Mithali 19
1 Afadhali mtu maskini ambaye mwenendo wake hauna lawama, kuliko mpumbavu ambaye midomo yake imepotoka.
行为纯正的贫穷人 胜过乖谬愚妄的富足人。
2 Sio vizuri kuwa na juhudi bila maarifa, wala kufanya haraka na kuikosa njia.
心无知识的，乃为不善； 脚步急快的，难免犯罪。
3 Upumbavu wa mtu mwenyewe huharibu maisha yake hata hivyo moyo wake humkasirikia Bwana.
人的愚昧倾败他的道； 他的心也抱怨耶和华。
4 Mali huleta marafiki wengi, bali rafiki wa mtu maskini humwacha.
财物使朋友增多； 但穷人朋友远离。
5 Shahidi wa uongo hataacha kuadhibiwa, naye amwagaye uongo hataachwa huru.
作假见证的，必不免受罚； 吐出谎言的，终不能逃脱。
6 Wengi hujipendekeza kwa mtawala na kila mmoja ni rafiki wa mtu atoaye zawadi.
好施散的，有多人求他的恩情； 爱送礼的，人都为他的朋友。
7 Mtu maskini huepukwa na ndugu zake wote: Je, marafiki zake watamkwepa kiasi gani! Ingawa huwafuata kwa kuwasihi, hawapatikani popote.
贫穷人，弟兄都恨他； 何况他的朋友，更远离他！ 他用言语追随，他们却走了。
8 Yeye apataye hekima huipenda nafsi yake mwenyewe, yeye ahifadhiye ufahamu hustawi.
得着智慧的，爱惜生命； 保守聪明的，必得好处。
9 Shahidi wa uongo hataacha kuadhibiwa, naye amwagaye uongo ataangamia.
作假见证的，不免受罚； 吐出谎言的，也必灭亡。
10 Haistahili mpumbavu kuishi katika anasa, itakuwa vibaya kiasi gani kwa mtumwa kuwatawala wakuu.
愚昧人宴乐度日是不合宜的； 何况仆人管辖王子呢？
11 Hekima ya mtu humpa uvumilivu, ni kwa utukufu wake kusamehe makosa.
人有见识就不轻易发怒； 宽恕人的过失便是自己的荣耀。
12 Ghadhabu ya mfalme ni kama mngurumo wa simba, bali wema wake ni kama umande juu ya nyasi.
王的忿怒好像狮子吼叫； 他的恩典却如草上的甘露。
13 Mwana mpumbavu ni maangamizi ya babaye, naye mke mgomvi ni kama kutonatona kusikoisha.
愚昧的儿子是父亲的祸患； 妻子的争吵如雨连连滴漏。
14 Nyumba na mali hurithiwa kutoka kwa wazazi, bali mke mwenye busara hutoka kwa Bwana.
房屋钱财是祖宗所遗留的； 惟有贤慧的妻是耶和华所赐的。
15 Uvivu huleta usingizi mzito, naye mtu mzembe huona njaa.
懒惰使人沉睡； 懈怠的人必受饥饿。
16 Yeye ambaye hutii mafundisho huulinda uhai wake, bali yeye anayezidharau njia zake atakufa.
谨守诫命的，保全生命； 轻忽己路的，必致死亡。
17 Yeye amhurumiaye maskini humkopesha Bwana, naye atamtuza kwa aliyotenda.
怜悯贫穷的，就是借给耶和华； 他的善行，耶和华必偿还。
18 Mrudi mwanao, kwa maana katika hiyo kuna tumaini, usiwe mshirika katika mauti yake.
趁有指望，管教你的儿子； 你的心不可任他死亡。
19 Mtu mwenye kukasirika haraka ni lazima atapata adhabu yake, kama utamwokoa, itakubidi kufanya hivyo tena.
暴怒的人必受刑罚； 你若救他，必须再救。
20 Sikiliza mashauri na ukubali mafundisho, nawe mwishoni utakuwa na hekima.
你要听劝教，受训诲， 使你终久有智慧。
21 Kuna mipango mingi ndani ya moyo wa mtu, lakini kusudi la Bwana ndilo litakalosimama.
人心多有计谋； 惟有耶和华的筹算才能立定。
22 Lile mtu alionealo shauku ni upendo usio na mwisho, afadhali kuwa maskini kuliko kuwa mwongo.
施行仁慈的，令人爱慕； 穷人强如说谎言的。
23 Kumcha Bwana huongoza kwenye uzima, kisha mtu hupumzika akiwa ameridhika, bila kuguswa na shida.
敬畏耶和华的，得着生命； 他必恒久知足，不遭祸患。
24 Mtu mvivu hutumbukiza mkono wake kwenye sahani, lakini hawezi hata kuupeleka kwenye kinywa chake!
懒惰人放手在盘子里， 就是向口撤回，他也不肯。
25 Mpige mwenye mzaha, naye mjinga atajifunza busara, mkemee mwenye ufahamu naye atapata maarifa.
鞭打亵慢人，愚蒙人必长见识； 责备明哲人，他就明白知识。
26 Yeye amwibiaye baba yake na kumfukuza mama yake ni mwana aletaye aibu na fedheha.
虐待父亲、撵出母亲的， 是贻羞致辱之子。
27 Mwanangu, ukiacha kusikiliza mafundisho, utatangatanga mbali na maneno ya maarifa.
我儿，不可听了教训 而又偏离知识的言语。
28 Shahidi mla rushwa hudhihaki hukumu na kinywa cha mtu mwovu humeza ubaya kwa upesi.
匪徒作见证戏笑公平； 恶人的口吞下罪孽。
29 Adhabu zimeandaliwa kwa ajili ya wenye dhihaka na mapigo kwa ajili ya migongo ya wapumbavu.
刑罚是为亵慢人预备的； 鞭打是为愚昧人的背预备的。
