Mithali 1
1 Mithali za Solomoni mwana wa Daudi, mfalme wa Israeli:
Parabolæ Salomonis, filii David, regis Israel.
2 Kwa kupata hekima na nidhamu; kwa kufahamu maneno ya busara;
Ad sciendam sapientiam, et disciplinam:
3 kwa kujipatia nidhamu na busara, kufanya lililo sawa, haki na bila kupendelea;
ad intelligenda verba prudentiæ: et suscipiendam eruditionem doctrinæ, iustitiam, et iudicium, et æquitatem:
4 huwapa busara wajinga, maarifa na akili kwa vijana;
ut detur parvulis astutia, adolescenti scientia, et intellectus.
5 wenye hekima na wasikilize nao waongeze elimu yao, wenye kupambanua na wapate mwongozo;
Audiens, sapiens sapientior erit: et intelligens gubernacula possidebit.
6 kwa kufahamu mithali na mifano, misemo na vitendawili vya wenye hekima.
Animadvertet parabolam, et interpretationem, verba sapientum, et ænigmata eorum.
7 Kumcha Bwana ndicho chanzo cha maarifa, lakini wapumbavu hudharau hekima na adabu.
Timor Domini principium sapientiæ. Sapientiam, atque doctrinam stulti despiciunt.
8 Mwanangu, sikiliza mwongozo wa baba yako, wala usiyaache mafundisho ya mama yako.
Audi, fili mi, disciplinam patris tui, et ne dimittas legem matris tuæ:
9 Hayo yatakuwa taji la maua la neema kichwani pako, na mkufu wa kuipamba shingo yako.
ut addatur gratia capiti tuo, et torques collo tuo.
10 Mwanangu, kama wenye dhambi wakikushawishi, usikubaliane nao.
Fili mi, si te lactaverint peccatores, ne acquiescas eis.
11 Kama wakisema, “Twende tufuatane; tukamvizie mtu na kumwaga damu, njoo tukavizie nafsi isiyo na hatia;
Si dixerint: Veni nobiscum, insidiemur sanguini, abscondamus tendiculas contra insontem frustra:
deglutiamus eum sicut infernus viventem, et integrum quasi descendentem in lacum. (Sheol h7585)
13 Tutapata aina zote za vitu vya thamani na kujaza nyumba zetu kwa nyara.
Omnem pretiosam substantiam reperiemus, implebimus domos nostras spoliis.
14 Njoo ushirikiane nasi, vitu vyote tutakavyopata tutagawana.”
Sortem mitte nobiscum, marsupium unum sit omnium nostrum.
15 Mwanangu, usiandamane nao. Usiweke mguu wako katika njia zao,
Fili mi, ne ambules cum eis, prohibe pedem tuum a semitis eorum.
16 kwa kuwa miguu yao hukimbilia kwenye dhambi, ni wepesi kumwaga damu.
Pedes enim illorum ad malum currunt, et festinant ut effundant sanguinem.
17 Tazama ni jinsi gani ilivyo kazi bure kutandaza wavu wakati ndege wote wanakuona!
Frustra autem iacitur rete ante oculos pennatorum.
18 Watu hawa huvizia kumwaga damu yao wenyewe; hujivizia tu wenyewe!
Ipsi quoque contra sanguinem suum insidiantur, et moliuntur fraudes contra animas suas.
19 Huu ndio mwisho wa wote ambao wanajipatia mali kwa hila; huuondoa uhai wa wale wenye mali.
Sic semitæ omnis avari, animas possidentium rapiunt.
20 Hekima huita kwa sauti kuu barabarani, hupaza sauti yake kwenye viwanja vikubwa;
Sapientia foris prædicat, in plateis dat vocem suam:
21 kwenye makutano ya barabara za mji zenye makelele mengi hupaza sauti, kwenye malango ya mji hutoa hotuba yake:
in capite turbarum clamitat, in foribus portarum urbis profert verba sua, dicens:
22 “Enyi wajinga, mtangʼangʼania ujinga wenu hadi lini? Mpaka lini wenye mizaha watafurahia mizaha, na wapumbavu kuchukia maarifa?
Usquequo parvuli diligitis infantiam, et stulti ea, quæ sibi sunt noxia, cupient, et imprudentes odibunt scientiam?
23 Kama mngekuwa mmeitikia karipio langu, ningekuwa nimemimina roho yangu kwenu na kuwafahamisha maneno yangu.
Convertimini ad correptionem meam: en proferam vobis spiritum meum, et ostendam vobis verba mea.
24 Lakini kwa kuwa mlinikataa nilipowaita na hakuna yeyote aliyekubali niliponyoosha mkono wangu,
Quia vocavi, et renuistis: extendi manum meam, et non fuit qui aspiceret.
25 kwa kuwa mliyapuuza mashauri yangu yote na hamkukubali karipio langu,
Despexistis omne consilium meum, et increpationes meas neglexistis.
26 mimi nami nitawacheka katika maafa yenu, nitawadhihaki wakati janga litawapata:
Ego quoque in interitu vestro ridebo, et subsannabo, cum vobis id, quod timebatis, advenerit.
27 wakati janga litawapata kama tufani, wakati maafa yatawazoa kama upepo wa kisulisuli, wakati dhiki na taabu zitawalemea.
Cum irruerit repentina calamitas, et interitus quasi tempestas ingruerit: quando venerit super vos tribulatio, et angustia:
28 “Ndipo watakaponiita lakini sitawajibu; watanitafuta lakini hawatanipata.
Tunc invocabunt me, et non exaudiam: mane consurgent, et non invenient me:
29 Kwa kuwa walichukia maarifa, wala hawakuchagua kumcha Bwana,
eo quod exosam habuerint disciplinam, et timorem Domini non susceperint,
30 kwa kuwa hawakukubali mashauri yangu, na kukataa maonyo yangu,
nec acquieverint consilio meo, et detraxerint universæ correptioni meæ.
31 watakula matunda ya njia zao, na watashibishwa matunda ya hila zao.
Comedent igitur fructus viæ suæ, suisque consiliis saturabuntur.
32 Kwa kuwa ukaidi wa wajinga utawaua, nako kuridhika kwa wajinga kutawaangamiza.
Aversio parvulorum interficiet eos, et prosperitas stultorum perdet illos.
33 Lakini yeyote anisikilizaye ataishi kwa usalama, atatulia, bila kuwa na hofu ya madhara.”
Qui autem me audierit, absque terrore requiescet, et abundantia perfruetur, timore malorum sublato.
