Mithali 3
1 Mwanangu, usisahau mafundisho yangu, bali zitunze amri zangu moyoni mwako,
O anake, ko haliño o entakoo le ampañambeno ty tro’o o lilikoo,
2 kwa kuwa zitakuongezea miaka mingi ya maisha yako na kukuletea mafanikio.
Le halavan’andro naho taon-kavelo vaho fierañerañañe ty hatovoñ’ ama’o.
3 Usiache kamwe upendo na uaminifu vitengane nawe; vifunge shingoni mwako, viandike katika ubao wa moyo wako.
Ko ado’o hieng’azo ty fatarihañe naho ty hatò; rohizo am-bozo’o eo, sokiro an-takelan-tro’o ao,
4 Ndipo utapata kibali na jina zuri mbele za Mungu na mwanadamu.
hahaoniña’o hamaràm-bintañe vaho tahinañe soa ampivazohoan’ Añahare naho ondatio.
5 Mtumaini Bwana kwa moyo wako wote wala usizitegemee akili zako mwenyewe;
Miatoa am’ Iehovà an-kaampon-tro’o vaho ko iatoa’o ty hilala’o;
6 katika njia zako zote mkiri yeye, naye atayanyoosha mapito yako.
Iantofo amy ze hene lia’o, le ho vantañe’e o lala’oo.
7 Usiwe mwenye hekima machoni pako mwenyewe; mche Bwana ukajiepushe na uovu.
Ko manao mahihitse a maso’o; mirevendreveña am’ Iehovà vaho ihankaño ty hatsivokarañe,
8 Hii itakuletea afya mwilini mwako, na mafuta kwenye mifupa yako.
ie ho fijangañan-tsandri’o, vaho fameloman-taola’o.
9 Mheshimu Bwana kwa mali zako na kwa malimbuko ya mazao yako yote;
Iasio t’Iehovà amo vara’oo, naho ami’ty lohavoa’ o nampitomboe’oo;
10 ndipo ghala zako zitakapojaa hadi kufurika, viriba vyako vitafurika kwa mvinyo mpya.
Le handopolopo, hamopòke ty an-driha’o ao vaho handopatse divay vao o sajoa’oo.
11 Mwanangu, usiidharau adhabu ya Bwana na usichukie kukaripiwa naye,
O anake, ko sirikae’o ty fandilova’ Iehovà ko heje’o o fañendaha’eo,
12 kwa sababu Bwana huwaadibisha wale awapendao, kama vile baba afanyavyo kwa mwana apendezwaye naye.
fa lilove’ Iehovà ty kokoa’e, hambañe ami’ty rae i anadahy ampokofe’ey.
13 Heri mtu yule aonaye hekima, mtu yule apataye ufahamu,
Haha t’ indaty mahaonin-kihitse, naho t’indaty itomboan-kilala,
14 kwa maana hekima ana faida kuliko fedha na mapato yake ni bora kuliko ya dhahabu safi.
fa lombolombo ty fitomboam-bolafoty ty fibodobodoa’e, vaho ambonem-bolamena ty havokara’e.
15 Hekima ana thamani kuliko marijani; hakuna chochote unachokitamani kinachoweza kulinganishwa naye.
Sarotse te amo safirao vaho tsy amo salalae’oo ty mañirinkiriñ’aze.
16 Maisha marefu yako katika mkono wake wa kuume; katika mkono wake wa kushoto kuna utajiri na heshima.
Lava-havelo ty am-pitàn-kavana’e vara naho asiñe ro am-pitàn-kavia’e.
17 Njia zake zinapendeza, mapito yake yote ni amani.
Lalam-panintsiñañe o lala’eo, vaho fierañerañañe o lalam-pandia’eo.
18 Yeye ni mti wa uzima kwa wale wanaomkumbatia; wale wamshikao watabarikiwa.
Hataen-kavelon-dre amo mivontititse ama’eo; naho hene haha ze mamejañe aze.
19 Kwa hekima Bwana aliiweka misingi ya dunia, kwa ufahamu aliziweka mbingu mahali pake;
Hihitse ty nañoriza’ Iehovà ty tane toy; Hilala ty nampijadoña’e o likerañeo;
20 kwa maarifa yake vilindi viligawanywa, nayo mawingu yanadondosha umande.
O hilala’eo ro ampiborahañe o lalekeo, vaho ampitsopaha’ o rahoñeo mika.
21 Mwanangu, hifadhi maamuzi mema na busara, usiache vitoke machoni pako;
O anake, asoao tsy hisitake am-pahatreava’o ao o raha zao: vontitiro ty hihitse to naho ty filieram-batañe,
22 ndipo vitakapokuwa uzima nafsini mwako na pambo la neema shingoni mwako.
hamelombeloñe ty tro’o, naho handravake ty vozo’o.
23 Kisha utaenda katika njia yako salama, wala mguu wako hautajikwaa;
Le handena’o an-kanintsiñe ty lia’o, vaho tsy hikotrofotse ty tombo’o.
24 ulalapo, hautaogopa; ulalapo usingizi wako utakuwa mtamu.
Tsy ho hembañe te mandre; eka ie mihitsy, ho mamy ty firoro’o.
25 Usiogope maafa ya ghafula au maangamizi yanayowapata waovu,
Ko mianifañe te ivotraha’ ty mampangebahebake, ndra ty fampiantoañe o lo-tserekeo te mifetsake.
26 kwa kuwa Bwana atakuwa tumaini lako na kuepusha mguu wako kunaswa katika mtego.
fa Iehovà ro hatokisa’o naho hitañe ty tombo’o tsy ho fandriheñe.
27 Usizuie wema kwa wale wanaostahili ikiwa katika uwezo wako kutenda.
Ko tana’o ami’ty mañeva ty soa, naho an-taña’o ty mahaeneñe aze.
28 Usimwambie jirani yako, “Njoo baadaye, nitakupa kesho”: wakati wewe unacho kitu kile karibu nawe.
Ko manao ty hoe am’ondatio: Akia hey, le mibaliha, vaho hamaray ty hanolorako azo— ie ama’o ao avao.
29 Usifanye hila ya kumdhuru jirani yako, ambaye anaishi karibu na wewe akikuamini.
Ko mikitro-draty am’ ondatio, ie mimoneñe am-patokisañe marine’ azo.
30 Usimshtaki mtu bila sababu, wakati hajakutenda dhara lolote.
Ko liera’o tsi-aman-tali’e ty ondaty tsy nanjoam-boiñe.
31 Usimwonee wivu mtu mwenye jeuri wala kuchagua njia yake iwayo yote,
Ko tsikirihe’o t’indaty piaroteñe vaho ko joboñe’o o sata’eo;
32 kwa kuwa Bwana humchukia mtu mpotovu, lakini siri yake iko kwa mwenye haki.
tiva am’ Iehovà ty mengoke; fe itraofa’e safiry ty vantañe.
33 Laana ya Bwana i juu ya nyumba ya mwovu, lakini yeye huibariki nyumba ya mwenye haki.
Nafà’ Iehovà ty akiba’ o lo-tserekeo, fe tahie’e ty kivoho’ o vantañeo.
34 Huwadhihaki wale wanaodhihaki, lakini huwapa neema wale wanyenyekevu.
Toe ati’e o mpanitseo, fe isohe’e ty mpireke.
35 Wenye hekima hurithi heshima, bali huwaaibisha wapumbavu.
Handova hasiñe o mahihitseo, fa onjone’ o seretseo ka ty mahasalatse.
