Mithali 3
1 Mwanangu, usisahau mafundisho yangu, bali zitunze amri zangu moyoni mwako,
Mwana na Ngai, kobosana mateya na ngai te, kasi batela mibeko na ngai kati na motema na yo;
2 kwa kuwa zitakuongezea miaka mingi ya maisha yako na kukuletea mafanikio.
pamba te ekoyeisa mikolo ya bomoi na yo milayi, ekobakisa mibu ebele na bomoi na yo mpe ekomemela yo kimia.
3 Usiache kamwe upendo na uaminifu vitengane nawe; vifunge shingoni mwako, viandike katika ubao wa moyo wako.
Tika ete bolamu mpe bosolo ekabwana na yo te, linga yango zingazinga na kingo na yo, mpe koma yango na etando ya motema na yo!
4 Ndipo utapata kibali na jina zuri mbele za Mungu na mwanadamu.
Okozwa ngolu mpe kombo ya malamu na miso ya Nzambe mpe na miso ya bato.
5 Mtumaini Bwana kwa moyo wako wote wala usizitegemee akili zako mwenyewe;
Ndimela Yawe na motema na yo mobimba, mpe kotia motema te na mayele na yo.
6 katika njia zako zote mkiri yeye, naye atayanyoosha mapito yako.
Yebaka Ye na banzela na yo nyonso, mpe Ye akokomisa yango alima.
7 Usiwe mwenye hekima machoni pako mwenyewe; mche Bwana ukajiepushe na uovu.
Tika ete omimonaka te moto ya bwanya na miso na yo moko; tosa Yawe mpe longwa na mabe.
8 Hii itakuletea afya mwilini mwako, na mafuta kwenye mifupa yako.
Ekozala kisi mpo na kokomisa nzoto na yo kolongono mpe kolendisa mikuwa na yo.
9 Mheshimu Bwana kwa mali zako na kwa malimbuko ya mazao yako yote;
Pesaka Yawe lokumu na nzela ya biloko na yo mpe ya bambuma ya liboso ya bozwi na yo nyonso.
10 ndipo ghala zako zitakapojaa hadi kufurika, viriba vyako vitafurika kwa mvinyo mpya.
Bongo bibombelo na yo ekotonda na biloko, mpe bambeki na yo ekotonda na vino.
11 Mwanangu, usiidharau adhabu ya Bwana na usichukie kukaripiwa naye,
Mwana na ngai, yamba toli ya Yawe, koboya te pamela na Ye;
12 kwa sababu Bwana huwaadibisha wale awapendao, kama vile baba afanyavyo kwa mwana apendezwaye naye.
pamba te Yawe apamelaka moto oyo Ye alingaka, ndenge kaka tata apamelaka mwana na ye, oyo alingaka.
13 Heri mtu yule aonaye hekima, mtu yule apataye ufahamu,
Esengo na moto oyo amoni bwanya! Esengo na moto oyo azwi mayele!
14 kwa maana hekima ana faida kuliko fedha na mapato yake ni bora kuliko ya dhahabu safi.
Pamba te kozala na yango eleki kozala na palata na motuya, mpe lifuti na yango eleki wolo oyo balekisi na moto na motuya.
15 Hekima ana thamani kuliko marijani; hakuna chochote unachokitamani kinachoweza kulinganishwa naye.
Ezali na motuya koleka babiju, mpe eloko moko te oyo moto akoki koluka ekokani na yango.
16 Maisha marefu yako katika mkono wake wa kuume; katika mkono wake wa kushoto kuna utajiri na heshima.
Kati na loboko na Ye ya mobali, ezali na bomoi ya molayi; mpe kati na loboko na Ye ya mwasi, ezali na lokumu mpe bomengo.
17 Njia zake zinapendeza, mapito yake yote ni amani.
Nzela na Ye ezali ya esengo, mpe banzela na Ye nyonso ya mike ezali ya kimia.
