Mithali 23
1 Uketipo kula chakula na mtawala, angalia vyema kile kilicho mbele yako,
你若與官長坐席， 要留意在你面前的是誰。
2 na utie kisu kooni mwako kama ukiwa mlafi.
你若是貪食的， 就當拿刀放在喉嚨上。
3 Usitamani vyakula vyake vitamu kwa kuwa chakula hicho ni cha hila.
不可貪戀他的美食， 因為是哄人的食物。
4 Usijitaabishe ili kuupata utajiri, uwe na hekima kuonyesha kujizuia.
不要勞碌求富， 休仗自己的聰明。
5 Kufumba na kufumbua utajiri hutoweka, huwa kama umepata mabawa ghafula, ukaruka na kutoweka angani kama tai.
你豈要定睛在虛無的錢財上嗎？ 因錢財必長翅膀，如鷹向天飛去。
6 Usile chakula cha mtu mchoyo, usitamani vyakula vyake vitamu,
不要吃惡眼人的飯， 也不要貪他的美味；
7 kwa maana yeye ni aina ya mtu ambaye kila mara anafikiri juu ya gharama. Anakuambia, “Kula na kunywa,” lakini moyo wake hauko pamoja nawe.
因為他心怎樣思量， 他為人就是怎樣。 他雖對你說，請吃，請喝， 他的心卻與你相背。
8 Utatapika kile kidogo ulichokula, nawe utakuwa umepoteza bure maneno yako ya kumsifu.
你所吃的那點食物必吐出來； 你所說的甘美言語也必落空。
9 Usizungumze na mpumbavu, kwa maana atadhihaki hekima ya maneno yako.
你不要說話給愚昧人聽， 因他必藐視你智慧的言語。
10 Usisogeze jiwe la mpaka wa zamani wala kunyemelea kwenye mashamba ya yatima,
不可挪移古時的地界， 也不可侵入孤兒的田地；
11 kwa kuwa Mtetezi wao ni mwenye nguvu, atalichukua shauri lao dhidi yako.
因他們的救贖主大有能力， 他必向你為他們辨屈。
12 Elekeza moyo wako kwenye mafundisho na masikio yako kwenye maneno ya maarifa.
你要留心領受訓誨， 側耳聽從知識的言語。
13 Usimnyime mtoto adhabu, ukimwadhibu kwa fimbo, hatakufa.
不可不管教孩童； 你用杖打他，他必不至於死。
你要用杖打他， 就可以救他的靈魂免下陰間。 (Sheol h7585)
15 Mwanangu, kama moyo wako una hekima, basi moyo wangu utafurahi,
我兒，你心若存智慧， 我的心也甚歡喜。
16 utu wangu wa ndani utafurahi, wakati midomo yako itakapozungumza lililo sawa.
你的嘴若說正直話， 我的心腸也必快樂。
17 Usiuruhusu moyo wako kuwaonea wivu wenye dhambi, bali kila mara uwe na bidii katika kumcha Bwana.
你心中不要嫉妒罪人， 只要終日敬畏耶和華；
18 Hakika kuna tumaini la baadaye kwa ajili yako, nalo tarajio lako halitakatiliwa mbali.
因為至終必有善報， 你的指望也不致斷絕。
19 Sikiliza, mwanangu na uwe na hekima, weka moyo wako kwenye njia iliyo sawa.
我兒，你當聽，當存智慧， 好在正道上引導你的心。
20 Usiwe miongoni mwa wanywao mvinyo, au wale walao nyama kwa pupa,
好飲酒的，好吃肉的， 不要與他們來往；
21 kwa maana walevi na walafi huwa maskini, nako kusinzia huwavika matambara.
因為好酒貪食的，必致貧窮； 好睡覺的，必穿破爛衣服。
22 Msikilize baba yako, aliyekuzaa, wala usimdharau mama yako atakapokuwa mzee.
你要聽從生你的父親； 你母親老了，也不可藐視她。
23 Nunua kweli wala usiiuze, pata hekima, adabu na ufahamu.
你當買真理； 就是智慧、訓誨，和聰明也都不可賣。
24 Baba wa mwenye haki ana furaha kubwa, naye aliye na mwana mwenye hekima humfurahia.
義人的父親必大得快樂； 人生智慧的兒子，必因他歡喜。
25 Baba yako na mama yako na wafurahi, mama aliyekuzaa na ashangilie!
你要使父母歡喜， 使生你的快樂。
26 Mwanangu, nipe moyo wako, macho yako na yafuate njia zangu,
我兒，要將你的心歸我； 你的眼目也要喜悅我的道路。
27 kwa maana kahaba ni shimo refu na mwanamke mpotovu ni kisima chembamba.
妓女是深坑； 外女是窄阱。
28 Kama mnyangʼanyi, hungojea akivizia, naye huzidisha wasio waaminifu miongoni mwa wanaume.
她埋伏好像強盜； 她使人中多有奸詐的。
29 Ni nani mwenye ole? Ni nani mwenye huzuni? Ni nani mwenye ugomvi? Ni nani mwenye malalamiko? Ni nani aliye na majeraha yasiyo na sababu? Ni nani mwenye macho mekundu?
誰有禍患？誰有憂愁？ 誰有爭鬥？誰有哀歎？ 誰無故受傷？誰眼目紅赤？
30 Ni hao wakaao sana kwenye mvinyo, hao waendao kuonja mabakuli ya mvinyo uliochanganywa.
就是那流連飲酒、 常去尋找調和酒的人。
31 Usiukodolee macho mvinyo wakati ukiwa mwekundu, wakati unapometameta kwenye bilauri, wakati ushukapo taratibu!
酒發紅，在杯中閃爍， 你不可觀看， 雖然下咽舒暢， 終久是咬你如蛇，刺你如毒蛇。
32 Mwishowe huuma kama nyoka na kutia sumu yake kama nyoka mwenye sumu.
33 Macho yako yataona mambo mageni na moyo wako kuwazia mambo yaliyopotoka.
你眼必看見異怪的事； 你心必發出乖謬的話。
34 Utakuwa kama alalaye katikati ya bahari, alalaye juu ya kamba ya merikebu.
你必像躺在海中， 或像臥在桅杆上。
35 Utasema, “Wamenipiga lakini sikuumia! Wamenichapa, lakini sisikii! Nitaamka lini ili nikanywe tena?”
你必說：人打我，我卻未受傷； 人鞭打我，我竟不覺得。 我幾時清醒，我仍去尋酒。
