Mithali 12
1 Yeyote apendaye kuadibishwa hupenda maarifa, bali yeye achukiaye kuonywa ni mpumbavu.
Nowa da Bagade Dawa: su Hou amoma asigi galea, e da ea hou hahamomusa: gagabole sia: amo nabimu hanai. Hou hahamomusa: sia: su amoma higamu da gagaoui.
2 Mtu mwema hupata kibali kutoka kwa Bwana, bali Bwana humhukumu mwenye hila.
Hina Gode da dunu noga: i hahawane dogolegele ba: sa. Be nowa da wadela: le hamomusa: ilegesea, E da ilima fofada: nanu, se iasu imunu agoai galebe.
3 Mtu hathibitiki kutokana na uovu, bali mwenye haki hataondolewa.
Wadela: i hou hamosu da gaga: su hamedafa iaha. Be moloidafa dunu da gasawane lela.
4 Mke mwenye tabia nzuri ni taji ya mumewe, bali aaibishaye ni kama uozo katika mifupa ya mumewe.
Egoa da uda noga: idafa amo hahawane ba: sa. Be uda da moloi hou hame hamosea, egoa da gogosiasa. Amola amo uda da egoa ema olo ea gasa ganodini madelabe defele amo dunu ea hou wadela: sa.
5 Mipango ya mtu mwadilifu ni ya haki, bali ushauri wa mwovu ni udanganyifu.
Moloidafa dunu da dilima moloi hou fawane hamosa. Be wadela: i dunu da dilima ogogosu hou fawane hamosa.
6 Maneno ya waovu huotea kumwaga damu, bali maneno ya waadilifu huwaokoa.
Wadela: i hamosu dunu ilia sia: da dunu eno wamo bogoma: ne fane legebe defele. Be moloidafa dunu ilia sia: da dunu amo da enoga magagisa, ilima gaga: su agoane ba: sa.
7 Watu waovu huondolewa na kutoweka, bali nyumba ya mwenye haki husimama imara.
Wadela: i hamosu dunu da dafane bogosea, iligaga fi hame ba: mu. Be moloidafa dunu iligaga fi da esalumu.
8 Mtu husifiwa kulingana na hekima yake, bali watu wenye akili zilizopotoka hudharauliwa.
Di da asigi dawa: su ida: iwane galea, dunu amola uda huluane da dia dio gaguia gadomu. Be di da gagaoui agoane hamosea, ilia di da hamedei dunu agoai dawa: mu.
9 Heri mtu wa hali ya chini mwenye mtumishi, kuliko kujifanya mtu wa hali ya juu nawe huna chakula.
Di da mafua dunu amola di hawa: hamobeba: le fawane ha: i manu lamu da defea. Be di da ogogole mimogo gasa fi di fawane hamosea, be ha: i manu hame ba: mu da defea hame.
10 Mtu mwenye haki hujali mahitaji ya mnyama wake, bali matendo ya huruma ya mwovu ni ukatili.
Bagade dawa: su dunu e da ea ohe amoma asigisa, amola e da noga: le ouligisa. Amola dunu moloi hou hame hamobe ea da ea ohe amoma dodona: gini, noga: le hame ouligisa.
11 Yeye alimaye shamba lake atakuwa na chakula tele, bali yeye afuataye mambo ya upuzi hana akili.
Ifabi ouligisu dunu da gasa gala hawa: hamosea, amo dunu e ha: i manu bagade ba: sa. Be udigili hamedei hawa: hamosu hamomu da gagaoui agoai.
12 Waovu hutamani mateka ya watu wabaya, bali shina la mwenye haki hustawi.
Wadela: i hamosu dunu da wadela: i hou hamomusa: , amo logo fawane hogosa. Be moloidafa dunu da gasawane lela.
13 Mtu mwovu hunaswa kwa mazungumzo yake ya dhambi, bali mwenye haki huepuka taabu.
Wadela: i hamosu dunu da ea sia: beba: le, hina: sani amoga daha. Be moloidafa dunu da mosolasu amoba: le hobeale ahoa.
