Mithali 18

1 Mtu ajitengaye na wengine hufuata matakwa yake mwenyewe; hupiga vita kila shauri jema.

آدم خودخواه خود را از دیگران کنار می‌کشد و با عقاید درستشان مخالفت می‌ورزد.

2 Mpumbavu hafurahii ufahamu, bali hufurahia kutangaza maoni yake mwenyewe.

نادان برای حکمت ارزش قائل نیست و فقط دوست دارد خود را دانا نشان دهد.

3 Wakati uovu unapokuja, dharau huja pia, pamoja na aibu huja lawama.

گناه ننگ و رسوایی به بار می‌آورد.

4 Maneno ya kinywa cha mwanadamu ni kina cha maji, bali chemchemi ya hekima ni kijito kinachobubujika.

سخنان شخص دانا مانند اقیانوس عمیق است و مثل چشمه گوارا.

5 Sio vizuri kumpendelea mtu mwovu, au kumnyima haki asiye na hatia.

طرفداری از مجرمی که باعث می‌شود حق بی‌گناه پایمال شود کار نادرستی است.

6 Midomo ya mpumbavu humletea ugomvi na kinywa chake hualika kipigo.

سخنان شخص نادان، منجر به نزاع و کتک خوردنش می‌شود.

7 Kinywa cha mpumbavu ni uharibifu wake na midomo yake ni mtego kwa nafsi yake.

زبان شخص نادان چون دامی است که او را به هلاکت می‌کشاند.

8 Maneno ya mchongezi ni kama chakula kitamu; huingia sehemu za ndani sana za mtu.

سخنان آدم سخن‌چین مانند لقمه‌های لذیذی است که با لذت بلعیده می‌شود.

9 Mtu aliye mlegevu katika kazi yake ni ndugu na yule anayeharibu.

کسی که در کار سستی می‌کند به اندازهٔ یک خرابکار مخرب است.

10 Jina la Bwana ni ngome imara, wenye haki huikimbilia na kuwa salama.

اسم خداوند قلعه‌ای است محکم که شخص درستکار به آن پناه می‌برد و در امان می‌ماند.

11 Mali ya tajiri ni mji wake wenye ngome, wanaudhania kuwa ukuta usioweza kurukwa.

اما قلعۀ شخص ثروتمند، ثروت اوست که گمان می‌کند او را محافظت خواهد کرد.

12 Kabla ya anguko moyo wa mtu hujaa kiburi, bali unyenyekevu hutangulia heshima.

تکبر به سقوط می‌انجامد و فروتنی به سربلندی.

13 Yeye ajibuye kabla ya kusikiliza, huo ni upumbavu wake na aibu yake.

چقدر زشت و ابلهانه است که انسان قبل از گوش دادن به سخنی، به آن جواب دهد.

14 Roho ya mtu itastahimili katika ugonjwa bali roho iliyovunjika ni nani awezaye kuistahimili?

وقتی انسان روحیه‌اش قوی است بیماری را تحمل می‌کند، اما روحیهٔ شکسته را چه کسی می‌تواند تحمل کند؟

15 Moyo wa mwenye ufahamu hujipatia maarifa, masikio ya mwenye hekima huyatafuta maarifa.

اشخاص دانا همیشه مشتاق و آماده کسب حکمتند.

16 Zawadi humfungulia njia mtoaji, nayo humleta mbele ya wakuu.

هدیه دادن راه را برای انسان باز می‌کند و او را به حضور اشخاص مهم می‌رساند.

17 Yeye aliye wa kwanza kuleta mashtaka huonekana sahihi, hadi mwingine ajitokezapo na kumuuliza maswali.

دلایل کسی که در دادگاه اول صحبت می‌کند به نظر درست می‌آید ولی این تا زمانی است که طرف مقابل هنوز دلایلش را ارائه نداده باشد.

18 Kupiga kura hukomesha mashindano na kutenganisha wapinzani wakuu wanaopingana.

قرعه، دعوا را می‌خواباند و به منازعهٔ بین حریفان زورمند خاتمه می‌دهد.

19 Ndugu aliyechukizwa ni mgumu kuridhika kuliko mji uliozungushiwa ngome, nayo mabishano ni kama malango ya ngome yenye makomeo.

به دست آوردن دل برادر رنجیده، سختتر از تصرف یک شهر حصاردار است. منازعه بین دو برادر، دیوار جدایی ایجاد می‌کند.

20 Tumbo la mtu litajaa kutokana na tunda la kinywa chake, atashibishwa mavuno yanayotokana na midomo yake.

انسان نتیجهٔ سخنانی را که از دهانش بیرون می‌آید خواهد دید.

21 Mauti na uzima viko katika uwezo wa ulimi, nao waupendao watakula matunda yake.

مرگ و زندگی در قدرت زبان است؛ کسانی که دوست می‌دارند حرف بزنند، عواقب سخنانشان را خواهند دید.

22 Apataye mke apata kitu chema naye ajipatia kibali kwa Bwana.

وقتی مردی همسری پیدا می‌کند نعمتی می‌یابد. آن زن برای او برکتی است از جانب خداوند.

23 Mtu maskini huomba kuhurumiwa bali tajiri hujibu kwa ukali.

درخواست فقرا با التماس توأم است و پاسخ ثروتمندان با خشونت.

24 Mtu mwenye marafiki wengi wanaweza kumharibu, bali yuko rafiki aambatanaye na mtu kwa karibu kuliko ndugu.

هستند دوستانی که انسان را به نابودی می‌کشند، اما دوستی هم هست که از برادر نزدیکتر است.