< Mathayo 5 >

1 Basi Yesu alipoona makutano, alipanda mlimani akaketi chini, nao wanafunzi wake wakamjia.
اَنَنْتَرَں سَ جَنَنِوَہَں نِرِیکْشْیَ بھُودھَروپَرِ وْرَجِتْوا سَمُپَوِویشَ۔
2 Ndipo akaanza kuwafundisha, akisema:
تَدانِیں شِشْییشُ تَسْیَ سَمِیپَماگَتیشُ تینَ تیبھْیَ ایشا کَتھا کَتھْیانْچَکْرے۔
3 “Heri walio maskini wa roho, maana Ufalme wa Mbinguni ni wao.
اَبھِمانَہِینا جَنا دھَنْیاح، یَتَسْتے سْوَرْگِییَراجْیَمْ اَدھِکَرِشْیَنْتِ۔
4 Heri wale wanaohuzunika, maana hao watafarijiwa.
کھِدْیَمانا مَنُجا دھَنْیاح، یَسْماتْ تے سانْتْوَناں پْراپْسَنْتِ۔
5 Heri walio wapole, maana hao watairithi nchi.
نَمْرا مانَواشْچَ دھَنْیاح، یَسْماتْ تے میدِنِیمْ اَدھِکَرِشْیَنْتِ۔
6 Heri wenye njaa na kiu ya haki, maana hao watatoshelezwa.
دھَرْمّایَ بُبھُکْشِتاح ترِشارْتّاشْچَ مَنُجا دھَنْیاح، یَسْماتْ تے پَرِتَرْپْسْیَنْتِ۔
7 Heri wenye huruma, maana hao watapata rehema.
کرِپالَوو مانَوا دھَنْیاح، یَسْماتْ تے کرِپاں پْراپْسْیَنْتِ۔
8 Heri walio na moyo safi, maana hao watamwona Mungu.
نِرْمَّلَہرِدَیا مَنُجاشْچَ دھَنْیاح، یَسْماتْ تَ اِیشْچَرَں دْرَکْشْیَنْتِ۔
9 Heri walio wapatanishi, maana hao wataitwa wana wa Mungu.
میلَیِتارو مانَوا دھَنْیاح، یَسْماتْ تَ اِیشْچَرَسْیَ سَنْتانَتْوینَ وِکھْیاسْیَنْتِ۔
10 Heri wanaoteswa kwa sababu ya haki, maana Ufalme wa Mbinguni ni wao.
دھَرْمَّکارَناتْ تاڈِتا مَنُجا دھَنْیا، یَسْماتْ سْوَرْگِییَراجْیے تیشامَدھِکَرو وِدْیَتے۔
11 “Heri ninyi watu watakapowashutumu, na kuwatesa na kunena dhidi yenu mabaya ya aina zote kwa uongo kwa ajili yangu.
یَدا مَنُجا مَمَ نامَکرِتے یُشْمانْ نِنْدَنْتِ تاڈَیَنْتِ مرِشا نانادُرْوّاکْیانِ وَدَنْتِ چَ، تَدا یُیَں دھَنْیاح۔
12 Furahini na kushangilia kwa maana thawabu yenu ni kubwa mbinguni, kwa kuwa hivyo ndivyo walivyowatesa manabii waliokuwa kabla yenu.
تَدا آنَنْدَتَ، تَتھا بھرِشَں ہْلادَدھْوَنْچَ، یَتَح سْوَرْگے بھُویاںسِ پھَلانِ لَپْسْیَدھْوے؛ تے یُشْماکَں پُراتَنانْ بھَوِشْیَدْوادِنوپِ تادرِگْ اَتاڈَیَنْ۔
13 “Ninyi ni chumvi ya ulimwengu. Lakini chumvi ikipoteza ladha yake, yawezaje kurudishiwa ladha yake tena? Haifai tena kwa kitu chochote, ila kutupwa nje ikanyagwe na watu.
یُیَں میدِنْیاں لَوَنَرُوپاح، کِنْتُ یَدِ لَوَنَسْیَ لَوَنَتْوَمْ اَپَیاتِ، تَرْہِ تَتْ کینَ پْرَکارینَ سْوادُیُکْتَں بھَوِشْیَتِ؟ تَتْ کَسْیاپِ کارْیَّسْیایوگْیَتْواتْ کیوَلَں بَہِح پْرَکْشیپْتُں نَراناں پَدَتَلینَ دَلَیِتُنْچَ یوگْیَں بھَوَتِ۔
14 “Ninyi ni nuru ya ulimwengu. Mji uliojengwa kilimani hauwezi kufichika.
