Mithali 23
1 Uketipo kula chakula na mtawala, angalia vyema kile kilicho mbele yako,
Kana ukagara pakudya pamwe chete nomubati, nyatsocherechedza zviri pamberi pako,
2 na utie kisu kooni mwako kama ukiwa mlafi.
uise banga pahuro kana uri munhu wamadyo.
3 Usitamani vyakula vyake vitamu kwa kuwa chakula hicho ni cha hila.
Usapanga zvokudya zvake zvinonaka nokuti zvokudya izvozvo zvinonyengera.
4 Usijitaabishe ili kuupata utajiri, uwe na hekima kuonyesha kujizuia.
Usazvionza nokuda kuwana pfuma; iva nouchenjeri hunoita kuti uzvibate.
5 Kufumba na kufumbua utajiri hutoweka, huwa kama umepata mabawa ghafula, ukaruka na kutoweka angani kama tai.
Kungoti tarisei papfuma, wanei yaenda, nokuti zvirokwazvo inomera mapapiro igobhururuka ichienda kudenga segondo.
6 Usile chakula cha mtu mchoyo, usitamani vyakula vyake vitamu,
Usadya zvokudya zvomunhu anonyima, kana kupanga zvokudya zvake zvinonaka;
7 kwa maana yeye ni aina ya mtu ambaye kila mara anafikiri juu ya gharama. Anakuambia, “Kula na kunywa,” lakini moyo wake hauko pamoja nawe.
nokuti munhu uya anongofunga chete mutengo wazvo. Anoti kwauri, “Idya ugonwa,” asi mumwoyo make asingadi.
8 Utatapika kile kidogo ulichokula, nawe utakuwa umepoteza bure maneno yako ya kumsifu.
Ucharutsa zvishoma izvozvo zvawadya, uye unenge watambisa mashoko ako nokumutenda.
9 Usizungumze na mpumbavu, kwa maana atadhihaki hekima ya maneno yako.
Usataura nebenzi, nokuti richashora uchenjeri hwamashoko ako.
10 Usisogeze jiwe la mpaka wa zamani wala kunyemelea kwenye mashamba ya yatima,
Usabvisa dombo romuganhu wakare kana kupinda paminda yenherera,
11 kwa kuwa Mtetezi wao ni mwenye nguvu, atalichukua shauri lao dhidi yako.
nokuti Mudziviriri wavo ane simba; iye achavarwira pamhaka yavo newe.
12 Elekeza moyo wako kwenye mafundisho na masikio yako kwenye maneno ya maarifa.
Isa mwoyo wako kumurayiro nenzeve dzako kumashoko ezivo.
13 Usimnyime mtoto adhabu, ukimwadhibu kwa fimbo, hatakufa.
Usarega kuranga mwana; ukamuranga neshamhu, haafi.
Murange neshamhu ugoponesa mweya wake kubva parufu. (Sheol h7585)
15 Mwanangu, kama moyo wako una hekima, basi moyo wangu utafurahi,
Mwanakomana wangu, kana mwoyo wako wakachenjera, ipapo mwoyo wangu uchafara;
16 utu wangu wa ndani utafurahi, wakati midomo yako itakapozungumza lililo sawa.
mukatikati mangu muchapembera kana miromo yako ichitaura zvakarurama.
17 Usiuruhusu moyo wako kuwaonea wivu wenye dhambi, bali kila mara uwe na bidii katika kumcha Bwana.
Usarega mwoyo wako uchichiva vatadzi, asi nguva dzose shingairira kutya Jehovha.
18 Hakika kuna tumaini la baadaye kwa ajili yako, nalo tarajio lako halitakatiliwa mbali.
Zvirokwazvo ramangwana rako rine tariro, uye tariro yako haingaparadzwi.
19 Sikiliza, mwanangu na uwe na hekima, weka moyo wako kwenye njia iliyo sawa.
Teerera, mwanakomana wangu, ugova nouchenjeri, uye uchengete mwoyo wako panzira yakarurama.
