Mithali 18
1 Mtu ajitengaye na wengine hufuata matakwa yake mwenyewe; hupiga vita kila shauri jema.
Ngʼat ma ok jahera dwaro mana gige ok owinj puonj moro amora.
2 Mpumbavu hafurahii ufahamu, bali hufurahia kutangaza maoni yake mwenyewe.
Ngʼat mofuwo ok mor kod winjo wach to omor mana gi wacho paroge owuon.
3 Wakati uovu unapokuja, dharau huja pia, pamoja na aibu huja lawama.
Ka richo biro, e kaka achaya biro, to wichkuot kelo duwruok.
4 Maneno ya kinywa cha mwanadamu ni kina cha maji, bali chemchemi ya hekima ni kijito kinachobubujika.
Weche mag dho ngʼato tut ka nam, to soko mar rieko en aora mabubni kamol.
5 Sio vizuri kumpendelea mtu mwovu, au kumnyima haki asiye na hatia.
Ok en gima ber chwako ngʼat ma timbene richo kata ketho buch ngʼato maonge ketho.
6 Midomo ya mpumbavu humletea ugomvi na kinywa chake hualika kipigo.
Lew ngʼat mofuwo kelone dhawo, to dhoge luongo goch.
7 Kinywa cha mpumbavu ni uharibifu wake na midomo yake ni mtego kwa nafsi yake.
Dho ngʼat mofuwo ema tieke, to lewe ema bedo obadho ne ngimane.
8 Maneno ya mchongezi ni kama chakula kitamu; huingia sehemu za ndani sana za mtu.
Weche mag kuoth chalo gi chiemo mamit; gidhiyo e chuny dhano ma iye.
9 Mtu aliye mlegevu katika kazi yake ni ndugu na yule anayeharibu.
Ngʼat ma jasamuoyo e tich en owadgi ngʼat maketho gik moko.
10 Jina la Bwana ni ngome imara, wenye haki huikimbilia na kuwa salama.
Nying Jehova Nyasaye en ohinga maratego, ngʼat makare ringo ma pond kanyo kendo yud resruok.
11 Mali ya tajiri ni mji wake wenye ngome, wanaudhania kuwa ukuta usioweza kurukwa.
Mwandu mar jomoko e ohinga mochiel motegno ma gigengʼorego, giparo ni en ohinga maonge ngʼama nyalo muko.
12 Kabla ya anguko moyo wa mtu hujaa kiburi, bali unyenyekevu hutangulia heshima.
Kapok ngʼato opodho, to sunga bedo e chunye, to muolo kelo pak.
13 Yeye ajibuye kabla ya kusikiliza, huo ni upumbavu wake na aibu yake.
Chik iti kapok idwoko wach; ka ok itimo kamano to ibedo mofuwo kendo ikelo wichkuot.
14 Roho ya mtu itastahimili katika ugonjwa bali roho iliyovunjika ni nani awezaye kuistahimili?
Chuny ngʼato sire e tuo, to chuny mool, en ngʼa manyalo konyo?
15 Moyo wa mwenye ufahamu hujipatia maarifa, masikio ya mwenye hekima huyatafuta maarifa.
Chuny ma weche donjone yudo ngʼeyo; to it mariek dwaro mondo weche odonjne.
16 Zawadi humfungulia njia mtoaji, nayo humleta mbele ya wakuu.
Chiwo yawo yo ne ngʼat machiwo kendo tere e nyim jomadongo.
17 Yeye aliye wa kwanza kuleta mashtaka huonekana sahihi, hadi mwingine ajitokezapo na kumuuliza maswali.
Ngʼat mokwongo keto wachne nenore ni en kare, nyaka ngʼat machielo bi maket penjo ne wachneno.
18 Kupiga kura hukomesha mashindano na kutenganisha wapinzani wakuu wanaopingana.
Goyo ombulu tieko larruok kendo thego joma roteke.
19 Ndugu aliyechukizwa ni mgumu kuridhika kuliko mji uliozungushiwa ngome, nayo mabishano ni kama malango ya ngome yenye makomeo.
Kiketho ne owadu to duoge iri tek mana kadonjo e dala maduongʼ mochiel motegno; to larruok chalo gi dhorangeye mag dala modin gi lodi.
20 Tumbo la mtu litajaa kutokana na tunda la kinywa chake, atashibishwa mavuno yanayotokana na midomo yake.
Wach mawuok e dho ngʼato ema miyo ngʼato yiengʼ; keyo mar dhoge ema miyo oyiengʼ.
21 Mauti na uzima viko katika uwezo wa ulimi, nao waupendao watakula matunda yake.
Lep nigi teko mar ngima kod tho, to jogo mohere biro chamo olembe.
22 Apataye mke apata kitu chema naye ajipatia kibali kwa Bwana.
Ngʼatno moyudo dhako onwangʼo gima ber kendo oyudo ngʼwono moa kuom Jehova Nyasaye.
23 Mtu maskini huomba kuhurumiwa bali tajiri hujibu kwa ukali.
Ngʼat ma jachan ywak kokwayo ngʼwono, to ngʼat ma jamoko dwoko gi gero.
24 Mtu mwenye marafiki wengi wanaweza kumharibu, bali yuko rafiki aambatanaye na mtu kwa karibu kuliko ndugu.
Ngʼat man-gi osiepe mangʼeny nyalo chopo e kethruok to nitie osiep moro masiko buti machiegni maloyo owadu.
