Mithali 30
1 Misemo ya Aguri mwana wa Yake, usia: Huyu mtu alimwambia Ithieli, naam, kwa Ithieli na kwa Ukali:
Ord av Agur, son åt Jake, profetordet. Mannen segjer so til Itiel, til Itiel og Ukal:
2 “Mimi ni mjinga kuliko wanadamu wote; sina ufahamu wa kibinadamu.
For fåvis er eg til å heita mann, og ikkje hev eg manne-vit.
3 Sijajifunza hekima, wala sina maarifa ya kumjua yeye Aliye Mtakatifu.
Visdom hev eg ikkje lært, til kunnskap um den Heilage.
4 Ni nani ameshapanda mbinguni na kushuka? Ni nani ameshakusanya upepo kwenye vitanga vya mikono yake? Ni nani ameshafungia maji kwenye nguo yake? Ni nani ameimarisha miisho yote ya dunia? Jina lake ni nani, na mwanawe anaitwa nani? Niambie kama unajua!
Kven hev stige upp til himmelen og stige ned? Kven hev samla vinden inn i nevarne? Kven hev bunde vatnet i eit klædeplagg? Kven hev alle enderne av jordi sett? Kva heiter han, kva heiter son hans - um du veit det?
5 “Kila neno la Mungu ni kamilifu; yeye ni ngao kwa wale wanaomkimbilia.
Alt Guds ord er skirt, han er ein skjold for deim som flyr til honom.
6 Usiongeze kwenye maneno yake, ama atakukemea na kukuthibitisha kuwa mwongo.
Legg ikkje noko til hans ord, elles lyt han refsa deg, og du stend der ein ljugar.
7 “Ninakuomba vitu viwili, Ee Bwana; usininyime kabla sijafa:
Tvo ting hev eg bede deg um, neitta meg deim ikkje, fyrr eg døyr:
8 Uutenge mbali nami udanganyifu na uongo; usinipe umaskini wala utajiri, bali unipe chakula cha kunitosha kila siku.
Lat fals og lygn vera langt frå meg! Gjev meg ikkje armod og ikkje rikdom! Lat meg få eta mitt tiletla brød!
9 Nisije nikawa na vingi vya kuzidi nikakukana na kusema, ‘Bwana ni nani?’ Au nisije nikawa maskini nikaiba, nami nikaliaibisha jina la Mungu wangu.
Elles kunde eg neitta deg når eg var mett, og segja: «Kven er Herren?» Eller um eg vart fatig, kunde eg stela, ja, forgripa meg på min Guds namn.
10 “Usimchongee mtumishi kwa bwana wake, asije akakulaani, ukapatilizwa kwalo.
Baktala ei ein tenar for hans herre, elles vil han banna deg, og du få bøta.
11 “Wako watu wale ambao huwalaani baba zao na wala hawawabariki mama zao;
Ei ætt som bannar far sin og ikkje signar mor si,
12 wale ambao ni safi machoni pao wenyewe kumbe hawakuoshwa uchafu wao;
ei ætt som tykkjer ho er rein, endå ho ei hev tvætta av sitt eige skarn,
13 wale ambao daima macho yao ni ya kiburi, ambao kutazama kwao ni kwa dharau;
ei ætt - kor stolte augo hev ho ikkje, og kor ho lyfter augneloki!
14 wale ambao meno yao ni panga na ambao mataya yao yamewekwa visu kuwaangamiza maskini katika nchi, na wahitaji kutoka miongoni mwa wanadamu.
ei ætt som heve sverd til tenner og jakslar reint som knivar, so ho et armingar or landet og fatige or folkesamfund.
15 “Mruba anao binti wawili waliao, ‘Nipe! Nipe!’ “Kuna vitu vitatu visivyotosheka kamwe, naam, viko vinne visivyosema, ‘Yatosha!’:
Blodiglen hev tvo døtter: Gjev! Gjev! Tri finst det som aldri vert mette, fire som ei segjer: «Nok!»