یُویَں جَگَتِ دِیپْتِرُوپاح، بھُودھَروپَرِ سْتھِتَں نَگَرَں گُپْتَں بھَوِتُں نَہِ شَکْشْیَتِ۔
15 Wala watu hawawashi taa na kuifunika kwa bakuli. Badala yake, huiweka kwenye kinara chake, nayo hutoa mwanga kwa kila mtu aliyemo ndani ya ile nyumba.
اَپَرَں مَنُجاح پْرَدِیپانْ پْرَجْوالْیَ دْرونادھو نَ سْتھاپَیَنْتِ، کِنْتُ دِیپادھاروپَرْیّیوَ سْتھاپَیَنْتِ، تینَ تے دِیپا گیہَسْتھِتانْ سَکَلانْ پْرَکاشَیَنْتِ۔
16 Vivyo hivyo, nuru yenu iangaze mbele ya watu, ili wapate kuona matendo yenu mema wamtukuze Baba yenu aliye mbinguni.
یینَ مانَوا یُشْماکَں سَتْکَرْمّانِ وِلوکْیَ یُشْماکَں سْوَرْگَسْتھَں پِتَرَں دھَنْیَں وَدَنْتِ، تیشاں سَمَکْشَں یُشْماکَں دِیپْتِسْتادرِکْ پْرَکاشَتامْ۔
17 “Msidhani kwamba nimekuja kufuta Sheria au Manabii; sikuja kuondoa bali kutimiza.
اَہَں وْیَوَسْتھاں بھَوِشْیَدْواکْیَنْچَ لوپْتُمْ آگَتَوانْ، اِتّھَں مانُبھَوَتَ، تے دْوے لوپْتُں ناگَتَوانْ، کِنْتُ سَپھَلے کَرْتُّمْ آگَتوسْمِ۔
18 Kwa maana, amin nawaambia, mpaka mbingu na dunia zitakapopita, hakuna hata herufi moja ndogo wala nukta itakayopotea kwa namna yoyote kutoka kwenye Sheria, mpaka kila kitu kiwe kimetimia.
اَپَرَں یُشْمانْ اَہَں تَتھْیَں وَدامِ یاوَتْ وْیومَمیدِنْیو رْدھْوَںسو نَ بھَوِشْیَتِ، تاوَتْ سَرْوَّسْمِنْ سَپھَلے نَ جاتے وْیَوَسْتھایا ایکا ماتْرا بِنْدُریکوپِ وا نَ لوپْسْیَتے۔
19 Kwa hiyo, yeyote atakayevunja mojawapo ya amri ndogo kuliko zote ya amri hizi, naye akawafundisha wengine kufanya hivyo, ataitwa mdogo kabisa katika Ufalme wa Mbinguni, lakini yeyote azitendaye na kuzifundisha hizi amri ataitwa mkuu katika Ufalme wa Mbinguni.
تَسْماتْ یو جَنَ ایتاسامْ آجْنانامْ اَتِکْشُدْرامْ ایکاجْنامَپِی لَںگھَتے مَنُجاںنْچَ تَتھَیوَ شِکْشَیَتِ، سَ سْوَرْگِییَراجْیے سَرْوّیبھْیَح کْشُدْرَتْوینَ وِکھْیاسْیَتے، کِنْتُ یو جَنَسْتاں پالَیَتِ، تَتھَیوَ شِکْشَیَتِ چَ، سَ سْوَرْگِییَراجْیے پْرَدھانَتْوینَ وِکھْیاسْیَتے۔
20 Kwa maana nawaambia, haki yenu isipozidi haki ya Mafarisayo na walimu wa sheria, kamwe hamtaingia katika Ufalme wa Mbinguni.
اَپَرَں یُشْمانْ اَہَں وَدامِ، اَدھْیاپَکَپھِرُوشِمانَواناں دھَرْمّانُشْٹھاناتْ یُشْماکَں دھَرْمّانُشْٹھانے نوتَّمے جاتے یُویَمْ اِیشْوَرِییَراجْیَں پْرَویشْٹُں نَ شَکْشْیَتھَ۔
21 “Mmesikia walivyoambiwa watu wa zamani kwamba, ‘Usiue. Yeyote atakayeua atapaswa hukumu.’
