Mithali 30
1 Misemo ya Aguri mwana wa Yake, usia: Huyu mtu alimwambia Ithieli, naam, kwa Ithieli na kwa Ukali:
| דברי אגור בן-יקה--המשא נאם הגבר לאיתיאל לאיתיאל ואכל |
2 “Mimi ni mjinga kuliko wanadamu wote; sina ufahamu wa kibinadamu.
| כי בער אנכי מאיש ולא-בינת אדם לי |
3 Sijajifunza hekima, wala sina maarifa ya kumjua yeye Aliye Mtakatifu.
| ולא-למדתי חכמה ודעת קדשים אדע |
4 Ni nani ameshapanda mbinguni na kushuka? Ni nani ameshakusanya upepo kwenye vitanga vya mikono yake? Ni nani ameshafungia maji kwenye nguo yake? Ni nani ameimarisha miisho yote ya dunia? Jina lake ni nani, na mwanawe anaitwa nani? Niambie kama unajua!
| מי עלה-שמים וירד מי אסף-רוח בחפניו מי צרר-מים בשמלה-- מי הקים כל-אפסי-ארץ מה-שמו ומה-שם-בנו כי תדע |
5 “Kila neno la Mungu ni kamilifu; yeye ni ngao kwa wale wanaomkimbilia.
| כל-אמרת אלוה צרופה מגן הוא לחסים בו |
6 Usiongeze kwenye maneno yake, ama atakukemea na kukuthibitisha kuwa mwongo.
| אל-תוסף על-דבריו פן-יוכיח בך ונכזבת |
7 “Ninakuomba vitu viwili, Ee Bwana; usininyime kabla sijafa:
| שתים שאלתי מאתך אל-תמנע ממני בטרם אמות |
8 Uutenge mbali nami udanganyifu na uongo; usinipe umaskini wala utajiri, bali unipe chakula cha kunitosha kila siku.
| שוא ודבר-כזב הרחק ממני-- ראש ועשר אל-תתן-לי הטריפני לחם חקי |
9 Nisije nikawa na vingi vya kuzidi nikakukana na kusema, ‘Bwana ni nani?’ Au nisije nikawa maskini nikaiba, nami nikaliaibisha jina la Mungu wangu.
| פן אשבע וכחשתי-- ואמרתי מי יהוה ופן-אורש וגנבתי ותפשתי שם אלהי |
10 “Usimchongee mtumishi kwa bwana wake, asije akakulaani, ukapatilizwa kwalo.
| אל-תלשן עבד אל-אדנו פן-יקללך ואשמת |
11 “Wako watu wale ambao huwalaani baba zao na wala hawawabariki mama zao;
| דור אביו יקלל ואת-אמו לא יברך |
12 wale ambao ni safi machoni pao wenyewe kumbe hawakuoshwa uchafu wao;
| דור טהור בעיניו ומצאתו לא רחץ |
13 wale ambao daima macho yao ni ya kiburi, ambao kutazama kwao ni kwa dharau;
| דור מה-רמו עיניו ועפעפיו ינשאו |
14 wale ambao meno yao ni panga na ambao mataya yao yamewekwa visu kuwaangamiza maskini katika nchi, na wahitaji kutoka miongoni mwa wanadamu.
| דור חרבות שניו-- ומאכלות מתלעתיו לאכל עניים מארץ ואביונים מאדם |
15 “Mruba anao binti wawili waliao, ‘Nipe! Nipe!’ “Kuna vitu vitatu visivyotosheka kamwe, naam, viko vinne visivyosema, ‘Yatosha!’:
| לעלוקה שתי בנות-- הב הב שלוש הנה לא תשבענה ארבע לא-אמרו הון |
16 Ni kaburi, tumbo lisilozaa, nchi isiyoshiba maji kamwe, na moto, usiosema kamwe, ‘Yatosha!’ (Sheol h7585)
| שאול ועצר-רחם ארץ לא-שבעה מים ואש לא-אמרה הון (Sheol h7585) |
17 “Jicho lile limdhihakilo baba, lile linalodharau kumtii mama, litangʼolewa na kunguru wa bondeni, litaliwa na tai.
| עין תלעג לאב-- ותבז ליקהת-אם יקרוה ערבי-נחל ויאכלוה בני-נשר |
18 “Kuna vitu vitatu vinavyonishangaza sana, naam, vinne nisivyovielewa:
| שלשה המה נפלאו ממני וארבע (וארבעה) לא ידעתים |
19 Ni mwendo wa tai katika anga, mwendo wa nyoka juu ya mwamba, mwendo wa meli katika maji makuu ya bahari, nao mwendo wa mtu pamoja na msichana.
| דרך הנשר בשמים-- דרך נחש עלי-צור דרך-אניה בלב-ים-- ודרך גבר בעלמה |
20 “Huu ndio mwendo wa mwanamke mzinzi, hula akapangusa kinywa chake na kusema, ‘Sikufanya chochote kibaya.’
| כן דרך אשה-- מנאפת אכלה ומחתה פיה ואמרה לא-פעלתי און |
21 “Kwa mambo matatu nchi hutetemeka, naam, kwa mambo manne haiwezi kuvumilia:
| תחת שלוש רגזה ארץ ותחת ארבע לא-תוכל שאת |
22 Mtumwa awapo mfalme, mpumbavu ashibapo chakula,
| תחת-עבד כי ימלוך ונבל כי ישבע-לחם |
23 mwanamke asiyependwa aolewapo, naye mtumishi wa kike achukuapo nafasi ya bibi yake.
| תחת שנואה כי תבעל ושפחה כי תירש גברתה |
24 “Vitu vinne duniani vilivyo vidogo, lakini vina akili nyingi sana:
| ארבעה הם קטני-ארץ והמה חכמים מחכמים |
25 Mchwa ni viumbe wenye nguvu ndogo, hata hivyo hujiwekea akiba ya chakula chao wakati wa kiangazi.
| הנמלים עם לא-עז ויכינו בקיץ לחמם |
26 Pelele ni viumbe vyenye uwezo mdogo hata hivyo hujitengenezea nyumba zao kwenye miamba.
| שפנים עם לא-עצום וישימו בסלע ביתם |
27 Nzige hawana mfalme, hata hivyo huenda pamoja vikosi vikosi.
| מלך אין לארבה ויצא חצץ כלו |
28 Mjusi anaweza kushikwa kwa mkono, hata hivyo huonekana katika majumba ya kifalme.
| שממית בידים תתפש והיא בהיכלי מלך |
29 “Viko vitu vitatu ambavyo vinapendeza katika mwendo wao, naam, vinne ambavyo hutembea kwa mwendo wa madaha:
| שלשה המה מיטיבי צעד וארבעה מיטבי לכת |
30 simba, mwenye nguvu miongoni mwa wanyama, asiyerudi nyuma kwa chochote;
| ליש גבור בבהמה ולא-ישוב מפני-כל |
31 jogoo atembeaye kwa maringo, pia beberu, naye mfalme pamoja na jeshi lake lililomzunguka.
| זרזיר מתנים או-תיש ומלך אלקום עמו |
32 “Ikiwa umefanya upumbavu na ukajitukuza mwenyewe, au kama umepanga mabaya, basi funika mdomo wako na mkono wako.
| אם-נבלת בהתנשא ואם-זמות יד לפה |
33 Kwa maana kama vile kusukasuka maziwa hutoa siagi, na pia kule kufinya pua hutoa damu, kadhalika kuchochea hasira hutokeza ugomvi.”
| כי מיץ חלב יוציא חמאה-- ומיץ-אף יוציא דם ומיץ אפים יוציא ריב |
