Mithali 22
1 Heri kuchagua jina jema kuliko utajiri mwingi, kuheshimiwa ni bora kuliko fedha au dhahabu.
melius est nomen bonum quam divitiae multae super argentum et aurum gratia bona
2 Tajiri na maskini wanafanana kwa hili: Bwana ni Muumba wao wote.
dives et pauper obviaverunt sibi utriusque operator est Dominus
3 Mtu mwenye busara huona hatari na kujificha, bali mjinga huendelea mbele kama kipofu nayo ikamtesa.
callidus vidit malum et abscondit se innocens pertransiit et adflictus est damno
4 Unyenyekevu na kumcha Bwana huleta utajiri, heshima na uzima.
finis modestiae timor Domini divitiae et gloria et vita
5 Katika mapito ya waovu kuna miiba na mitego, bali yeye ailindaye nafsi yake hukaa mbali nayo.
arma et gladii in via perversi custos animae suae longe recedit ab eis
6 Mfundishe mtoto njia impasayo kuiendea, naye hataiacha hata akiwa mzee.
proverbium est adulescens iuxta viam suam etiam cum senuerit non recedet ab ea
7 Matajiri huwatawala maskini naye akopaye ni mtumwa wa akopeshaye.
dives pauperibus imperat et qui accipit mutuum servus est fenerantis
8 Yeye aupandaye uovu huvuna taabu, nayo fimbo ya ghadhabu yake itaangamizwa.
qui seminat iniquitatem metet mala et virga irae suae consummabitur
9 Mtu mkarimu yeye mwenyewe atabarikiwa kwa kuwa hushiriki chakula chake na maskini.
qui pronus est ad misericordiam benedicetur de panibus enim suis dedit pauperi
10 Mfukuze mwenye dhihaka, na mvutano utatoweka; ugomvi na matukano vitakoma.
eice derisorem et exibit cum eo iurgium cessabuntque causae et contumeliae
11 Yeye apendaye moyo safi na yeye ambaye maneno yake ni ya neema, mfalme atakuwa rafiki yake.
qui diligit cordis munditiam propter gratiam labiorum suorum habebit amicum regem
12 Macho ya Bwana hulinda maarifa, bali huyapinga maneno ya asiye mwaminifu.
oculi Domini custodiunt scientiam et subplantantur verba iniqui
13 Mvivu husema, “Yuko simba nje!” au, “Nitauawa katika mitaa!”
dicit piger leo foris in medio platearum occidendus sum
14 Kinywa cha mwanamke kahaba ni shimo refu; yeye aliye chini ya ghadhabu ya Bwana atatumbukia ndani yake.
fovea profunda os alienae cui iratus est Dominus incidet in eam
15 Upumbavu umefungwa ndani ya moyo wa mtoto, bali fimbo ya adhabu itaufukuzia mbali naye.
stultitia conligata est in corde pueri et virga disciplinae fugabit eam
16 Yeye amwoneaye maskini ili kujiongezea mali, naye ampaye tajiri zawadi, wote huwa maskini.
qui calumniatur pauperem ut augeat divitias suas dabit ipse ditiori et egebit
17 Tega sikio na usikie misemo ya wenye hekima, elekeza moyo wako kwenye yale nifundishayo,
inclina aurem tuam et audi verba sapientium adpone autem cor ad doctrinam meam
18 kwa maana inapendeza unapoyahifadhi moyoni mwako na kuwa nayo yote tayari midomoni mwako.
quae pulchra erit tibi cum servaveris eam in ventre tuo et redundabit in labiis tuis
19 Ili tumaini lako liwe katika Bwana, hata wewe, ninakufundisha leo.
ut sit in Domino fiducia tua unde et ostendi eam tibi hodie
20 Je, sijakuandikia misemo thelathini, misemo ya mashauri na maarifa,
ecce descripsi eam tibi tripliciter in cogitationibus et scientia
21 kukufundisha maneno ya kweli na ya kuaminika, ili uweze kutoa majibu sahihi kwake yeye aliyekutuma?
ut ostenderem tibi firmitatem et eloquia veritatis respondere ex his illi qui misit te
22 Usiwadhulumu maskini kwa sababu ni maskini, wala kumdhulumu mhitaji mahakamani,
non facias violentiam pauperi quia pauper est neque conteras egenum in porta
23 kwa sababu Bwana atalichukua shauri lao naye atawateka wao waliowateka.
quia Dominus iudicabit causam eius et configet eos qui confixerint animam eius
24 Usifanye urafiki na mtu mwenye hasira ya haraka, usishirikiane na yule aliye mwepesi kukasirika,
noli esse amicus homini iracundo neque ambules cum viro furioso
25 la sivyo utajifunza njia zake na kujiingiza mwenyewe kwenye mtego.
ne forte discas semitas eius et sumas scandalum animae tuae
26 Usiwe mwenye kupana mikono katika rehani, au kuweka dhamana kwa ajili ya madeni.
noli esse cum his qui defigunt manus suas et qui vades se offerunt pro debitis
27 Kama ukikosa njia ya kulipa, kitanda chako kitachukuliwa ukiwa umekilalia.
si enim non habes unde restituas quid causae est ut tollat operimentum de cubili tuo
28 Usisogeze jiwe la mpaka wa zamani lililowekwa na baba zako.
ne transgrediaris terminos antiquos quos posuerunt patres tui
29 Je, unamwona mtu stadi katika kazi yake? Atahudumu mbele ya wafalme; hatahudumu mbele ya watu duni.
vidisti virum velocem in opere suo coram regibus stabit nec erit ante ignobiles
