Mithali 20
1 Mvinyo ni mdhihaki na kileo ni mgomvi; yeyote apotoshwaye navyo hana hekima.
| شراب انسان را به کارهای احمقانه وا می‌دارد و مشروب باعث عربده‌کشی می‌شود؛ چه نادانند کسانی که خود را اسیر مشروب می‌کنند. |
2 Ghadhabu ya mfalme ni kama ngurumo ya simba; yeye amkasirishaye hupoteza uhai wake.
| غضب پادشاه همچون غرش شیر است. هر که خشم او را برانگیزاند جان خود را به خطر می‌اندازد. |
3 Ni kwa heshima ya mtu kujitenga ugomvi, bali kila mpumbavu ni mwepesi kugombana.
| اجتناب از نزاع برای شخص، عزت می‌آورد. فقط اشخاص نادان نزاع به پا می‌کنند. |
4 Mvivu halimi kwa majira; kwa hiyo wakati wa mavuno hutazama lakini hapati chochote.
| آدم تنبل به موقع زمینش را شخم نمی‌زند، پس در هنگام برداشت محصول هر چه می‌گردد چیزی نمی‌یابد. |
5 Makusudi ya moyo wa mwanadamu ni maji yenye kina, lakini mtu mwenye ufahamu huyachota.
| پند نیکو در اعماق دل مشورت دهنده مانند آب در ته چاه است و شخص فهمیده آن را بیرون می‌کشد. |
6 Watu wengi hujidai kuwa na upendo usiokoma, bali mtu mwaminifu ni nani awezaye kumpata?
| بسیارند کسانی که ادعا می‌کنند خوب و باوفا هستند، ولی کیست که بتواند شخص واقعاً باوفایی پیدا کند؟ |
7 Mtu mwenye haki huishi maisha yasiyo na lawama, wamebarikiwa watoto wake baada yake.
| فرزندان شخص امین و درستکار در زندگی سعادتمند خواهند شد. |
8 Wakati mfalme aketipo katika kiti chake cha enzi kuhukumu, hupepeta ubaya wote kwa macho yake.
| پادشاهی که بر مسند قضاوت می‌نشیند به دقت جوانب امر را می‌سنجد و حق را از باطل تشخیص می‌دهد. |
9 Ni nani awezaye kusema, “Nimeuweka moyo wangu safi; mimi ni safi na sina dhambi?”
| کیست که بتواند بگوید: «دل خود را پاک نگه داشته‌ام و از گناه مبرا هستم.» |
10 Mawe ya kupimia yaliyo tofauti na vipimo tofauti, Bwana huchukia vyote viwili.
| خداوند از اشخاصی که در داد و ستد از وزنه‌ها و پیمانه‌های نادرست استفاده می‌کنند متنفر است. |
11 Hata mtoto hujulikana kwa matendo yake, kama tabia yake ni safi na adili.
| حتی کودک را می‌توان از طرز رفتارش شناخت و فهمید که آنچه انجام می‌دهد پاک و درست است یا نه. |
12 Masikio yasikiayo na macho yaonayo, Bwana ndiye alivifanya vyote viwili.
| گوش شنوا و چشم بینا، هر دو بخشش خداوند هستند. |
13 Usiupende usingizi la sivyo utakuwa maskini, uwe macho nawe utakuwa na chakula cha akiba.
| اگر خواب را دوست داشته باشی فقیر می‌شوی؛ پس بیدار بمان تا سیر شوی. |
14 “Haifai, haifai!” asema mnunuzi, kisha huondoka akijisifia ununuzi wake.
| خریدار به جنس نگاه می‌کند و می‌گوید: «بد است!» اما بعد از خرید، از آن تعریف می‌کند. |
15 Dhahabu kunayo, na marijani kwa wingi, lakini midomo inenayo maarifa ni kito cha thamani kilicho adimu.
| سخنان حکیمانه گرانبهاتر از طلا و نادرتر از جواهر است. |
16 Chukua vazi la yule awekaye dhamana kwa ajili ya mgeni; lishikilie iwe dhamana kama anafanya hivyo kwa ajili ya mwanamke mpotovu.
| از کسی که نزد تو ضامن شخص غریبی می‌شود گرو بگیر. |
17 Chakula kilichopatikana kwa hila ni kitamu kwa mwanadamu, bali huishia na kinywa kilichojaa changarawe.
| نانی که از راه کلاهبرداری به دست می‌آید لذیذ است، اما سرانجام کام را تلخ می‌کند. |
18 Fanya mipango kwa kutafuta mashauri, ukipigana vita, tafuta maelekezo.
| نقشه‌هایت را بدون مشورت با دیگران عملی نکن و بدون تدبیر به جنگ نرو. |
19 Maneno ya kusengenya husababisha kutokuaminika, kwa hiyo mwepuke mtu anayezungumza kupita kiasi.
| آدم سخن‌چین رازها را فاش می‌کند، پس با چنین شخصی معاشرت نکن. |
20 Ikiwa mtu atamlaani baba yake au mama yake, taa yake itazimwa katika giza nene.
| چراغ زندگی کسی که پدر و مادر خود را لعنت کند، خاموش خواهد شد. |
21 Urithi upatikanao haraka mwanzoni, hautabarikiwa mwishoni.
| مالی که آسان به دست آمده باشد برکتی نخواهد داشت. |
22 Usiseme, “Nitakulipiza kwa ajili ya kosa hili!” Mngojee Bwana, naye atakuokoa.
| بدی را با بدی تلافی نکن، بلکه منتظر باش تا خداوند عمل کند. |
23 Bwana anachukia sana mawe ya kupimia ya udanganyifu, nazo mizani zisizo halali hazimpendezi.
| خداوند از اشخاصی که در داد و ستد از ترازو و سنگهای نادرست استفاده می‌کنند متنفر است. |
24 Hatua za mtu huongozwa na Bwana. Anawezaje basi mtu yeyote kuelewa njia yake mwenyewe?
| خداوند راه زندگی ما را تعیین می‌کند، پس انسان چگونه می‌تواند بفهمد زندگی او به کجا ختم می‌شود؟ |
25 Ni mtego kwa mtu kuweka wakfu kitu kwa haraka na baada ya kitambo kidogo kufikiria tena nadhiri zake.
| هرگز نسنجیده قولی به خداوند نده، زیرا ممکن است گرفتار شوی. |
26 Mfalme mwenye hekima hupepeta waovu, hulipitisha gurudumu la kupuria juu yao.
| پادشاه دانا شریران را تشخیص می‌دهد و آنها را به شدت مجازات می‌کند. |
27 Taa ya Bwana huchunguza roho ya mwanadamu, huchunguza utu wake wa ndani.
| وجدان انسان به منزلهٔ چراغ خداوند است که تمام انگیزه‌های پنهانی او را آشکار می‌سازد. |
28 Upendo na uaminifu humweka mfalme salama, kwa njia ya upendo, kiti chake cha enzi huwa salama.
| هرگاه پادشاهی مهربان و امین باشد، سلطنتش از محبت پایدار می‌ماند. |
29 Utukufu wa vijana ni nguvu zao, mvi ni fahari ya uzee.
| شکوه جوانان، قوت ایشان است و عزت پیران، تجربه ایشان. |
30 Mapigo na majeraha huusafisha ubaya, nayo michapo hutakasa utu wa ndani.
| تنبیه برای بدن دردناک است اما دل را از بدی پاک می‌کند. |
