Mithali 24

1 Usiwaonee wivu watu waovu, usitamani ushirika nao;

Ne sekvu malbonajn homojn, Kaj ne deziru esti kun ili;

2 kwa maana mioyo yao hupanga mambo ya jeuri, nayo midomo yao husema juu ya kuleta madhara.

Ĉar ilia koro pensas pri perfortaĵo, Kaj ilia buŝo parolas malbonaĵon.

3 Kwa hekima nyumba hujengwa, nayo kwa njia ya ufahamu huimarishwa

Per saĝo konstruiĝas domo, Kaj per prudento ĝi fortikiĝas;

4 kwa njia ya maarifa vyumba vyake hujazwa vitu vya thamani na vya kupendeza.

Kaj per sciado la ĉambroj pleniĝas Per ĉia havo grandvalora kaj agrabla.

5 Mtu mwenye hekima ana uwezo mkubwa, naye mtu mwenye maarifa huongeza nguvu,

Homo saĝa havas forton, Kaj homo prudenta estas potenca.

6 kwa kufanya vita unahitaji uongozi na kwa ushindi washauri wengi.

Kun pripenso faru militon; Kaj venko venas per multe da konsilantoj.

7 Hekima i juu mno kwa mpumbavu, katika kusanyiko langoni hana lolote la kusema.

Tro alta estas la saĝo por malsaĝulo; Ĉe la pordego li ne malfermos sian buŝon.

8 Yeye apangaye mabaya atajulikana kama mtu wa hila.

Kiu intencas fari malbonon, Tiun oni nomas maliculo.

9 Mipango ya upumbavu ni dhambi, watu huchukizwa na mwenye dhihaka.

Malico de malsaĝulo estas peko; Kaj blasfemanto estas abomenaĵo por homo.

10 Ukikata tamaa wakati wa taabu, jinsi gani nguvu zako ni kidogo!

Se vi montriĝis malforta en tago de mizero, Via forto estas ja malgranda.

11 Okoa wale wanaoongozwa kwenye kifo; wazuie wote wanaojikokota kuelekea machinjoni.

Savu tiujn, kiujn oni prenis por mortigi, Kaj ne fortiriĝu de tiuj, kiuj estas kondamnitaj al morto.

12 Kama mkisema, “Lakini hatukujua lolote kuhusu hili,” je, yule apimaye mioyo halitambui hili? Je, yule awalindaye maisha yenu halijui hili? Je, hatamlipa kila mtu kulingana na aliyotenda?

Se vi diras: Ni tion ne sciis, La esploranto de koroj ja komprenas, Kaj la gardanto de via animo ja scias, Kaj Li redonas al homo laŭ liaj faroj.

13 Ule asali mwanangu, kwa kuwa ni nzuri; asali kutoka kwenye sega ni tamu kwa kuonja.

Manĝu, mia filo, mielon, ĉar ĝi estas bona; Kaj la mieltavolo estas dolĉa por via gorĝo;

14 Ujue pia kwamba hekima ni tamu kwa nafsi yako, kama ukiipata, kuna matumaini kwako ya siku zijazo, nalo tumaini lako halitakatiliwa mbali.

Tia estas por via animo la sciado de saĝo, se vi ĝin trovis, Kaj ekzistas estonteco, kaj via espero ne pereos.

15 Usivizie kama haramia afanyavyo ili kuyashambulia makao ya mwenye haki, wala usiyavamie makazi yake,

Ne insidu, ho malvirtulo, kontraŭ la domo de virtulo; Ne ataku lian ripozejon;

16 Kwa maana ingawa mtu mwenye haki huanguka mara saba, huinuka tena, lakini waovu huangushwa chini na maafa.

Ĉar sep fojojn virtulo falos, kaj tamen leviĝos; Sed malvirtuloj implikiĝas en la malfeliĉo.

