Mithali 1
1 Mithali za Solomoni mwana wa Daudi, mfalme wa Israeli:
parabolae Salomonis filii David regis Israhel
2 Kwa kupata hekima na nidhamu; kwa kufahamu maneno ya busara;
ad sciendam sapientiam et disciplinam
3 kwa kujipatia nidhamu na busara, kufanya lililo sawa, haki na bila kupendelea;
ad intellegenda verba prudentiae et suscipiendam eruditionem doctrinae iustitiam et iudicium et aequitatem
4 huwapa busara wajinga, maarifa na akili kwa vijana;
ut detur parvulis astutia adulescenti scientia et intellectus
5 wenye hekima na wasikilize nao waongeze elimu yao, wenye kupambanua na wapate mwongozo;
audiens sapiens sapientior erit et intellegens gubernacula possidebit
6 kwa kufahamu mithali na mifano, misemo na vitendawili vya wenye hekima.
animadvertet parabolam et interpretationem verba sapientium et enigmata eorum
7 Kumcha Bwana ndicho chanzo cha maarifa, lakini wapumbavu hudharau hekima na adabu.
timor Domini principium scientiae sapientiam atque doctrinam stulti despiciunt
8 Mwanangu, sikiliza mwongozo wa baba yako, wala usiyaache mafundisho ya mama yako.
audi fili mi disciplinam patris tui et ne dimittas legem matris tuae
9 Hayo yatakuwa taji la maua la neema kichwani pako, na mkufu wa kuipamba shingo yako.
ut addatur gratia capiti tuo et torques collo tuo
10 Mwanangu, kama wenye dhambi wakikushawishi, usikubaliane nao.
fili mi si te lactaverint peccatores ne adquiescas
11 Kama wakisema, “Twende tufuatane; tukamvizie mtu na kumwaga damu, njoo tukavizie nafsi isiyo na hatia;
si dixerint veni nobiscum insidiemur sanguini abscondamus tendiculas contra insontem frustra
degluttiamus eum sicut infernus viventem et integrum quasi descendentem in lacum (Sheol h7585)
13 Tutapata aina zote za vitu vya thamani na kujaza nyumba zetu kwa nyara.
omnem pretiosam substantiam repperiemus implebimus domos nostras spoliis
14 Njoo ushirikiane nasi, vitu vyote tutakavyopata tutagawana.”
sortem mitte nobiscum marsuppium unum sit omnium nostrum
15 Mwanangu, usiandamane nao. Usiweke mguu wako katika njia zao,
fili mi ne ambules cum eis prohibe pedem tuum a semitis eorum
16 kwa kuwa miguu yao hukimbilia kwenye dhambi, ni wepesi kumwaga damu.
pedes enim illorum ad malum currunt et festinant ut effundant sanguinem
17 Tazama ni jinsi gani ilivyo kazi bure kutandaza wavu wakati ndege wote wanakuona!
frustra autem iacitur rete ante oculos pinnatorum
18 Watu hawa huvizia kumwaga damu yao wenyewe; hujivizia tu wenyewe!
ipsique contra sanguinem suum insidiantur et moliuntur fraudes contra animas suas
19 Huu ndio mwisho wa wote ambao wanajipatia mali kwa hila; huuondoa uhai wa wale wenye mali.
sic semitae omnis avari animas possidentium rapiunt
20 Hekima huita kwa sauti kuu barabarani, hupaza sauti yake kwenye viwanja vikubwa;
sapientia foris praedicat in plateis dat vocem suam
21 kwenye makutano ya barabara za mji zenye makelele mengi hupaza sauti, kwenye malango ya mji hutoa hotuba yake:
in capite turbarum clamitat in foribus portarum urbis profert verba sua dicens
22 “Enyi wajinga, mtangʼangʼania ujinga wenu hadi lini? Mpaka lini wenye mizaha watafurahia mizaha, na wapumbavu kuchukia maarifa?
usquequo parvuli diligitis infantiam et stulti ea quae sibi sunt noxia cupiunt et inprudentes odibunt scientiam
23 Kama mngekuwa mmeitikia karipio langu, ningekuwa nimemimina roho yangu kwenu na kuwafahamisha maneno yangu.
convertimini ad correptionem meam en proferam vobis spiritum meum et ostendam verba mea
24 Lakini kwa kuwa mlinikataa nilipowaita na hakuna yeyote aliyekubali niliponyoosha mkono wangu,
quia vocavi et rennuistis extendi manum meam et non fuit qui aspiceret
25 kwa kuwa mliyapuuza mashauri yangu yote na hamkukubali karipio langu,
despexistis omne consilium meum et increpationes meas neglexistis
26 mimi nami nitawacheka katika maafa yenu, nitawadhihaki wakati janga litawapata:
ego quoque in interitu vestro ridebo et subsannabo cum vobis quod timebatis advenerit
27 wakati janga litawapata kama tufani, wakati maafa yatawazoa kama upepo wa kisulisuli, wakati dhiki na taabu zitawalemea.
cum inruerit repentina calamitas et interitus quasi tempestas ingruerit quando venerit super vos tribulatio et angustia
28 “Ndipo watakaponiita lakini sitawajibu; watanitafuta lakini hawatanipata.
tunc invocabunt me et non exaudiam mane consurgent et non invenient me
29 Kwa kuwa walichukia maarifa, wala hawakuchagua kumcha Bwana,
eo quod exosam habuerint disciplinam et timorem Domini non susceperint
30 kwa kuwa hawakukubali mashauri yangu, na kukataa maonyo yangu,
nec adquieverint consilio meo et detraxerint universae correptioni meae
31 watakula matunda ya njia zao, na watashibishwa matunda ya hila zao.
comedent igitur fructus viae suae suisque consiliis saturabuntur
32 Kwa kuwa ukaidi wa wajinga utawaua, nako kuridhika kwa wajinga kutawaangamiza.
aversio parvulorum interficiet eos et prosperitas stultorum perdet illos
33 Lakini yeyote anisikilizaye ataishi kwa usalama, atatulia, bila kuwa na hofu ya madhara.”
qui autem me audierit absque terrore requiescet et abundantia perfruetur malorum timore sublato
