Mithali 24
1 Usiwaonee wivu watu waovu, usitamani ushirika nao;
| אל תקנא באנשי רעה ואל תתאו להיות אתם׃ |
2 kwa maana mioyo yao hupanga mambo ya jeuri, nayo midomo yao husema juu ya kuleta madhara.
| כי שד יהגה לבם ועמל שפתיהם תדברנה׃ |
3 Kwa hekima nyumba hujengwa, nayo kwa njia ya ufahamu huimarishwa
| בחכמה יבנה בית ובתבונה יתכונן׃ |
4 kwa njia ya maarifa vyumba vyake hujazwa vitu vya thamani na vya kupendeza.
| ובדעת חדרים ימלאו כל הון יקר ונעים׃ |
5 Mtu mwenye hekima ana uwezo mkubwa, naye mtu mwenye maarifa huongeza nguvu,
| גבר חכם בעוז ואיש דעת מאמץ כח׃ |
6 kwa kufanya vita unahitaji uongozi na kwa ushindi washauri wengi.
| כי בתחבלות תעשה לך מלחמה ותשועה ברב יועץ׃ |
7 Hekima i juu mno kwa mpumbavu, katika kusanyiko langoni hana lolote la kusema.
| ראמות לאויל חכמות בשער לא יפתח פיהו׃ |
8 Yeye apangaye mabaya atajulikana kama mtu wa hila.
| מחשב להרע לו בעל מזמות יקראו׃ |
9 Mipango ya upumbavu ni dhambi, watu huchukizwa na mwenye dhihaka.
| זמת אולת חטאת ותועבת לאדם לץ׃ |
10 Ukikata tamaa wakati wa taabu, jinsi gani nguvu zako ni kidogo!
| התרפית ביום צרה צר כחכה׃ |
11 Okoa wale wanaoongozwa kwenye kifo; wazuie wote wanaojikokota kuelekea machinjoni.
| הצל לקחים למות ומטים להרג אם תחשוך׃ |
12 Kama mkisema, “Lakini hatukujua lolote kuhusu hili,” je, yule apimaye mioyo halitambui hili? Je, yule awalindaye maisha yenu halijui hili? Je, hatamlipa kila mtu kulingana na aliyotenda?
| כי תאמר הן לא ידענו זה הלא תכן לבות הוא יבין ונצר נפשך הוא ידע והשיב לאדם כפעלו׃ |
13 Ule asali mwanangu, kwa kuwa ni nzuri; asali kutoka kwenye sega ni tamu kwa kuonja.
| אכל בני דבש כי טוב ונפת מתוק על חכך׃ |
14 Ujue pia kwamba hekima ni tamu kwa nafsi yako, kama ukiipata, kuna matumaini kwako ya siku zijazo, nalo tumaini lako halitakatiliwa mbali.
| כן דעה חכמה לנפשך אם מצאת ויש אחרית ותקותך לא תכרת׃ |
15 Usivizie kama haramia afanyavyo ili kuyashambulia makao ya mwenye haki, wala usiyavamie makazi yake,
| אל תארב רשע לנוה צדיק אל תשדד רבצו׃ |
16 Kwa maana ingawa mtu mwenye haki huanguka mara saba, huinuka tena, lakini waovu huangushwa chini na maafa.
| כי שבע יפול צדיק וקם ורשעים יכשלו ברעה׃ |
17 Usitazame kwa kufurahia adui yako aangukapo; wakati ajikwaapo, usiruhusu moyo wako ushangilie.
| בנפל אויביך אל תשמח ובכשלו אל יגל לבך׃ |
18 Bwana asije akaona na kuchukia akaiondoa ghadhabu yake mbali naye.
| פן יראה יהוה ורע בעיניו והשיב מעליו אפו׃ |
19 Usikasirike kwa sababu ya watu wabaya wala usiwaonee wivu waovu,
| אל תתחר במרעים אל תקנא ברשעים׃ |
20 kwa maana mtu mbaya hana tumaini la siku zijazo, nayo taa ya waovu itazimwa.
| כי לא תהיה אחרית לרע נר רשעים ידעך׃ |
21 Mwanangu, mche Bwana na mfalme, wala usijiunge na waasi,
| ירא את יהוה בני ומלך עם שונים אל תתערב׃ |
22 kwa maana hao wawili watatuma maangamizi ya ghafula juu yao, naye ni nani ajuaye maafa wawezayo kuleta?
| כי פתאם יקום אידם ופיד שניהם מי יודע׃ |
23 Hii pia ni misemo ya wenye hekima: Kuonyesha upendeleo katika hukumu si vyema:
| גם אלה לחכמים הכר פנים במשפט בל טוב׃ |
24 Yeyote amwambiaye mwenye hatia, “Wewe huna hatia,” Kabila zitamlaani na mataifa yatamkana.
| אמר לרשע צדיק אתה יקבהו עמים יזעמוהו לאמים׃ |
25 Bali itakuwa vyema kwa wale watakaowatia hatiani wenye hatia, nazo baraka tele zitawajilia juu yao.
| ולמוכיחים ינעם ועליהם תבוא ברכת טוב׃ |
26 Jawabu la uaminifu ni kama busu la midomoni.
| שפתים ישק משיב דברים נכחים׃ |
27 Maliza kazi zako za nje, nawe uweke mashamba yako tayari, baada ya hayo, jenga nyumba yako.
| הכן בחוץ מלאכתך ועתדה בשדה לך אחר ובנית ביתך׃ |
28 Usishuhudie dhidi ya jirani yako bila sababu, au kutumia midomo yako kudanganya.
| אל תהי עד חנם ברעך והפתית בשפתיך׃ |
29 Usiseme, “Nitamtenda kama alivyonitenda mimi; nitamlipiza mtu yule kwa kile alichonitendea.”
| אל תאמר כאשר עשה לי כן אעשה לו אשיב לאיש כפעלו׃ |
30 Nilipita karibu na shamba la mvivu, karibu na shamba la mizabibu la mtu asiye na akili,
| על שדה איש עצל עברתי ועל כרם אדם חסר לב׃ |
31 miiba ilikuwa imeota kila mahali, ardhi ilikuwa imefunikwa na magugu, na ukuta wa mawe ulikuwa umebomoka.
| והנה עלה כלו קמשנים כסו פניו חרלים וגדר אבניו נהרסה׃ |
32 Nikatafakari moyoni mwangu lile nililoliona, nami nikajifunza somo kutokana na niliyoyaona:
| ואחזה אנכי אשית לבי ראיתי לקחתי מוסר׃ |
33 Bado kulala kidogo, kusinzia kidogo, bado kukunja mikono kidogo upate kupumzika:
| מעט שנות מעט תנומות מעט חבק ידים לשכב׃ |
34 hivyo umaskini utakuja juu yako kama mnyangʼanyi, na kupungukiwa kutakujia kama mtu mwenye silaha.
| ובא מתהלך רישך ומחסריך כאיש מגן׃ |
