Mithali 30

1 Misemo ya Aguri mwana wa Yake, usia: Huyu mtu alimwambia Ithieli, naam, kwa Ithieli na kwa Ukali:

Rijeèi Agura sina Jakejeva; sabrane rijeèi toga èovjeka Itilu, Itilu i Ukalu.

2 “Mimi ni mjinga kuliko wanadamu wote; sina ufahamu wa kibinadamu.

Ja sam luði od svakoga, i razuma èovjeèijega nema u mene.

3 Sijajifunza hekima, wala sina maarifa ya kumjua yeye Aliye Mtakatifu.

Niti sam uèio mudrosti niti znam svetijeh stvari.

4 Ni nani ameshapanda mbinguni na kushuka? Ni nani ameshakusanya upepo kwenye vitanga vya mikono yake? Ni nani ameshafungia maji kwenye nguo yake? Ni nani ameimarisha miisho yote ya dunia? Jina lake ni nani, na mwanawe anaitwa nani? Niambie kama unajua!

Ko je izašao na nebo i opet sišao? ko je skupio vjetar u pregršti svoje? ko je svezao vode u plašt svoj? ko je utvrdio sve krajeve zemlji? kako mu je ime? i kako je ime sinu njegovu? znaš li?

5 “Kila neno la Mungu ni kamilifu; yeye ni ngao kwa wale wanaomkimbilia.

Sve su rijeèi Božije èiste; on je štit onima koji se uzdaju u nj.

6 Usiongeze kwenye maneno yake, ama atakukemea na kukuthibitisha kuwa mwongo.

Ništa ne dodaji k rijeèima njegovijem, da te ne ukori i ne naðeš se laža.

7 “Ninakuomba vitu viwili, Ee Bwana; usininyime kabla sijafa:

Za dvoje molim te; nemoj me se oglušiti dok sam živ:

8 Uutenge mbali nami udanganyifu na uongo; usinipe umaskini wala utajiri, bali unipe chakula cha kunitosha kila siku.

Taštinu i rijeè lažnu udalji od mene; siromaštva ni bogatstva ne daj mi, hrani me hljebom po obroku mom,

9 Nisije nikawa na vingi vya kuzidi nikakukana na kusema, ‘Bwana ni nani?’ Au nisije nikawa maskini nikaiba, nami nikaliaibisha jina la Mungu wangu.

Da ne bih najedavši se odrekao se tebe i rekao: ko je Gospod? ili osiromašivši da ne bih krao i uzalud uzimao ime Boga svojega.

10 “Usimchongee mtumishi kwa bwana wake, asije akakulaani, ukapatilizwa kwalo.

Ne opadaj sluge gospodaru njegovu, da te ne bi kleo i ti bio kriv.

11 “Wako watu wale ambao huwalaani baba zao na wala hawawabariki mama zao;

Ima rod koji psuje oca svojega i ne blagosilja matere svoje.

12 wale ambao ni safi machoni pao wenyewe kumbe hawakuoshwa uchafu wao;

Ima rod koji misli da je èist, a od svoga kala nije opran.

13 wale ambao daima macho yao ni ya kiburi, ambao kutazama kwao ni kwa dharau;

Ima rod koji drži visoko oèi svoje, i vjeðe mu se dižu uvis.

14 wale ambao meno yao ni panga na ambao mataya yao yamewekwa visu kuwaangamiza maskini katika nchi, na wahitaji kutoka miongoni mwa wanadamu.

Ima rod kojemu su zubi maèevi i kutnjaci noževi, da proždire siromahe sa zemlje i uboge izmeðu ljudi.

15 “Mruba anao binti wawili waliao, ‘Nipe! Nipe!’ “Kuna vitu vitatu visivyotosheka kamwe, naam, viko vinne visivyosema, ‘Yatosha!’:

Pijavica ima dvije kæeri, koje govore: daj, daj. Ima troje nesito, i èetvrto nikad ne kaže: dosta:

16 Ni kaburi, tumbo lisilozaa, nchi isiyoshiba maji kamwe, na moto, usiosema kamwe, ‘Yatosha!’ (Sheol h7585)

Grob, materica jalova, zemlja, koja ne biva sita vode, i oganj, koji ne govori: dosta. (Sheol h7585)

17 “Jicho lile limdhihakilo baba, lile linalodharau kumtii mama, litangʼolewa na kunguru wa bondeni, litaliwa na tai.