20 Usiwe miongoni mwa wanywao mvinyo, au wale walao nyama kwa pupa,
Usabatana navaya vanonwa waini zhinji, kunyange vaya vanokara nyama,
21 kwa maana walevi na walafi huwa maskini, nako kusinzia huwavika matambara.
nokuti zvidhakwa nevane madyo vachava varombo, uye hope dzichavapfekedza mamvemve.
22 Msikilize baba yako, aliyekuzaa, wala usimdharau mama yako atakapokuwa mzee.
Teerera kuna baba vako, ivo vakakubereka, uye usazvidza mai vako kana vachinge vakwegura.
23 Nunua kweli wala usiiuze, pata hekima, adabu na ufahamu.
Tenga zvokwadi urege kuzoitengesa; uwane uchenjeri, kuzvibata nokunzwisisa.
24 Baba wa mwenye haki ana furaha kubwa, naye aliye na mwana mwenye hekima humfurahia.
Baba vomunhu akarurama vane mufaro mukuru; uyo ane mwanakomana akachenjera anofadzwa naye.
25 Baba yako na mama yako na wafurahi, mama aliyekuzaa na ashangilie!
Baba vako namai vako ngavafare; mai vakakubereka ngavafare kwazvo!
26 Mwanangu, nipe moyo wako, macho yako na yafuate njia zangu,
Mwanakomana wangu, ndipe mwoyo wako uye meso ako ngaananʼanidze nzira dzangu,
27 kwa maana kahaba ni shimo refu na mwanamke mpotovu ni kisima chembamba.
nokuti chifeve igomba rakadzika, uye mukadzi asingazvibati itsime rakamanikana.
28 Kama mnyangʼanyi, hungojea akivizia, naye huzidisha wasio waaminifu miongoni mwa wanaume.
Segororo anohwandira, anowedzera vasina kutendeka pakati pavarume.
29 Ni nani mwenye ole? Ni nani mwenye huzuni? Ni nani mwenye ugomvi? Ni nani mwenye malalamiko? Ni nani aliye na majeraha yasiyo na sababu? Ni nani mwenye macho mekundu?
Ndiani ane nhamo? Ndiani akasuwa? Ndiani anokakavara? Ndiani anonyunyuta? Ndiani ane mavanga pasina mhaka? Ndiani ane meso akatsvuka?
30 Ni hao wakaao sana kwenye mvinyo, hao waendao kuonja mabakuli ya mvinyo uliochanganywa.
Vaya vanogara pawaini, vanoenda kundoravira makate ewaini yakavhenganiswa.
31 Usiukodolee macho mvinyo wakati ukiwa mwekundu, wakati unapometameta kwenye bilauri, wakati ushukapo taratibu!
Usatarisa waini kana yatsvuka, kana ichivaima iri mumukombe, kana ichidzika zvakanaka pakunwa!
32 Mwishowe huuma kama nyoka na kutia sumu yake kama nyoka mwenye sumu.
Pakupedzisira inoruma senyoka uye ine uturu semvumbi.
33 Macho yako yataona mambo mageni na moyo wako kuwazia mambo yaliyopotoka.
Meso ako achaona zvisakamboonekwa uye pfungwa dzako dzichafunga zvakapesana.
34 Utakuwa kama alalaye katikati ya bahari, alalaye juu ya kamba ya merikebu.
Uchava souya akarara pamusoro pamafungu amakungwa, kana somunhu avete pamusoro pedanda rechikepe.
35 Utasema, “Wamenipiga lakini sikuumia! Wamenichapa, lakini sisikii! Nitaamka lini ili nikanywe tena?”
Uchati, “Vakandirova, asi handina kukuvara! Vakandirova asi handina kuzvinzwa! Ndichamuka rinhiko kuti ndigotsvakazve waini?”
