Mithali 16
1 Mipango ya moyoni ni ya mwanadamu, bali jibu la ulimi hutoka kwa Bwana.
Hjartans rådleggjing høyrer menneskja til, men tunga fær svaret frå Herren.
2 Njia zote za mtu huonekana safi machoni pake mwenyewe, bali makusudi hupimwa na Bwana.
Kvar mann tykkjer at hans eigi ferd er rein, men det er Herren som prøver ånderne.
3 Mkabidhi Bwana lolote ufanyalo, nayo mipango yako itafanikiwa.
Legg verki dine på Herren, so skal tankarne dine få framgang.
4 Bwana hufanya kila kitu kwa kusudi lake mwenyewe; hata waovu kwa siku ya maangamizi.
Herren hev gjort kvar ting til sitt endemål, ogso den ugudlege til uferdsdagen.
5 Bwana huwachukia sana wote wenye kiburi cha moyo. Uwe na hakika kwa hili: Hawataepuka kuadhibiwa.
Kvar ovmodig er ei gruv for Herren, du kann vera viss, han skal’kje verta urefst.
6 Kwa upendo na uaminifu uovu huondolewa; kwa kumcha Bwana mtu hujiepusha na ubaya.
Med kjærleik og truskap vert misgjerning sona ut, med otte for Herren flyr ein frå det vonde.
7 Njia za mtu zinapompendeza Bwana, huwafanya hata adui zake waishi naye kwa amani.
Når Herren likar ferdi åt ein mann, so let han jamvel fiendarne halda fred med honom.
8 Afadhali kitu kidogo pamoja na haki kuliko mapato mengi pamoja na udhalimu.
Betre er lite med rettferd enn innkomor store med urett.
9 Moyo wa mtu huifikiri njia yake, bali Bwana huelekeza hatua zake.
Mannsens hjarta tenkjer ut sin veg, men Herren styrer hans stig.
10 Midomo ya mfalme huzungumza kwa hekima ya kiungu, wala kinywa chake hakipotoshi haki.
Gudsord er på konungs lippor, i domen skal hans munn ei gjera mistak.
11 Vipimo na mizani za halali hutoka kwa Bwana; mawe yote ya kupimia yaliyo katika mfuko ameyafanya yeye.
Rett vegt og rette vegtskåler høyrer Herren til, hans verk er alle lodd i pungen.
12 Wafalme huchukia sana kutenda maovu, kwa maana kiti cha ufalme hufanywa imara kwa njia ya haki.
Ugudleg åtferd er ein styggedom for kongar, for truna stend trygt ved rettferd.
13 Wafalme hufurahia midomo ya uaminifu; humthamini mtu asemaye kweli.
Kongen likar rettferdige lippor, dei elskar den som segjer det som er rett.
14 Ghadhabu ya mfalme ni mjumbe wa mauti, bali mtu mwenye hekima ataituliza.
Konungs vreide er daude-bod, men ein vismann stiller vreiden.
15 Uso wa mfalme ungʼaapo, inamaanisha uhai; upendeleo wake ni kama wingu la mvua wakati wa vuli.
I ljos frå konungs åsyn er det liv, og hans godhug er som ei regnsky um våren.
16 Ni bora kiasi gani kupata hekima kuliko dhahabu, kuchagua ufahamu kuliko fedha!
Å vinna visdom - kor mykje betre er det ei enn gull! Å vinna vit er meire verdt enn sylv.
17 Njia kuu ya wanyofu huepuka ubaya; yeye aichungaye njia yake, huchunga maisha yake.
Den vegen dei ærlege gjeng, er å fly frå vondt, den som agtar på sin veg, han varar si sjæl.
18 Kiburi hutangulia maangamizi, roho ya majivuno hutangulia maanguko.
Fyre undergang gjeng ovmod, og stormod fyre fall.
19 Ni afadhali kuwa mnyenyekevu katika roho miongoni mwa walioonewa kuliko kugawana nyara pamoja na wenye kiburi.
Betre er med armingar å vera audmjuk enn skifta herfang med ovmodige.
20 Yeyote anayekubali mafundisho hustawi, tena amebarikiwa yeye anayemtumaini Bwana.
Den som agtar på ordet, skal finna lukka, den som lit på Herren - sæl er han!
21 Wenye hekima moyoni huitwa wenye ufahamu, na maneno ya kupendeza huchochea mafundisho.
Den vise i hjarta vert kalla vitug, og søtleik på lipporne aukar lærdom.
22 Ufahamu ni chemchemi ya uzima kwa wale walio nao, bali upumbavu huleta adhabu kwa wapumbavu.
Klokskap er livsens kjelda for deim som eig han, men fåvit er refsing for fåvise folk.
23 Moyo wa mtu mwenye hekima huongoza kinywa chake, na midomo yake huchochea mafundisho.
Vismanns hjarta gjer munnen hans vitug og aukar læra på lipporne hans.
24 Maneno ya kupendeza ni kama sega la asali, ni matamu kwa nafsi na uponyaji kwenye mifupa.
Milde ord er honningdropar, søte for sjæli og lækjedom for beini.
25 Iko njia ionekanayo kuwa sawa kwa mtu, bali mwisho wake huelekeza mautini.
Mang ein veg tykkjer folk er rett, men enden på honom er vegar til dauden.
26 Shauku ya mfanyakazi humhimiza kufanya kazi; njaa yake humsukuma aendelee.
Vinne-kars hunger onnar for honom, for hans eigen munn driv på.
27 Mtu mbaya kabisa hupanga mabaya, maneno yake ni kama moto uunguzao.
Ein låk mann grev ei ulukke-grav, og det logar som eld på lipporne hans.
28 Mtu mpotovu huchochea ugomvi, nayo maongezi ya upuzi hutenganisha marafiki wa karibu.
Ein ranglyndt mann yppar trætta, og den som ber drøs, skil ven frå ven.
29 Mtu mkali humvuta jirani yake na kumwongoza katika mapito yale mabaya.
Ein valdsmann lokkar næsten sin, og leider han inn på ein veg som ei er god.
30 Yeye akonyezaye kwa jicho lake anapanga upotovu; naye akazaye midomo yake amenuia mabaya.
Den som let augo att, vil tenkja range tankar, den som knip lipporne i hop, set vondt i verk.
31 Mvi ni taji ya utukufu; hupatikana kwa maisha ya uadilifu.
Grå hår er fager krans! Han er å vinna på rettferds veg.
32 Ni afadhali mtu mstahimilivu kuliko shujaa, mtu anayeitawala hasira yake kuliko yule autekaye mji.
Ein tolug mann er betre enn ei kjempa, og den som styrer hugen sin, stend yver den som tek ein by.
33 Kura hupigwa kwa siri, lakini kila uamuzi wake hutoka kwa Bwana.
Dei kastar terningen i fanget, men all hans avgjerd kjem frå Herren.