16 Ni kaburi, tumbo lisilozaa, nchi isiyoshiba maji kamwe, na moto, usiosema kamwe, ‘Yatosha!’ (Sheol h7585)
Helheim og barnlaust moderfang, jordi som aldri vert mett av vatn, og elden som ei segjer: «Nok!» (Sheol h7585)
17 “Jicho lile limdhihakilo baba, lile linalodharau kumtii mama, litangʼolewa na kunguru wa bondeni, litaliwa na tai.
Eit auga som spottar far og vanvyrder lydnad mot mor, det skal bekkje-ramnarne hakka ut og ørnungar eta upp.
18 “Kuna vitu vitatu vinavyonishangaza sana, naam, vinne nisivyovielewa:
Tri ting er meg for underlege, og fire finst som eg ikkje skynar:
19 Ni mwendo wa tai katika anga, mwendo wa nyoka juu ya mwamba, mwendo wa meli katika maji makuu ya bahari, nao mwendo wa mtu pamoja na msichana.
Ørns veg på himmelen, orms veg på berget, skips veg på havet og manns veg til møy.
20 “Huu ndio mwendo wa mwanamke mzinzi, hula akapangusa kinywa chake na kusema, ‘Sikufanya chochote kibaya.’
Soleis ber utru kona seg åt: Ho et og turkar seg um munnen og segjer: «Eg hev ikkje gjort noko vondt.»
21 “Kwa mambo matatu nchi hutetemeka, naam, kwa mambo manne haiwezi kuvumilia:
Under tri skjelv jordi, under fire kann ho’kje herda:
22 Mtumwa awapo mfalme, mpumbavu ashibapo chakula,
under trælen når han vert konge, og dåren når han fær eta seg mett,
23 mwanamke asiyependwa aolewapo, naye mtumishi wa kike achukuapo nafasi ya bibi yake.
under attergløyma når ho vert gift, og trælkvinna når ho erver si frua.
24 “Vitu vinne duniani vilivyo vidogo, lakini vina akili nyingi sana:
Fire finst det som er små på jordi, og endå hev dei fenge visdom stor:
25 Mchwa ni viumbe wenye nguvu ndogo, hata hivyo hujiwekea akiba ya chakula chao wakati wa kiangazi.
Mauren er’kje noko sterkt folk, og endå lagar han sin mat um sumaren.
26 Pelele ni viumbe vyenye uwezo mdogo hata hivyo hujitengenezea nyumba zao kwenye miamba.
Fjellgrevlingarne er’kje noko veldugt folk, og endå byggjer dei seg hus i berget.
27 Nzige hawana mfalme, hata hivyo huenda pamoja vikosi vikosi.
Grashopparne hev ingen konge, og endå fær dei alle ut i fylking.
28 Mjusi anaweza kushikwa kwa mkono, hata hivyo huonekana katika majumba ya kifalme.
Fjorføtla kann du ta med henderne, og endå bur ho inni kongeslott.
29 “Viko vitu vitatu ambavyo vinapendeza katika mwendo wao, naam, vinne ambavyo hutembea kwa mwendo wa madaha:
Tri finst det som stig med staute stig, og fire hev ei fager gonga:
30 simba, mwenye nguvu miongoni mwa wanyama, asiyerudi nyuma kwa chochote;
Løva ei kjempa millom dyri, og som ikkje snur seg for nokon,
31 jogoo atembeaye kwa maringo, pia beberu, naye mfalme pamoja na jeshi lake lililomzunguka.
hesten mjå um midja, eller bukken, og ein konge med leidingheren.
32 “Ikiwa umefanya upumbavu na ukajitukuza mwenyewe, au kama umepanga mabaya, basi funika mdomo wako na mkono wako.
Gjer du deg stor, anten narr eller klårtenkt, so legg handi på munnen!
33 Kwa maana kama vile kusukasuka maziwa hutoa siagi, na pia kule kufinya pua hutoa damu, kadhalika kuchochea hasira hutokeza ugomvi.”
For trykk på mjølk gjev smør, og trykk på nase gjev blod, og trykk på vreide gjev strid.