18 Yeye ni mti wa uzima kwa wale wanaomkumbatia; wale wamshikao watabarikiwa.
Bwanya ezali nzete ya bomoi mpo na bato oyo basimbaka yango; bato oyo bakokanga yango makasi bakozala na esengo.
19 Kwa hekima Bwana aliiweka misingi ya dunia, kwa ufahamu aliziweka mbingu mahali pake;
Na nzela ya bwanya, Yawe atiaki miboko ya mabele; na nzela ya mayele, alendisaki likolo.
20 kwa maarifa yake vilindi viligawanywa, nayo mawingu yanadondosha umande.
Na nzela ya mayele na Ye, mozindo ya se ya mabele ebimisaki mayi mpe mapata enokisaki mvula.
21 Mwanangu, hifadhi maamuzi mema na busara, usiache vitoke machoni pako;
Mwana na ngai, tika ete bwanya mpe bososoli ezala mosika ya miso na yo te; batela yango malamu,
22 ndipo vitakapokuwa uzima nafsini mwako na pambo la neema shingoni mwako.
pamba te ekozala bomoi mpo na yo mpe ngolu mpo na kingo na yo.
23 Kisha utaenda katika njia yako salama, wala mguu wako hautajikwaa;
Boye, okotambola na kimia na nzela na yo, mpe lokolo na yo ekobeta libaku te.
24 ulalapo, hautaogopa; ulalapo usingizi wako utakuwa mtamu.
Tango okolala, okobanga eloko moko te, pamba te pongi na yo ekozala ya kimia.
25 Usiogope maafa ya ghafula au maangamizi yanayowapata waovu,
Somo ya pwasa ekobangisa yo te, ezala tango bato mabe bakobimela yo na pwasa;
26 kwa kuwa Bwana atakuwa tumaini lako na kuepusha mguu wako kunaswa katika mtego.
pamba te Yawe akozala elikya na yo mpe akobatela makolo na yo mpo ete ekangama te na motambo.
27 Usizuie wema kwa wale wanaostahili ikiwa katika uwezo wako kutenda.
Koboyaka te kosala bolamu epai ya moto oyo azali na bosenga, tango maboko na yo ezali na makoki ya kosala yango.
28 Usimwambie jirani yako, “Njoo baadaye, nitakupa kesho”: wakati wewe unacho kitu kile karibu nawe.
Kolobaka na moninga na yo te: « Kende, bongo oya sima; nakopesa yo yango lobi; » soki ozali na makoki ya kosala likambo yango.
29 Usifanye hila ya kumdhuru jirani yako, ambaye anaishi karibu na wewe akikuamini.
Kosalaka moninga na yo mabe te soki azali kovanda na kimia epai na yo.
30 Usimshtaki mtu bila sababu, wakati hajakutenda dhara lolote.
Kolukelaka moto makambo te, oyo ezanga tina soki asali yo mabe te.
31 Usimwonee wivu mtu mwenye jeuri wala kuchagua njia yake iwayo yote,
Kolulaka te moto ya mobulu mpe koponaka ata nzela moko te, kati na banzela na ye.
32 kwa kuwa Bwana humchukia mtu mpotovu, lakini siri yake iko kwa mwenye haki.
Pamba te Yawe ayinaka bato mabe, kasi ayebisaka basekele na Ye epai ya bato ya sembo.
33 Laana ya Bwana i juu ya nyumba ya mwovu, lakini yeye huibariki nyumba ya mwenye haki.
Yawe alakelaka mabe ndako ya moto mabe, kasi apambolaka ndako ya moto ya sembo;
34 Huwadhihaki wale wanaodhihaki, lakini huwapa neema wale wanyenyekevu.
asambwisaka batioli, kasi atalisaka ngolu na Ye epai ya bato oyo bamikitisaka.
35 Wenye hekima hurithi heshima, bali huwaaibisha wapumbavu.
Bato ya bwanya bakozwa nkembo, kasi bazoba bakozala na soni.