17 Usitazame kwa kufurahia adui yako aangukapo; wakati ajikwaapo, usiruhusu moyo wako ushangilie.

Kiam falas via malamiko, ne ĝoju, Kaj ĉe lia malfeliĉo via koro ne plezuriĝu;

18 Bwana asije akaona na kuchukia akaiondoa ghadhabu yake mbali naye.

Ĉar eble la Eternulo vidos, kaj tio ne plaĉos al Li, Kaj Li returnos de li Sian koleron.

19 Usikasirike kwa sababu ya watu wabaya wala usiwaonee wivu waovu,

Ne koleru kontraŭ malbonfarantoj, Kaj ne enviu la malvirtulojn;

20 kwa maana mtu mbaya hana tumaini la siku zijazo, nayo taa ya waovu itazimwa.

Ĉar la malbonulo ne havos estontecon; La lumilo de malvirtuloj estingiĝos.

21 Mwanangu, mche Bwana na mfalme, wala usijiunge na waasi,

Timu, mia filo, la Eternulon kaj la reĝon; Kun ribeluloj ne komunikiĝu.

22 kwa maana hao wawili watatuma maangamizi ya ghafula juu yao, naye ni nani ajuaye maafa wawezayo kuleta?

Ĉar subite venos ilia pereo; Kaj kiu scias, kiam venos la puno de ambaŭ?

23 Hii pia ni misemo ya wenye hekima: Kuonyesha upendeleo katika hukumu si vyema:

Ankaŭ ĉi tio estas vortoj de saĝuloj: Konsideri personojn ĉe juĝado estas ne bone.

24 Yeyote amwambiaye mwenye hatia, “Wewe huna hatia,” Kabila zitamlaani na mataifa yatamkana.

Kiu diras al malvirtulo: Vi estas virtulo, Tiun malbenos popoloj, tiun malamos gentoj.

25 Bali itakuwa vyema kwa wale watakaowatia hatiani wenye hatia, nazo baraka tele zitawajilia juu yao.

Sed kiuj faras riproĉojn, tiuj plaĉas, Kaj sur ilin venos bona beno.

26 Jawabu la uaminifu ni kama busu la midomoni.

Kiu respondas ĝustajn vortojn, Tiu kisas per la lipoj.

27 Maliza kazi zako za nje, nawe uweke mashamba yako tayari, baada ya hayo, jenga nyumba yako.

Plenumu vian laboron ekstere, Pretigu ĉion sur via kampo; Kaj poste aranĝu vian domon.

28 Usishuhudie dhidi ya jirani yako bila sababu, au kutumia midomo yako kudanganya.

Ne atestu sen kaŭzo kontraŭ via proksimulo; Ĉu vi trompus per via buŝo?

29 Usiseme, “Nitamtenda kama alivyonitenda mimi; nitamlipiza mtu yule kwa kile alichonitendea.”

Ne diru: Kiel li agis kontraŭ mi, tiel mi agos kontraŭ li; Mi redonos al la homo laŭ lia faro.

30 Nilipita karibu na shamba la mvivu, karibu na shamba la mizabibu la mtu asiye na akili,

Mi pasis tra kampo de homo maldiligenta Kaj tra vinberĝardeno de sensaĝulo;

31 miiba ilikuwa imeota kila mahali, ardhi ilikuwa imefunikwa na magugu, na ukuta wa mawe ulikuwa umebomoka.

Kaj jen ĉie elkreskis urtiko, Ĉio estas kovrita de dornoj, Kaj la ŝtona muro estas detruita.

32 Nikatafakari moyoni mwangu lile nililoliona, nami nikajifunza somo kutokana na niliyoyaona:

Kaj kiam mi vidis, mi prenis ĝin en mian koron, Mi rigardis, kaj ricevis instruon:

33 Bado kulala kidogo, kusinzia kidogo, bado kukunja mikono kidogo upate kupumzika:

Iom da dormo, iom da dormeto, Iom da kunmeto de la manoj por kuŝado;

34 hivyo umaskini utakuja juu yako kama mnyangʼanyi, na kupungukiwa kutakujia kama mtu mwenye silaha.

Kaj venos via malriĉeco kiel rabisto, Kaj via senhaveco kiel viro armita.