اَپَرَنْچَ تْوَں نَرَں ما وَدھِیح، یَسْماتْ یو نَرَں ہَنْتِ، سَ وِچارَسَبھایاں دَنْڈارْہو بھَوِشْیَتِ، پُورْوَّکالِینَجَنیبھْیَ اِتِ کَتھِتَماسِیتْ، یُشْمابھِرَشْراوِ۔
22 Lakini mimi nawaambia kwamba, yeyote atakayemkasirikia ndugu yake, atapaswa hukumu. Tena, yeyote atakayemwambia ndugu yake, ‘Raka,’atapaswa kujibu kwa Baraza la Wayahudi. Lakini yeyote atakayesema ‘Wewe mpumbavu!’ atapaswa hukumu ya moto wa jehanamu. (Geenna g1067)
کِنْتْوَہَں یُشْمانْ وَدامِ، یَح کَشْچِتْ کارَنَں وِنا نِجَبھْراتْرے کُپْیَتِ، سَ وِچارَسَبھایاں دَنْڈارْہو بھَوِشْیَتِ؛ یَح کَشْچِچَّ سْوِییَسَہَجَں نِرْبّودھَں وَدَتِ، سَ مَہاسَبھایاں دَنْڈارْہو بھَوِشْیَتِ؛ پُنَشْچَ تْوَں مُوڈھَ اِتِ واکْیَں یَدِ کَشْچِتْ سْوِییَبھْراتَرَں وَکْتِ، تَرْہِ نَرَکاگْنَو سَ دَنْڈارْہو بھَوِشْیَتِ۔ (Geenna g1067)
23 “Kwa hiyo, kama unatoa sadaka yako madhabahuni, ukakumbuka kuwa ndugu yako ana kitu dhidi yako,
اَتو ویدْیاح سَمِیپَں نِجَنَیویدْیے سَمانِیتےپِ نِجَبھْراتَرَں پْرَتِ کَسْماچِّتْ کارَناتْ تْوَں یَدِ دوشِی وِدْیَسے، تَدانِیں تَوَ تَسْیَ سْمرِتِ رْجایَتے چَ،
24 iache sadaka yako hapo mbele ya madhabahu. Enda kwanza ukapatane na ndugu yako; kisha urudi na ukatoe sadaka yako.
تَرْہِ تَسْیا ویدْیاح سَمِیپے نِجَنَیوَیدْیَں نِدھایَ تَدَیوَ گَتْوا پُورْوَّں تینَ سارْدّھَں مِلَ، پَشْچاتْ آگَتْیَ نِجَنَیویدْیَں نِویدَیَ۔
25 “Patana na mshtaki wako upesi wakati uwapo njiani pamoja naye kwenda mahakamani, ili mshtaki wako asije akakutia mikononi mwa hakimu, naye hakimu akakutia mikononi mwa askari, nawe ukatupwa gerezani.
اَنْیَنْچَ یاوَتْ وِوادِنا سارْدّھَں وَرْتْمَنِ تِشْٹھَسِ، تاوَتْ تینَ سارْدّھَں میلَنَں کُرُ؛ نو چیتْ وِوادِی وِچارَیِتُح سَمِیپے تْواں سَمَرْپَیَتِ وِچارَیِتا چَ رَکْشِنَح سَنِّدھَو سَمَرْپَیَتِ تَدا تْوَں کارایاں بَدھْییتھاح۔
26 Amin, nakuambia, hautatoka humo hadi uwe umelipa senti ya mwisho.
تَرْہِ تْوامَہَں تَتھْتھَں بْرَوِیمِ، شیشَکَپَرْدَکےپِ نَ پَرِشودھِتے تَسْماتْ سْتھاناتْ کَداپِ بَہِراگَنْتُں نَ شَکْشْیَسِ۔
27 “Mmesikia kwamba ilinenwa, ‘Usizini.’
