Mithali 31
1 Misemo ya Mfalme Lemueli, usia wa mama yake aliyomfundisha:
Lengpa Lemuel anun anahilna thucheng ho aphondoh.
2 “Ee mwanangu, ee mwana wa tumbo langu, ee mwana wa nadhiri zangu,
“O kachapa, kanaobua kon’a kahin kachapa, ipi mong mong ham, kitepna vanga kahinsa kachapa?
3 Usitumie nguvu zako kwa wanawake, uhodari wako kwa wale wanaowaharibu wafalme.
Nathahatna chu numei pedoh hih beh in, chule lengho sumanga pang ho chu lampi na ot louhel ding ahi.
4 “Ee Lemueli, haifai wafalme, haifai wafalme kunywa mvinyo, haifai watawala kutamani sana kileo,
O Lemuel, lengho dinga judon kiti hi angai ahipoi, vaihom’a pang ho dinga khamna theija lop hi angai ahipoi.
5 wasije wakanywa na kusahau vile sheria inavyoamuru na kuwanyima haki zao wote walioonewa.
Ajeh chu ju adon tenguleh, thu adih’a kitansa le akiseisa chu aheimil diu; chutengleh gim hesoh changte dinga, adihnau chu asuhmil peh diu ahi.
6 Wape kileo wale wanaoangamia, mvinyo wale walio na uchungu,
Manthah nan aphah dingpa chu khamna thei donsah hih beh in, amavang alung hesoh val ho bou ju donsah tan.
7 Wanywe na kusahau umaskini wao na wasikumbuke taabu yao tena.
Hitichun amaho cheng chu donsah inlang, avaichat nau asuhmil nadiu le agenthei nau tincheng asuhmil nadiu ahi.
8 “Sema kwa ajili ya wale wasioweza kujisemea, kwa ajili ya haki za wote walioachwa ukiwa.
Ama ding kisei thei lou ho dingin seipeh in, chule achung'uva thu adih in tanpeh in.
9 Sema na uamue kwa haki, tetea haki za maskini na wahitaji.”
Nakam kah inlang thu adih’in tan in, vaichate le angaichate chunga thu adih’a tanna chu umsah jing in.” ati.
10 Mke mwenye sifa nzuri, ni nani awezaye kumpata? Yeye ni wa thamani sana kuliko marijani.
Numei jipha tah kimu jou ding koiham? Amanu chu sana pah jem jouse sang in jong ahoi joi.
11 Mume wake anamwamini kikamilifu wala hakosi kitu chochote cha thamani.
Ajipan alungthim akison pi lheh in, ajeh chu amanun ajipa hinkhoa ijakai abulhinsah ding ahi.
12 Humtendea mumewe mema, wala si mabaya, siku zote za maisha yake.
Amanu chun ajipa chunga thilpha chom atongdoh jin, ahinkho sung in ajipa setna atongdoh ngaipoi.
13 Huchagua sufu na kitani naye hufanya kazi kwa mikono yenye bidii.
Samul le tupat abolpeh jin, pontho tah in pat abol jin ahi.
14 Yeye ni kama meli za biashara akileta chakula chake kutoka mbali.
Hitobang numei hi kiveina kong innei tobang ahin, nehle chah jong gamla tah tah a kon’in ahinpo ji'e.
15 Yeye huamka kungali bado giza huwapa jamaa yake chakula na mafungu kwa watumishi wake wa kike.
Jingkah khovah masangin athouvin ain-sung mite dingin neh le chah agong jin, chule asoh nungah ho nikhat sunga atohdiu agontoh peh jin ahi.
16 Huangalia shamba na kulinunua, kutokana na mapato yake hupanda shamba la mizabibu.
Amanu achen loumun agaven acho pai jin, amanu khutsoh mong mong in lengpilei abol in ahi.
17 Hufanya kazi zake kwa nguvu, mikono yake ina nguvu kwa ajili ya kazi zake.
Amanu hin atai akigah in thanei tah in apang jin, abanthahat ajedoh jing in ahi.
18 Huona kwamba biashara yake ina faida, wala taa yake haizimiki usiku.
Amanu hin akiveina anatoh athilbol jouse thil phachom ahi, ti asumil ngaipon; jan khovah kahsen athaomei amit khapoi.
19 Huweka mikono yake kwenye pia, navyo vidole vyake hushikilia kijiti chenye uzi.
Akhut teni le muikung akisip lhop jingin, chule akhut tenin patkong kung atuh jing jinge.
20 Huwanyooshea maskini mikono yake na kuwakunjulia wahitaji vitanga vyake.
Migentheite hunan akhut alhang jingin, chujongleh alhasamte dingin akhut alhang jing in ahi.
21 Theluji ishukapo, hana hofu kwa ajili ya watu wa nyumbani mwake, kwa maana wote wamevikwa nguo za kutia joto.
Hitobang numei hin ain chen buhbang hunglhah ding jong aging pon, ainsung mite abonchan ponsan vamleh in atom in hijeh chun alung monge.
22 Hutengeneza mazulia ya urembo ya kufunika kitanda chake, yeye huvaa kitani safi na urujuani.
Hiche numei hin ama le ama din jong ponsil akikhon in, aponsil jong tupat ponnem le ponsandup jeng ahi.
23 Mume wake anaheshimiwa kwenye lango la mji, aketipo miongoni mwa wazee wa nchi.
Khopi kelkot phung jousea ajipa akilang doh jingin, gamsung upa ho lah a atouteng jongle min ahesoh keije.
24 Hutengeneza mavazi ya kitani na kuyauza, naye huwauzia wafanyabiashara mishipi.
Hitobang numei hin tupat ponnem akhongin akhonjou tengle akijoh jin, kivei miho henga jong konggah khao ajoh jin ahi.
25 Amevikwa nguvu na heshima, anaweza kucheka bila kuwa na hofu kwa siku zijazo.
Thahat le gunchuna hi hiche numeinu dinga hi aponsil tobang ahin, khonunga phat hung lhung ding jong lungkhamna beijin agaldot theijin ahi.
26 Huzungumza kwa hekima na mafundisho ya kuaminika yapo ulimini mwake.
Chingthei tah in thu aseijin, khoto tah a mihilna jong aneijin ahi.
27 Huangalia mambo ya nyumbani mwake wala hali chakula cha uvivu.
Insunga um thil jouse avetup sohkei jin, thaset jeh’a don louva akoi khatcha aumpoi.
28 Watoto wake huamka na kumwita aliyebarikiwa, mumewe pia humsifu, akisema:
Hitobang numei hi achate ahung kipat doh jiuvin, numei nunnom nu tin asejun ahi; chule ajipa jeng in jong amanu hi apahcha lheh ji'e.
29 “Wanawake wengi hufanya vitu vyenye sifa nzuri, lakini wewe umewapita wote.”
“Vannoi leisetna numei kitahleh numei lolhing tamtah aumme, hinlah nangin amaho nakhel sohkeije” ati.
30 Kujipamba ili kuvutia ni udanganyifu na uzuri unapita upesi, bali mwanamke anayemcha Bwana atasifiwa.
Kijep hoisel nahi lhep lhahna bep ahin, melhoi jong hi chomcha ding bou ahi; hinlah Pakai ging jing numei hi pachat dinga lomtah ahi.
31 Mpe thawabu anayostahili, nazo kazi zake na zimletee sifa kwenye lango la mji.
Hitobang numei chu atohdoh jouse jal’in kipaman peuvin, chule khopi kot phung tinchenga anatohdoh jousen; lhang phong in vahchoi cheh tahen.
