Mithali 15
1 Jawabu la upole hugeuza ghadhabu, bali neno liumizalo huchochea hasira.
Mildt svar døyver harm, men eit kvast ord vekkjer vreide.
2 Ulimi wa mwenye hekima husifu maarifa, bali kinywa cha mpumbavu hufoka upumbavu.
Tunga åt vismenner gjev god kunnskap, men narreskap gøyser or munnen på dårar.
3 Macho ya Bwana yako kila mahali, yakiwaangalia waovu na wema.
Allstad hev Herren augo sine, dei ser etter vonde og gode.
4 Ulimi uletao uponyaji ni mti wa uzima, bali ulimi udanganyao huponda roho.
Linnmælt tunga er livsens tre, men range tunga gjev hjartesår.
5 Mpumbavu hubeza maonyo ya baba yake, bali yeyote akubaliye maonyo huonyesha busara.
Ein uviting vanvyrder far sin’s age, men den som agtar på refsing, vert klok.
6 Nyumba ya mwenye haki ina hazina kubwa, bali mapato ya waovu huwaletea taabu.
Rettferdig manns hus eig stor rikdom, men d’er ugreida med ugudleg manns inntekt.
7 Midomo ya mwenye hekima hueneza maarifa, bali sivyo ilivyo mioyo ya wapumbavu.
Vismanns-lippor strår ut kunnskap, men so er ei med dårehjarta.
8 Bwana huchukia sana dhabihu za waovu, bali maombi ya wanyofu humfurahisha Mungu.
Gudløysings offer er ei gruv for Herren, men bøn frå ærlege han likar godt.
9 Bwana huchukia sana njia ya waovu, bali huwapenda wale wafuatao haki.
Gudløysings veg er ei gruv for Herren, men han elskar den som renner etter rettferd.
10 Adhabu kali humngoja yeye aachaye njia; yeye achukiaye maonyo atakufa.
Hard refsing fær den som gjeng ut av vegen, den som hatar age, skal døy.
Helheim og avgrunn ligg i dagen for Herren, kor mykje meir då menneskje-hjarto. (Sheol h7585)
12 Mwenye mzaha huchukia maonyo; hatataka shauri kwa mwenye hekima.
Spottaren likar ikkje at ein lastar honom, til vismenner gjeng han ikkje.
13 Moyo wenye furaha hufanya uso uchangamke, bali maumivu ya moyoni huponda roho.
Gladværugt hjarta gjer andlitet ljost, men modet vert brote i hjartesorg.
14 Moyo wa mwenye ufahamu hutafuta maarifa, bali kinywa cha mpumbavu hujilisha upumbavu.
Vitug manns hjarta søkjer kunnskap, men dåremunn fer berre med narreskap.
15 Siku zote za wanaoonewa ni za taabu, bali moyo mchangamfu una karamu ya kudumu.
Alle ein armings dagar er vonde, men den glade i hjarta hev gjestebod alltid.
16 Afadhali kuwa na kidogo pamoja na kumcha Bwana, kuliko mali nyingi pamoja na ghasia.
Betre er lite med otte for Herren enn eigedom stor med uro attåt.
17 Afadhali chakula cha mboga mahali palipo na upendo kuliko nyama ya ndama iliyonona pamoja na chuki.
Betre ei nista av kål med kjærleik til enn gjødde uksen med hat attåt.
18 Mtu mwepesi wa hasira huchochea ugomvi, bali mtu mvumilivu hutuliza ugomvi.
Brålyndt mann valdar trætta, men den toluge stiller kiv.
19 Njia ya mvivu imezibwa na miiba, bali njia ya mwenye haki ni barabara kuu.
Vegen for letingen er som eit klungergjerde, men stigen er brøytt for dei ærlege.
20 Mwana mwenye hekima huleta furaha kwa baba yake, bali mtu mpumbavu humdharau mama yake.
Ein vis son gjer far sin gleda, men eit dårlegt menneskje vanvyrder mor si.
21 Upumbavu humfurahisha mtu ambaye hana akili, bali mtu mwenye ufahamu hushika njia iliyonyooka.
Dårskap er gleda for vitlaus mann, men ein vitug mann gjeng beint fram.
22 Mipango hushindwa kufanikiwa kwa ajili ya kukosa ushauri, bali kukiwa na washauri wengi hufanikiwa.
Råder vert til inkjes utan rådleggjing, men med mange rådgjevarar kjem dei i stand.
23 Mtu hupata furaha katika kutoa jibu linalofaa: je, ni zuri namna gani neno lililotoka kwa wakati wake!
Mannen gled seg når munnen kann svara, og eit ord i rette tid, kor godt det er!
24 Mapito ya uzima huelekea juu kwa ajili ya wenye hekima kumwepusha asiende chini kaburini. (Sheol h7585)
Den vituge gjeng livsens veg uppetter, for han vil sleppa burt frå helheimen der nede. (Sheol h7585)
25 Bwana hubomoa nyumba ya mtu mwenye kiburi, bali huilinda mipaka ya mjane isiguswe.
Herren riv huset ned for dei ovmodige, men for enkja let han merkesteinen standa.
26 Bwana huchukia sana mawazo ya mwovu, bali mawazo ya wale walio safi humfurahisha yeye.
Vonde tankar er ei gruv for Herren, men milde ord er reine.
27 Mtu mwenye tamaa huletea jamaa yake taabu, bali yeye achukiaye rushwa ataishi.
Den vinnekjære fær sitt hus i ulag, men den som hatar mutor, han skal liva.
28 Moyo wa mwenye haki hupima majibu yake, bali kinywa cha mwovu hufoka ubaya.
Rettferdig tenkjer i sitt hjarta korleis han skal svara, men gudlause let vondskap gøysa ut or munnen.
29 Bwana yuko mbali na waovu, bali husikia maombi ya wenye haki.
Langt er Herren burte frå dei gudlause, men bøni frå rettferdige han høyrer.
30 Mtazamo wa tabasamu huleta furaha moyoni, nazo habari njema huipa mifupa afya.
Ljos i augo hjarta gled, tidend god gjev merg i beini.
31 Yeye asikilizaye maonyo yatoayo uzima atakuwa miongoni mwa wenye hekima.
Det øyra som høyrer på rettleiding til livet, held seg gjerne med vismenn i lag.
32 Yeye anayedharau maonyo hujidharau mwenyewe, bali yeyote anayekubali maonyo hupata ufahamu.
Den som vandar age, vanvyrder si sjæl, den som høyrer på rettleiding, vinn seg vit.
33 Kumcha Bwana humfundisha mtu hekima, nao unyenyekevu huja kabla ya heshima.
Otte for Herren er age til visdom, og fyre æra gjeng andmykt.