اَپَرَں تْوَں ما وْیَبھِچَرَ، یَدیتَدْ وَچَنَں پُورْوَّکالِینَلوکیبھْیَح کَتھِتَماسِیتْ، تَدْ یُویَں شْرُتَوَنْتَح؛
28 Lakini mimi nawaambia kwamba, yeyote amtazamaye mwanamke kwa kumtamani, amekwisha kuzini naye moyoni mwake.
کِنْتْوَہَں یُشْمانْ وَدامِ، یَدِ کَشْچِتْ کامَتَح کانْچَنَ یوشِتَں پَشْیَتِ، تَرْہِ سَ مَنَسا تَدَیوَ وْیَبھِچَرِتَوانْ۔
29 Jicho lako la kuume likikusababisha kutenda dhambi, lingʼoe ulitupe mbali. Ni afadhali kwako kupoteza kiungo kimoja cha mwili wako kuliko mwili wako mzima ukatupwa jehanamu. (Geenna g1067)
تَسْماتْ تَوَ دَکْشِنَں نیتْرَں یَدِ تْواں بادھَتے، تَرْہِ تَنّیتْرَمْ اُتْپاٹْیَ دُورے نِکْشِپَ، یَسْماتْ تَوَ سَرْوَّوَپُشو نَرَکے نِکْشیپاتْ تَوَیکانْگَسْیَ ناشو وَرَں۔ (Geenna g1067)
30 Kama mkono wako wa kuume ukikusababisha kutenda dhambi, ukate, uutupe mbali. Ni afadhali kwako kupoteza kiungo kimoja cha mwili wako kuliko mwili wako mzima utupwe jehanamu. (Geenna g1067)
یَدْوا تَوَ دَکْشِنَح کَرو یَدِ تْواں بادھَتے، تَرْہِ تَں کَرَں چھِتّوا دُورے نِکْشِپَ، یَتَح سَرْوَّوَپُشو نَرَکے نِکْشیپاتْ ایکانْگَسْیَ ناشو وَرَں۔ (Geenna g1067)
31 “Pia ilinenwa kwamba, ‘Mtu yeyote amwachaye mkewe sharti ampe hati ya talaka.’
اُکْتَماسْتے، یَدِ کَشْچِنْ نِجَجایاں پَرِتْیَکْتُّمْ اِچّھَتِ، تَرْہِ سَ تَسْیَے تْیاگَپَتْرَں دَداتُ۔
32 Lakini mimi nawaambia, yeyote amwachaye mkewe isipokuwa kwa kosa la uasherati, amfanya mkewe kuwa mzinzi. Na yeyote amwoaye yule mwanamke aliyeachwa, anazini.
کِنْتْوَہَں یُشْمانْ وْیاہَرامِ، وْیَبھِچارَدوشے نَ جاتے یَدِ کَشْچِنْ نِجَجایاں پَرِتْیَجَتِ، تَرْہِ سَ تاں وْیَبھِچارَیَتِ؛ یَشْچَ تاں تْیَکْتاں سْتْرِیَں وِوَہَتِ، سوپِ وْیَبھِچَرَتِ۔
33 “Tena mmesikia walivyoambiwa watu wa zamani kwamba, ‘Usiape kwa uongo, bali timiza kiapo kile ulichofanya kwa Bwana.’
پُنَشْچَ تْوَں مرِشا شَپَتھَمْ نَ کُرْوَّنْ اِیشْچَرایَ نِجَشَپَتھَں پالَیَ، پُورْوَّکالِینَلوکیبھْیو یَیشا کَتھا کَتھِتا، تامَپِ یُویَں شْرُتَوَنْتَح۔
34 Lakini mimi nawaambia, msiape kabisa: iwe kwa mbingu, kwa kuwa ni kiti cha enzi cha Mungu;
کِنْتْوَہَں یُشْمانْ وَدامِ، کَمَپِ شَپَتھَں ما کارْشْٹَ، اَرْتھَتَح سْوَرْگَنامْنا نَ، یَتَح سَ اِیشْوَرَسْیَ سِںہاسَنَں؛
35 au kwa dunia, kwa kuwa ndipo mahali pake pa kuwekea miguu; au kwa Yerusalemu, kwa kuwa ndio mji wa Mfalme Mkuu.
