Mithali 22
1 Heri kuchagua jina jema kuliko utajiri mwingi, kuheshimiwa ni bora kuliko fedha au dhahabu.
Yon bon non pi bon pase tout richès; e favè Bondye, pase ajan ak lò.
2 Tajiri na maskini wanafanana kwa hili: Bwana ni Muumba wao wote.
Rich la ak malere a mare ansanm; se SENYÈ a ki fè yo tout.
3 Mtu mwenye busara huona hatari na kujificha, bali mjinga huendelea mbele kama kipofu nayo ikamtesa.
Sila ki reflechi, wè mal e kache kò li; men ensanse yo antre ladann e jwenn pinisyon.
4 Unyenyekevu na kumcha Bwana huleta utajiri, heshima na uzima.
Rekonpans pou imilite avèk lakrent SENYÈ a se richès, bon repitasyon, ak lavi.
5 Katika mapito ya waovu kuna miiba na mitego, bali yeye ailindaye nafsi yake hukaa mbali nayo.
Pikan ak pèlen se nan chemen a pèvès yo; sila ki veye nanm li, va rete lwen yo.
6 Mfundishe mtoto njia impasayo kuiendea, naye hataiacha hata akiwa mzee.
Leve yon timoun nan chemen li ta dwe ale, e lè li vin gran, li p ap kite li; menm lè l granmoun, li p ap kite li.
7 Matajiri huwatawala maskini naye akopaye ni mtumwa wa akopeshaye.
Rich yo domine sou pòv yo, e moun ki prete vin esklav a sila k ap bay prè a.
8 Yeye aupandaye uovu huvuna taabu, nayo fimbo ya ghadhabu yake itaangamizwa.
Sila ki simen inikite a va rekòlte vanite; e baton kòlè li a va detwi.
9 Mtu mkarimu yeye mwenyewe atabarikiwa kwa kuwa hushiriki chakula chake na maskini.
Sila ki bay ak men louvri va beni; paske li bay manje a malere.
10 Mfukuze mwenye dhihaka, na mvutano utatoweka; ugomvi na matukano vitakoma.
Mete moun k ap moke moun yo deyò, e diskisyon an prale tou; wi, konfli ak dezonore moun ap sispann.
11 Yeye apendaye moyo safi na yeye ambaye maneno yake ni ya neema, mfalme atakuwa rafiki yake.
Sila ki renmen kè ki san tach e ki pale ak gras, va zanmi a wa a.
12 Macho ya Bwana hulinda maarifa, bali huyapinga maneno ya asiye mwaminifu.
Zye a SENYÈ a konsève konesans; men Li boulvèse pawòl moun malveyan yo.
13 Mvivu husema, “Yuko simba nje!” au, “Nitauawa katika mitaa!”
Parese a di: “Gen yon lyon deyò a; m ap mouri nan lari!”
14 Kinywa cha mwanamke kahaba ni shimo refu; yeye aliye chini ya ghadhabu ya Bwana atatumbukia ndani yake.
Bouch a fanm adiltè a se yon fòs byen fon; sila ke SENYÈ a modi va tonbe ladann.
15 Upumbavu umefungwa ndani ya moyo wa mtoto, bali fimbo ya adhabu itaufukuzia mbali naye.
Foli mare nan kè a yon timoun; baton disiplin nan va retire sa mete lwen li.
16 Yeye amwoneaye maskini ili kujiongezea mali, naye ampaye tajiri zawadi, wote huwa maskini.
Sila ki oprime malere a pou ogmante tèt li; ni sila k ap fè kado a rich yo, va rive nan povrete.
17 Tega sikio na usikie misemo ya wenye hekima, elekeza moyo wako kwenye yale nifundishayo,
Apiye zòrèy ou pou tande pawòl a saj yo; epi aplike ou a konesans mwen.
18 kwa maana inapendeza unapoyahifadhi moyoni mwako na kuwa nayo yote tayari midomoni mwako.
Paske sa va byen agreyab pou ou si ou kenbe yo anndan ou, pou yo toujou prè sou lèv ou.
19 Ili tumaini lako liwe katika Bwana, hata wewe, ninakufundisha leo.
Pou konfyans ou kapab nan SENYÈ a, mwen te enstwi ou jodi a, menm ou menm nan.
20 Je, sijakuandikia misemo thelathini, misemo ya mashauri na maarifa,
Èske mwen pa t ekri ou trant bèl bagay, de konsèy ak konesans yo?
21 kukufundisha maneno ya kweli na ya kuaminika, ili uweze kutoa majibu sahihi kwake yeye aliyekutuma?
Pou fè ou konnen vrè pawòl verite yo, pou ou kab byen reponn sila ki te voye ou a?
22 Usiwadhulumu maskini kwa sababu ni maskini, wala kumdhulumu mhitaji mahakamani,
Pa vòlè malere a paske li pòv, ni kraze aflije nan pòtay la;
23 kwa sababu Bwana atalichukua shauri lao naye atawateka wao waliowateka.
paske, SENYÈ a va plede ka yo e pran lavi a sila ki vòlè yo.
24 Usifanye urafiki na mtu mwenye hasira ya haraka, usishirikiane na yule aliye mwepesi kukasirika,
Pa asosye ak yon nonm ki livre a kòlè; oswa ale ak yon moun kolerik,
25 la sivyo utajifunza njia zake na kujiingiza mwenyewe kwenye mtego.
sinon, ou va aprann mès li yo e jwenn yon pèlen pou tèt ou.
26 Usiwe mwenye kupana mikono katika rehani, au kuweka dhamana kwa ajili ya madeni.
Pa konte pami sila ki sèvi kon garanti yo, pami sila ki fè sekirite pou dèt yo.
27 Kama ukikosa njia ya kulipa, kitanda chako kitachukuliwa ukiwa umekilalia.
Si ou pa gen mwayen pou ou kab peye, poukisa ou ta kite l rale kabann nan sòti anba ou?
28 Usisogeze jiwe la mpaka wa zamani lililowekwa na baba zako.
Pa deplase ansyen bòn ke papa zansèt nou yo te mete a.
29 Je, unamwona mtu stadi katika kazi yake? Atahudumu mbele ya wafalme; hatahudumu mbele ya watu duni.
Èske ou wè yon nonm byen abil nan travay li? Li va kanpe devan wa yo; li p ap oblije kanpe devan nenpòt kalite vye moun.