14 Kutokana na tunda la midomo yake mtu hujazwa na mambo mema, hakika kama ilivyo kazi ya mikono yake humtunza.
Di da dia hou hamosu amola dia sia: sia: su amo defele bidi lamu. Dia hamoi defele bidi lamu.
15 Njia ya mpumbavu huonekana sawa machoni pake mwenyewe, bali mtu mwenye hekima husikiliza ushauri.
Gagaoui dunu da ilia hou da defeayale ili dawa: sa. Be bagade dawa: su dunu ilia da fada: i sia: ne iasu naba.
16 Mpumbavu huonyesha kuudhika kwake mara moja, bali mtu wa busara hupuuza matukano.
Gagaoui dunu da ougi ba: sea, e da dunu huluane nabima: ne ea ougi hedolo olelesa. Be asigi dawa: su noga: i dunu da odagia sisa: nosu nabasea, dabe hame sia: sa.
17 Shahidi wa kweli hutoa ushuhuda wa kuaminika, bali shahidi wa uongo husema uongo.
Di da dafawane moloi sia: sia: sea, fofada: su da moloidafa ba: mu. Be dunu da ogogosu sia: sia: sea, moloidafa fofada: su da hame ba: mu.
18 Maneno ya kipumbavu huchoma kama upanga, bali ulimi wa mwenye hekima huleta uponyaji.
Hedolowane udigili sia: dasu da gegesu gobihei bagade ea hou defele, fa: gisa. Be noga: le dawa: le sia: dasu da uhinisisu agoai.
19 Midomo isemayo kweli hudumu milele, bali ulimi wa uongo hudumu kwa muda mfupi tu.
Ogogosu hou da hedolowane bogosa. Be dafawanedafa hou da eso huluane esalalalumu.
20 Upo udanganyifu katika mioyo ya wale ambao hupanga mabaya, bali kuna furaha kwa wale wanaoleta amani.
Nowa da wadela: i hamomusa: dawa: sea da beda: ga fofogadigimu. Be nowa da hou ida: iwane hamomusa: dawa: sea da hahawane ba: mu.
21 Hakuna dhara linalompata mwenye haki, bali waovu wana taabu nyingi.
Wadela: lesisu da noga: idafa dunu ema hame doaga: sa. Be wadela: i hamosu dunu da mosolasu fawane ba: sa.
22 Bwana anachukia sana midomo idanganyayo, bali hufurahia watu ambao ni wa kweli.
Hina Gode da ogogosu dunu ilima higasa. Be E da molole sia: su dunu ilima hahawane gala.
23 Mtu mwenye busara hujihifadhia maarifa yeye mwenyewe, bali moyo wa wapumbavu hububujika upumbavu.
Asigi dawa: su noga: i dunu da ilia dawa: i liligi bagade hame sia: sa. Be gagaoui dunu da bagade sia: beba: le, ilia hame dawa: su hou eno dunuma olelesa.
24 Mikono yenye bidii itatawala, bali uvivu huishia katika kazi za utumwa.
Di da gasa bagade hawa: hamosea, di da gasa lamu. Be hihini hawa: hamosea, di da udigili hawa: hamosu dunu hamoi dagoi ba: mu.
25 Moyo wa wasiwasi humlemea mtu, bali neno la huruma humfurahisha.
Da: i diosu hou da fedege agoane, dia hahawane hou wamolamu. Be asigi sia: da dunu ea dogo bu denesimu dawa:
26 Mtu mwenye haki ni mwangalifu katika urafiki, bali njia ya waovu huwapotosha.
Moloidafa dunu da ea na: iyado dunuma logo noga: le olelesa. Be wadela: i hamosu dunu da wadela: i logoga ahoabeba: le, dafamu.
27 Mtu mvivu haoki mawindo yake, bali mtu mwenye bidii ana mali za thamani.
Di da hihi dabulili hawa: hamosea, dia hanai liligi hame lamu. Be di da gasa bagade hawa: hamosea, bagade gaguiwane ba: mu.
28 Katika njia ya haki kuna uzima; katika mapito hayo kuna maisha ya milele.
Moloidafa hou da esalusu logo olelesa. Be wadela: i hou da bogosu logo ahoasu olelesa.