Oko koje se ruga ocu i neæe da sluša matere, kljuvaæe ga gavrani s potoka i jesti orliæi.

18 “Kuna vitu vitatu vinavyonishangaza sana, naam, vinne nisivyovielewa:

Troje mi je èudesno, i èetvrtoga ne razumijem:

19 Ni mwendo wa tai katika anga, mwendo wa nyoka juu ya mwamba, mwendo wa meli katika maji makuu ya bahari, nao mwendo wa mtu pamoja na msichana.

Put orlov u nebo, put zmijin po stijeni, put laðin posred mora, i put èovjeèiji k djevojci.

20 “Huu ndio mwendo wa mwanamke mzinzi, hula akapangusa kinywa chake na kusema, ‘Sikufanya chochote kibaya.’

Taki je put kurvin: jede, i ubriše usta, pa veli: nijesam uèinila zla.

21 “Kwa mambo matatu nchi hutetemeka, naam, kwa mambo manne haiwezi kuvumilia:

Od troga se potresa zemlja, i èetvrtoga ne može podnijeti:

22 Mtumwa awapo mfalme, mpumbavu ashibapo chakula,

Od sluge, kad postane car, od bezumnika, kad se najede hljeba,

23 mwanamke asiyependwa aolewapo, naye mtumishi wa kike achukuapo nafasi ya bibi yake.

Od puštenice, kad se uda, od sluškinje kad naslijedi gospoðu svoju.

24 “Vitu vinne duniani vilivyo vidogo, lakini vina akili nyingi sana:

Èetvoro ima maleno na zemlji, ali mudrije od mudaraca:

25 Mchwa ni viumbe wenye nguvu ndogo, hata hivyo hujiwekea akiba ya chakula chao wakati wa kiangazi.

Mravi, koji su slab narod, ali opet pripravljaju u ljeto sebi hranu;

26 Pelele ni viumbe vyenye uwezo mdogo hata hivyo hujitengenezea nyumba zao kwenye miamba.

Pitomi zeèevi, koji su nejak narod, ali opet u kamenu grade sebi kuæu;

27 Nzige hawana mfalme, hata hivyo huenda pamoja vikosi vikosi.

Skakavci, koji nemaju cara, ali opet idu svi jatom;

28 Mjusi anaweza kushikwa kwa mkono, hata hivyo huonekana katika majumba ya kifalme.

Pauk, koji rukama radi i u carskim je dvorima.

29 “Viko vitu vitatu ambavyo vinapendeza katika mwendo wao, naam, vinne ambavyo hutembea kwa mwendo wa madaha:

Troje lijepo koraèa, i èetvrto lijepo hodi:

30 simba, mwenye nguvu miongoni mwa wanyama, asiyerudi nyuma kwa chochote;

Lav, najjaèi izmeðu zvjerova, koji ne uzmièe ni pred kim,

31 jogoo atembeaye kwa maringo, pia beberu, naye mfalme pamoja na jeshi lake lililomzunguka.

Konj opasan po bedrima ili jarac, i car na koga niko ne ustaje.

32 “Ikiwa umefanya upumbavu na ukajitukuza mwenyewe, au kama umepanga mabaya, basi funika mdomo wako na mkono wako.

Ako si ludovao ponesavši se ili si zlo mislio, metni ruku na usta.

33 Kwa maana kama vile kusukasuka maziwa hutoa siagi, na pia kule kufinya pua hutoa damu, kadhalika kuchochea hasira hutokeza ugomvi.”

Kad se razbija mlijeko, izlazi maslo; i ko jako nos utire, izgoni krv; tako ko draži na gnjev, zameæe svaðu.