa wale wanaoyapata na afya kwa mwili wote wa mwanadamu.
elabena wonye agbe na ame siwo ke ɖe wo ŋu kple dɔyɔyɔ na ame ƒe ŋutilã blibo la.
23 Zaidi ya yote, linda moyo wako, kuliko yote uyalindayo, maana ndiko zitokako chemchemi za uzima.
Dzɔ wò dzi ŋu wu nuwo katã, elabena eyae nye agbe ƒe vudo.
24 Epusha kinywa chako na ukaidi; weka mazungumzo machafu mbali na midomo yako.
Ɖe nya dzodzrowo ɖa le wò nu me, eye te aʋatsonyawo ɖa xaa tso wò nuyiwo gbɔ.
25 Macho yako na yatazame mbele, kaza macho yako moja kwa moja mbele yako.
Wò ŋkuwo nekpɔ ŋgɔ tẽe eye wò mo nelé mɔ ɖeka tsɔ le ŋgɔwò.
26 Sawazisha mapito ya miguu yako na njia zako zote ziwe zimethibitika.
Ɖe toƒe sɔsɔewo na wò afɔwo eye nàlé mɔ siwo dzi sẽ nyuie la ko atsɔ.
27 Usigeuke kulia wala kushoto; epusha mguu wako na ubaya.
Mègadze ɖe ɖusime alo miame o, eye ɖe wò afɔ ɖa le vɔ̃ me.
