Mithali 27
1 Usijisifu kwa ajili ya kesho, kwa kuwa hujui ni nini kitakachozaliwa kwa siku moja.
Rosa deg ikkje av morgondagen, for du veit ikkje kva ein dag ber i fang.
2 Mwache mwingine akusifu, wala si kinywa chako mwenyewe; mtu mwingine afanye hivyo na si midomo yako mwenyewe.
Lat ein annan rosa deg; ikkje din eigen munn, ein framand og ei dine eigne lippor!
3 Jiwe ni zito na mchanga ni mzigo, lakini kukasirishwa na mpumbavu ni kuzito kuliko vyote viwili.
Stein er tung, og sand veg mykje, men tyngre enn båe er dåreharm.
4 Hasira ni ukatili na ghadhabu kali ni gharika, lakini ni nani awezaye kusimama mbele ya wivu?
Sinne er fælslegt, og vreide ein flaum, men kven kann standa seg mot åbryskap?
5 Afadhali karipio la wazi kuliko upendo uliofichika.
Betre er openberrleg refsing enn kjærleik som held seg duld.
6 Majeraha kutoka kwa rafiki yaonyesha uaminifu, bali kubusu kwa adui ni kwingi sana.
Trugne er slag av venehand, og mange er uvens kyssar.
7 Yeye aliyeshiba huchukia kabisa asali, bali kwa mwenye njaa hata kile kilicho kichungu kwake ni kitamu.
Den mette trakkar på honning, men den svoltne tykkjer alt beiskt er søtt.
8 Kama ndege atangatangavyo mbali na kiota chake, ndivyo alivyo mtu atangatangaye mbali na nyumbani mwake.
Som ein fugl som rømer frå reiret sitt, er ein mann som rømer frå heimen sin.
9 Manukato na uvumba huleta furaha moyoni, nao uzuri wa rafiki huchipuka kutoka kwenye ushauri wake wa uaminifu.
Olje og røykjelse hjarta gled, og søte venar-ord frå rådvis sjæl.
10 Usimwache rafiki yako wala rafiki wa baba yako, tena usiende nyumbani mwa ndugu yako wakati umepatwa na maafa. Bora jirani wa karibu kuliko ndugu aliye mbali.
Slepp ikkje frå deg venen din og far din’s ven, so du lyt heim til bror din når du er i naud! Ein granne nær attmed er betre enn ein bror langt burte.
11 Mwanangu, uwe na hekima, nawe ulete furaha moyoni mwangu, ndipo nitakapoweza kumjibu yeyote anitendaye kwa dharau.
Vert vis, min son, og gled mitt hjarta, so eg kann svara den som spottar meg!
12 Mtu mwenye busara huona hatari na kujificha, bali mjinga huendelea mbele nayo ikamtesa.
Den kloke ser fåren, gøymer seg; fåmingar renner fram og lyt bøta for det.
13 Chukua vazi la yule awekaye dhamana kwa ajili ya mgeni; lishikilie iwe dhamana kama anafanya hivyo kwa ajili ya mwanamke mpotovu.
Tak klædi hans, for han hev borga for ein annan, og panta honom for ei framand kvinna!
14 Kama mtu akimbariki jirani yake kwa sauti kuu asubuhi na mapema, itahesabiwa kama ni laana.
Den som høgmælt signar sin ven um morgonen tidleg, han skal få det tilrekna som ei forbanning.
15 Mke mgomvi ni kama matone yasiyokoma ya siku ya mvua.
Si-drop frå taket ein regndag og ei trættekjær kvinna likjest kvarandre.
16 Kumzuia yeye ni kama kuuzuia upepo au kukamata mafuta kwa kiganja cha mkono.
Den som held på henne, held på vind, og handi hans triv i olje.
17 Kama vile chuma kinoavyo chuma, ndivyo mtu amnoavyo mwenzake.
Jarn sliper jarn, og den eine mannen sliper den andre.
18 Yeye autunzaye mtini atakula tunda lake, naye amtunzaye bwana wake ataheshimiwa.
Den som agtar fiketreet sitt, fær eta frukti av det, den som tek vare på sin herre, skal få æra.
19 Kama uso uonekanavyo kwenye maji, ndivyo hivyo moyo wa mtu humwonyesha alivyo.
Som andlit seg speglar mot andlit i vatnet, so menneskjehjarta mot menneskje.
Helheim og avgrunn vert ikkje mette, og menneskjeaugo vert ikkje mette. (Sheol h7585)
21 Kalibu ni kwa ajili ya fedha na tanuru kwa ajili ya dhahabu, bali mtu hupimwa kwa sifa azipokeazo.
Diglen røyner sylvet og omnen gullet, og ein mann vert røynd av sin ros.
22 Hata ukimtwanga mpumbavu kwenye kinu, ukimtwanga kama nafaka kwa mchi, hutauondoa upumbavu wake.
Um du støyte uvitingen i mortelen med støytaren i hop med gryn, so vilde ikkje vitløysa vika ifrå han.
23 Hakikisha kuwa unajua hali ya makundi yako ya kondoo na mbuzi, angalia kwa bidii ngʼombe zako.
God greide lyt du hava på koss sauerne dine ser ut, og agta vel på buskapen din!
24 Kwa kuwa utajiri haudumu milele, nayo taji haidumu vizazi vyote.
For velstand varer ikkje æveleg, og ikkje ei kruna frå ætt til ætt.
25 Wakati majani makavu yameondolewa na mapya yamechipua, nayo majani toka milimani yamekusanywa,
Men er høyet burte og håi kjem att, og fjellgras vert sanka i hop,
26 wana-kondoo watakupatia mavazi na mbuzi thamani ya shamba.
då hev du lamb til klæde, og bukkar til å kjøpa deg åker for,
27 Utakuwa na maziwa mengi ya mbuzi kukulisha wewe na jamaa yako, na kuwalisha watumishi wako wa kike.
og geitemjølk nok til mat for deg, til mat for huset ditt og til livsupphald for gjentorne dine.
