< Mithali 18 >

1 Mtu ajitengaye na wengine hufuata matakwa yake mwenyewe; hupiga vita kila shauri jema.
Celui qui se tient à l’écart ne cherche qu’à contenter sa passion, il s’irrite contre tout sage conseil.
2 Mpumbavu hafurahii ufahamu, bali hufurahia kutangaza maoni yake mwenyewe.
Ce n’est pas l’intelligence qui plaît à l’insensé, c’est la manifestation de ses pensées.
3 Wakati uovu unapokuja, dharau huja pia, pamoja na aibu huja lawama.
Quand vient le méchant, vient aussi le mépris, et avec la honte vient l’opprobre.
4 Maneno ya kinywa cha mwanadamu ni kina cha maji, bali chemchemi ya hekima ni kijito kinachobubujika.
Les paroles de la bouche de l’homme sont des eaux profondes; la source de la sagesse est un torrent qui déborde.
5 Sio vizuri kumpendelea mtu mwovu, au kumnyima haki asiye na hatia.
Il n’est pas bon d’avoir égard à la personne du méchant, pour faire tort au juste dans le jugement.
6 Midomo ya mpumbavu humletea ugomvi na kinywa chake hualika kipigo.
Les lèvres de l’insensé se mêlent aux querelles et sa bouche provoque les outrages.
7 Kinywa cha mpumbavu ni uharibifu wake na midomo yake ni mtego kwa nafsi yake.
La bouche de l’insensé cause sa ruine, et ses lèvres sont un piège pour son âme.
8 Maneno ya mchongezi ni kama chakula kitamu; huingia sehemu za ndani sana za mtu.
Les paroles du rapporteur sont des morceaux friands, elles descendent jusqu’au fond des entrailles.
9 Mtu aliye mlegevu katika kazi yake ni ndugu na yule anayeharibu.
Celui qui est lâche dans son travail est frère de celui qui va à la perdition.
10 Jina la Bwana ni ngome imara, wenye haki huikimbilia na kuwa salama.
Le nom de Yahweh est une tour forte; le juste s’y réfugie et y est en sûreté.
11 Mali ya tajiri ni mji wake wenye ngome, wanaudhania kuwa ukuta usioweza kurukwa.
La fortune du riche est sa ville forte; dans sa pensée, c’est une muraille élevée.
12 Kabla ya anguko moyo wa mtu hujaa kiburi, bali unyenyekevu hutangulia heshima.
Avant la ruine, le cœur de l’homme s’élève, mais l’humilité précède la gloire.
13 Yeye ajibuye kabla ya kusikiliza, huo ni upumbavu wake na aibu yake.
Celui qui répond avant d’avoir écouté, c’est pour lui folie et confusion.
14 Roho ya mtu itastahimili katika ugonjwa bali roho iliyovunjika ni nani awezaye kuistahimili?
L’esprit de l’homme le soutient dans la maladie mais l’esprit abattu, qui le relèvera?
15 Moyo wa mwenye ufahamu hujipatia maarifa, masikio ya mwenye hekima huyatafuta maarifa.
Un cœur intelligent acquiert la science, et l’oreille des sages cherche la science.
16 Zawadi humfungulia njia mtoaji, nayo humleta mbele ya wakuu.
Le présent d’un homme lui élargit la voie, et l’introduit auprès des grands.
17 Yeye aliye wa kwanza kuleta mashtaka huonekana sahihi, hadi mwingine ajitokezapo na kumuuliza maswali.
Le premier qui expose sa cause paraît juste; vient la partie adverse, et on examine le différend.
18 Kupiga kura hukomesha mashindano na kutenganisha wapinzani wakuu wanaopingana.
Le sort fait cesser les contestations, et décide entre les puissants.
19 Ndugu aliyechukizwa ni mgumu kuridhika kuliko mji uliozungushiwa ngome, nayo mabishano ni kama malango ya ngome yenye makomeo.
Un frère ennemi de son frère résiste plus qu’une ville forte, et leurs querelles sont comme les verrous d’un palais.
20 Tumbo la mtu litajaa kutokana na tunda la kinywa chake, atashibishwa mavuno yanayotokana na midomo yake.
C’est du fruit de la bouche de l’homme que se nourrit son corps, du produit de ses lèvres qu’il se rassasie.
21 Mauti na uzima viko katika uwezo wa ulimi, nao waupendao watakula matunda yake.
La mort et la vie sont au pouvoir de la langue; suivant son choix, on mangera ses fruits.
22 Apataye mke apata kitu chema naye ajipatia kibali kwa Bwana.
Celui qui trouve une femme trouve le bonheur; c’est une faveur qu’il a reçue de Yahweh.
23 Mtu maskini huomba kuhurumiwa bali tajiri hujibu kwa ukali.
Le pauvre parle en suppliant, et le riche répond durement.
24 Mtu mwenye marafiki wengi wanaweza kumharibu, bali yuko rafiki aambatanaye na mtu kwa karibu kuliko ndugu.
L’homme aux nombreux amis les a pour sa perte, mais il est tel ami plus attaché qu’un frère.

< Mithali 18 >