< Mithali 1 >
1 Mithali za Solomoni mwana wa Daudi, mfalme wa Israeli:
Provérbios de Salomão, filho de David, rei de Israel;
2 Kwa kupata hekima na nidhamu; kwa kufahamu maneno ya busara;
Para se conhecer a sabedoria e a instrução; para se entenderem as palavras da prudência;
3 kwa kujipatia nidhamu na busara, kufanya lililo sawa, haki na bila kupendelea;
Para se receber a instrução do entendimento, a justiça, o juízo, e a equidade;
4 huwapa busara wajinga, maarifa na akili kwa vijana;
Para dar aos símplice prudência, e aos moços conhecimento e bom siso;
5 wenye hekima na wasikilize nao waongeze elimu yao, wenye kupambanua na wapate mwongozo;
Para o sábio ouvir e crescer em doutrina, e o entendido adquirir sábios conselhos;
6 kwa kufahamu mithali na mifano, misemo na vitendawili vya wenye hekima.
Para entender provérbios e a sua declaração: como também as palavras dos sábios, e as suas adivinhações.
7 Kumcha Bwana ndicho chanzo cha maarifa, lakini wapumbavu hudharau hekima na adabu.
O temor do Senhor é o princípio da ciência: os loucos desprezam a sabedoria e a instrução.
8 Mwanangu, sikiliza mwongozo wa baba yako, wala usiyaache mafundisho ya mama yako.
Filho meu, ouve a instrução de teu pai, e não deixes a doutrina de tua mãe.
9 Hayo yatakuwa taji la maua la neema kichwani pako, na mkufu wa kuipamba shingo yako.
Porque diadema de graça serão para a tua cabeça, e colares para o teu pescoço.
10 Mwanangu, kama wenye dhambi wakikushawishi, usikubaliane nao.
Filho meu, se os pecadores te atraírem com afagos, não consintas.
11 Kama wakisema, “Twende tufuatane; tukamvizie mtu na kumwaga damu, njoo tukavizie nafsi isiyo na hatia;
Se disserem: Vem conosco; espiemos o sangue; espreitemos o inocente sem razão;
12 tuwameze wakiwa hai kama kaburi, wakiwa wazima kama wale wanaotumbukia shimoni. (Sheol )
Traguemo-los vivos, como a sepultura; e inteiros, como os que descem à cova; (Sheol )
13 Tutapata aina zote za vitu vya thamani na kujaza nyumba zetu kwa nyara.
Acharemos toda a sorte de fazenda preciosa; encheremos as nossas casas de despojos;
14 Njoo ushirikiane nasi, vitu vyote tutakavyopata tutagawana.”
Lança a tua sorte entre nós; teremos todos uma só bolsa.
15 Mwanangu, usiandamane nao. Usiweke mguu wako katika njia zao,
Filho meu, não te ponhas a caminho com eles: desvia o pé das suas veredas;
16 kwa kuwa miguu yao hukimbilia kwenye dhambi, ni wepesi kumwaga damu.
Porque os seus pés correm para o mal, e se apressam a derramar sangue.
17 Tazama ni jinsi gani ilivyo kazi bure kutandaza wavu wakati ndege wote wanakuona!
Na verdade debalde se estende a rede perante os olhos de toda a sorte de aves.
18 Watu hawa huvizia kumwaga damu yao wenyewe; hujivizia tu wenyewe!
E estes armam ciladas contra o seu próprio sangue; e as suas próprias vidas espreitam.
19 Huu ndio mwisho wa wote ambao wanajipatia mali kwa hila; huuondoa uhai wa wale wenye mali.
Assim são as veredas de todo aquele que usa de avareza: ela prenderá a alma de seus amos.
20 Hekima huita kwa sauti kuu barabarani, hupaza sauti yake kwenye viwanja vikubwa;
A suprema sabedoria altamente clama de fora: pelas ruas levanta a sua voz.
21 kwenye makutano ya barabara za mji zenye makelele mengi hupaza sauti, kwenye malango ya mji hutoa hotuba yake:
Nas encruzilhadas, em que há tumultos, clama: às entradas das portas, na cidade profere as suas palavras.
22 “Enyi wajinga, mtangʼangʼania ujinga wenu hadi lini? Mpaka lini wenye mizaha watafurahia mizaha, na wapumbavu kuchukia maarifa?
Até quando, ó símplices, amareis a simplicidade? e vós, escarnecedores, desejareis o escarneio? e vós, loucos, aborrecereis o conhecimento?
23 Kama mngekuwa mmeitikia karipio langu, ningekuwa nimemimina roho yangu kwenu na kuwafahamisha maneno yangu.
Tornai-vos à minha repreensão: eis que abundantemente vos derramarei de meu espírito e vos farei saber as minhas palavras.
24 Lakini kwa kuwa mlinikataa nilipowaita na hakuna yeyote aliyekubali niliponyoosha mkono wangu,
Porquanto clamei, e vós recusastes; estendi a minha mão, e não houve quem desse atenção;
25 kwa kuwa mliyapuuza mashauri yangu yote na hamkukubali karipio langu,
Mas rejeitastes todo o meu conselho, e não quizestes a minha repreensão.
26 mimi nami nitawacheka katika maafa yenu, nitawadhihaki wakati janga litawapata:
Também eu me rirei na vossa perdição, e zombarei, vindo o vosso temor;
27 wakati janga litawapata kama tufani, wakati maafa yatawazoa kama upepo wa kisulisuli, wakati dhiki na taabu zitawalemea.
Vindo como a assolação o vosso temor, e vindo a vossa perdição como uma tormenta, sobrevindo-vos aperto e angústia.
28 “Ndipo watakaponiita lakini sitawajibu; watanitafuta lakini hawatanipata.
Então a mim clamarão, porém eu não responderei; de madrugada me buscarão, porém não me acharão.
29 Kwa kuwa walichukia maarifa, wala hawakuchagua kumcha Bwana,
Porquanto aborreceram o conhecimento; e não elegeram o temor do Senhor;
30 kwa kuwa hawakukubali mashauri yangu, na kukataa maonyo yangu,
Não consentiram ao meu conselho e desprezaram toda a minha repreensão.
31 watakula matunda ya njia zao, na watashibishwa matunda ya hila zao.
Assim que comerão do fruto do seu caminho, e fartar-se-ão dos seus próprios conselhos.
32 Kwa kuwa ukaidi wa wajinga utawaua, nako kuridhika kwa wajinga kutawaangamiza.
Porque o desvio dos símplices os matará, e a prosperidade dos loucos os destruirá.
33 Lakini yeyote anisikilizaye ataishi kwa usalama, atatulia, bila kuwa na hofu ya madhara.”
Porém o que me der ouvidos habitará seguramente, e estará descançado do temor do mal