Mithali 27
1 Usijisifu kwa ajili ya kesho, kwa kuwa hujui ni nini kitakachozaliwa kwa siku moja.
Ne glorieris in crastinum, ignorans quid superventura pariat dies.
2 Mwache mwingine akusifu, wala si kinywa chako mwenyewe; mtu mwingine afanye hivyo na si midomo yako mwenyewe.
Laudet te alienus, et non os tuum: extraneus, et non labia tua.
3 Jiwe ni zito na mchanga ni mzigo, lakini kukasirishwa na mpumbavu ni kuzito kuliko vyote viwili.
Grave est saxum, et onerosa arena: sed ira stulti utroque gravior.
4 Hasira ni ukatili na ghadhabu kali ni gharika, lakini ni nani awezaye kusimama mbele ya wivu?
Ira non habet misericordiam, nec erumpens furor: et impetum concitati ferre quis poterit?
5 Afadhali karipio la wazi kuliko upendo uliofichika.
Melior est manifesta correptio, quam amor absconditus.
6 Majeraha kutoka kwa rafiki yaonyesha uaminifu, bali kubusu kwa adui ni kwingi sana.
Meliora sunt vulnera diligentis, quam fraudulenta oscula odientis
7 Yeye aliyeshiba huchukia kabisa asali, bali kwa mwenye njaa hata kile kilicho kichungu kwake ni kitamu.
Anima saturata calcabit favum: et anima esuriens etiam amarum pro dulci sumet.
8 Kama ndege atangatangavyo mbali na kiota chake, ndivyo alivyo mtu atangatangaye mbali na nyumbani mwake.
Sicut avis transmigrans de nido suo, sic vir qui derelinquit locum suum.
9 Manukato na uvumba huleta furaha moyoni, nao uzuri wa rafiki huchipuka kutoka kwenye ushauri wake wa uaminifu.
Unguento et variis odoribus delectatur cor: et bonis amici consiliis anima dulcoratur.
10 Usimwache rafiki yako wala rafiki wa baba yako, tena usiende nyumbani mwa ndugu yako wakati umepatwa na maafa. Bora jirani wa karibu kuliko ndugu aliye mbali.
Amicum tuum, et amicum patris tui ne dimiseris: et domum fratris tui ne ingrediaris in die afflictionis tuæ. Melior est vicinus iuxta, quam frater procul.
11 Mwanangu, uwe na hekima, nawe ulete furaha moyoni mwangu, ndipo nitakapoweza kumjibu yeyote anitendaye kwa dharau.
Stude sapientiæ fili mi, et lætifica cor meum, ut possis exprobranti respondere sermonem.
12 Mtu mwenye busara huona hatari na kujificha, bali mjinga huendelea mbele nayo ikamtesa.
Astutus videns malum, absconditus est: parvuli transeuntes sustinuerunt dispendia.
13 Chukua vazi la yule awekaye dhamana kwa ajili ya mgeni; lishikilie iwe dhamana kama anafanya hivyo kwa ajili ya mwanamke mpotovu.
Tolle vestimentum eius, qui spopondit pro extraneo: et pro alienis, aufer ei pignus.
14 Kama mtu akimbariki jirani yake kwa sauti kuu asubuhi na mapema, itahesabiwa kama ni laana.
Qui benedicit proximo suo voce grandi, de nocte consurgens maledicenti similis erit.
15 Mke mgomvi ni kama matone yasiyokoma ya siku ya mvua.
Tecta perstillantia in die frigoris, et litigiosa mulier comparantur:
16 Kumzuia yeye ni kama kuuzuia upepo au kukamata mafuta kwa kiganja cha mkono.
qui retinet eam, quasi qui ventum teneat, et oleum dexteræ suæ vocabit.
17 Kama vile chuma kinoavyo chuma, ndivyo mtu amnoavyo mwenzake.
Ferrum ferro exacuitur, et homo exacuit faciem amici sui.
18 Yeye autunzaye mtini atakula tunda lake, naye amtunzaye bwana wake ataheshimiwa.
Qui servat ficum, comedet fructus eius: et qui custos est domini sui, glorificabitur.
19 Kama uso uonekanavyo kwenye maji, ndivyo hivyo moyo wa mtu humwonyesha alivyo.
Quomodo in aquis resplendent vultus prospicientium, sic corda hominum manifesta sunt prudentibus.
Infernus et perditio numquam implentur: similiter et oculi hominum insatiabiles: (Sheol h7585)
21 Kalibu ni kwa ajili ya fedha na tanuru kwa ajili ya dhahabu, bali mtu hupimwa kwa sifa azipokeazo.
Quomodo probatur in conflatorio argentum, et in fornace aurum: sic probatur homo ore laudantis. Cor iniqui inquirit mala, cor autem rectum inquirit scientiam.
22 Hata ukimtwanga mpumbavu kwenye kinu, ukimtwanga kama nafaka kwa mchi, hutauondoa upumbavu wake.
Si contuderis stultum in pila quasi ptisanas feriente desuper pilo, non auferetur ab eo stultitia eius.
23 Hakikisha kuwa unajua hali ya makundi yako ya kondoo na mbuzi, angalia kwa bidii ngʼombe zako.
Diligenter agnosce vultum pecoris tui, tuosque greges considera:
24 Kwa kuwa utajiri haudumu milele, nayo taji haidumu vizazi vyote.
Non enim habebis iugiter potestatem: sed corona tribuetur in generationem et generationem.
25 Wakati majani makavu yameondolewa na mapya yamechipua, nayo majani toka milimani yamekusanywa,
Aperta sunt prata, et apparuerunt herbæ virentes, et collecta sunt fœna de montibus.
26 wana-kondoo watakupatia mavazi na mbuzi thamani ya shamba.
Agni ad vestimentum tuum: et hœdi, ad agri pretium.
27 Utakuwa na maziwa mengi ya mbuzi kukulisha wewe na jamaa yako, na kuwalisha watumishi wako wa kike.
Sufficiat tibi lac caprarum in cibos tuos, et in necessaria domus tuæ: et ad victum ancillis tuis.
