Mithali 22
1 Heri kuchagua jina jema kuliko utajiri mwingi, kuheshimiwa ni bora kuliko fedha au dhahabu.
Melius est nomen bonum, quam divitiae multae: super argentum et aurum, gratia bona.
2 Tajiri na maskini wanafanana kwa hili: Bwana ni Muumba wao wote.
Dives, et pauper obviaverunt sibi: utriusque operator est Dominus.
3 Mtu mwenye busara huona hatari na kujificha, bali mjinga huendelea mbele kama kipofu nayo ikamtesa.
Callidus videt malum, et abscondit se: innocens pertransiit, et afflictus est damno.
4 Unyenyekevu na kumcha Bwana huleta utajiri, heshima na uzima.
Finis modestiae timor Domini, divitiae et gloria et vita.
5 Katika mapito ya waovu kuna miiba na mitego, bali yeye ailindaye nafsi yake hukaa mbali nayo.
Arma et gladii in via perversi: custos autem animae suae longe recedit ab eis.
6 Mfundishe mtoto njia impasayo kuiendea, naye hataiacha hata akiwa mzee.
Proverbium est: Adolescens iuxta viam suam, etiam cum senuerit, non recedet ab ea.
7 Matajiri huwatawala maskini naye akopaye ni mtumwa wa akopeshaye.
Dives pauperibus imperat: et qui accipit mutuum, servus est foenerantis.
8 Yeye aupandaye uovu huvuna taabu, nayo fimbo ya ghadhabu yake itaangamizwa.
Qui seminat iniquitatem, metet mala, et virga irae suae consummabitur.
9 Mtu mkarimu yeye mwenyewe atabarikiwa kwa kuwa hushiriki chakula chake na maskini.
Qui pronus est ad misericordiam, benedicetur: de panibus enim suis dedit pauperi. Victoriam et honorem acquiret qui dat munera: animam autem aufert accipientium.
10 Mfukuze mwenye dhihaka, na mvutano utatoweka; ugomvi na matukano vitakoma.
Eiice derisorem, et exibit cum eo iurgium, cessabuntque causae et contumeliae.
11 Yeye apendaye moyo safi na yeye ambaye maneno yake ni ya neema, mfalme atakuwa rafiki yake.
Qui diligit cordis munditiam, propter gratiam labiorum suorum habebit amicum regem.
12 Macho ya Bwana hulinda maarifa, bali huyapinga maneno ya asiye mwaminifu.
Oculi Domini custodiunt scientiam: et supplantantur verba iniqui.
13 Mvivu husema, “Yuko simba nje!” au, “Nitauawa katika mitaa!”
Dicit piger: Leo est foris, in medio platearum occidendus sum.
14 Kinywa cha mwanamke kahaba ni shimo refu; yeye aliye chini ya ghadhabu ya Bwana atatumbukia ndani yake.
Fovea profunda, os alienae: cui iratus est Dominus, incidet in eam.
15 Upumbavu umefungwa ndani ya moyo wa mtoto, bali fimbo ya adhabu itaufukuzia mbali naye.
Stultitia colligata est in corde pueri, et virga disciplinae fugabit eam.
16 Yeye amwoneaye maskini ili kujiongezea mali, naye ampaye tajiri zawadi, wote huwa maskini.
Qui calumniatur pauperem, ut augeat divitias suas, dabit ipse ditiori, et egebit.
17 Tega sikio na usikie misemo ya wenye hekima, elekeza moyo wako kwenye yale nifundishayo,
Fili mi! Inclina aurem tuam, et audi verba sapientium: appone autem cor ad doctrinam meam.
18 kwa maana inapendeza unapoyahifadhi moyoni mwako na kuwa nayo yote tayari midomoni mwako.
quae pulchra erit tibi, cum servaveris eam in ventre tuo, et redundabit in labiis tuis:
19 Ili tumaini lako liwe katika Bwana, hata wewe, ninakufundisha leo.
Ut sit in Domino fiducia tua, unde et ostendi eam tibi hodie.
20 Je, sijakuandikia misemo thelathini, misemo ya mashauri na maarifa,
Ecce descripsi eam tibi tripliciter, in cogitationibus et scientia:
21 kukufundisha maneno ya kweli na ya kuaminika, ili uweze kutoa majibu sahihi kwake yeye aliyekutuma?
ut ostenderem tibi firmitatem, et eloquia veritatis, respondere ex his illis, qui miserunt te.
22 Usiwadhulumu maskini kwa sababu ni maskini, wala kumdhulumu mhitaji mahakamani,
Non facias violentiam pauperi, quia pauper est: neque conteras egenum in porta:
23 kwa sababu Bwana atalichukua shauri lao naye atawateka wao waliowateka.
quia iudicabit Dominus causam eius, et configet eos, qui confixerunt animam eius.
24 Usifanye urafiki na mtu mwenye hasira ya haraka, usishirikiane na yule aliye mwepesi kukasirika,
Noli esse amicus homini iracundo, neque ambules cum viro furioso:
25 la sivyo utajifunza njia zake na kujiingiza mwenyewe kwenye mtego.
ne forte discas semitas eius, et sumas scandalum animae tuae.
26 Usiwe mwenye kupana mikono katika rehani, au kuweka dhamana kwa ajili ya madeni.
Noli esse cum his, qui defigunt manus suas, et qui vades se offerunt pro debitis:
27 Kama ukikosa njia ya kulipa, kitanda chako kitachukuliwa ukiwa umekilalia.
si enim non habes unde restituas, quid causae est ut tollat operimentum de cubili tuo?
28 Usisogeze jiwe la mpaka wa zamani lililowekwa na baba zako.
Ne transgrediaris terminos antiquos, quos posuerunt patres tui.
29 Je, unamwona mtu stadi katika kazi yake? Atahudumu mbele ya wafalme; hatahudumu mbele ya watu duni.
Vidisti virum velocem in opere suo? coram regibus stabit, nec erit ante ignobiles.