پرِتھِوْیا نامْناپِ نَ، یَتَح سا تَسْیَ پادَپِیٹھَں؛ یِرُوشالَمو نامْناپِ نَ، یَتَح سا مَہاراجَسْیَ پُرِی؛
36 Nanyi msiape kwa vichwa vyenu, kwa kuwa hamwezi kuufanya hata unywele mmoja kuwa mweupe au mweusi.
نِجَشِرونامْناپِ نَ، یَسْماتْ تَسْیَیکَں کَچَمَپِ سِتَمْ اَسِتَں وا کَرْتُّں تْوَیا نَ شَکْیَتے۔
37 ‘Ndiyo’ yenu iwe ‘Ndiyo,’ na ‘Hapana’ yenu iwe ‘Hapana.’ Lolote zaidi ya hili latoka kwa yule mwovu.
اَپَرَں یُویَں سَںلاپَسَمَیے کیوَلَں بھَوَتِیتِ نَ بھَوَتِیتِ چَ وَدَتَ یَتَ اِتودھِکَں یَتْ تَتْ پاپاتْمَنو جایَتے۔
38 “Mmesikia kwamba ilinenwa, ‘Jicho kwa jicho na jino kwa jino.’
اَپَرَں لوچَنَسْیَ وِنِمَیینَ لوچَنَں دَنْتَسْیَ وِنِمَیینَ دَنْتَح پُورْوَّکْتَمِدَں وَچَنَنْچَ یُشْمابھِرَشْرُویَتَ۔
39 Lakini mimi nawaambia, msishindane na mtu mwovu. Lakini kama mtu akikupiga kwenye shavu la kuume, mgeuzie na la pili pia.
کِنْتْوَہَں یُشْمانْ وَدامِ یُویَں ہِںسَکَں نَرَں ما وْیاگھاتَیَتَ۔ کِنْتُ کینَچِتْ تَوَ دَکْشِنَکَپولے چَپیٹاگھاتے کرِتے تَں پْرَتِ وامَں کَپولَنْچَ وْیاگھوٹَیَ۔
40 Kama mtu akitaka kukushtaki na kuchukua joho lako, mwachie achukue na koti pia.
اَپَرَں کینَچِتْ تْوَیا سارْدھْدَں وِوادَں کرِتْوا تَوَ پَرِدھییَوَسَنے جِگھرِتِتے تَسْمایُتَّرِییَوَسَنَمَپِ دیہِ۔
41 Kama mtu akikulazimisha kwenda maili moja, nenda naye maili mbili.
یَدِ کَشْچِتْ تْواں کْروشَمیکَں نَیَنارْتھَں اَنْیایَتو دھَرَتِ، تَدا تینَ سارْدھْدَں کْروشَدْوَیَں یاہِ۔
42 Mpe yeye akuombaye, wala usimgeuzie kisogo yeye atakaye kukukopa.
یَشْچَ مانَوَسْتْواں یاچَتے، تَسْمَے دیہِ، یَدِ کَشْچِتْ تُبھْیَں دھارَیِتُمْ اِچّھَتِ، تَرْہِ تَں پْرَتِ پَراںمُکھو ما بھُوح۔
43 “Mmesikia kwamba ilinenwa, ‘Mpende jirani yako na umchukie adui yako.’
نِجَسَمِیپَوَسِنِ پْریمَ کُرُ، کِنْتُ شَتْرُں پْرَتِ دْویشَں کُرُ، یَدیتَتْ پُروکْتَں وَچَنَں ایتَدَپِ یُویَں شْرُتَوَنْتَح۔
44 Lakini ninawaambia: Wapendeni adui zenu na waombeeni wanaowatesa ninyi,
کِنْتْوَہَں یُشْمانْ وَدامِ، یُویَں رِپُوَّپِ پْریمَ کُرُتَ، یے چَ یُشْمانْ شَپَنْتے، تانَ، آشِشَں وَدَتَ، یے چَ یُشْمانْ رِتِییَنْتے، تیشاں مَنْگَلَں کُرُتَ، یے چَ یُشْمانْ نِنْدَنْتِ، تاڈَیَنْتِ چَ، تیشاں کرِتے پْرارْتھَیَدھْوَں۔
45 ili mpate kuwa watoto wa Baba yenu aliye mbinguni. Kwa maana yeye huwaangazia jua lake watu waovu na watu wema, naye huwanyeshea mvua wenye haki na wasio haki.
تَتْرَ یَح سَتامَسَتانْچوپَرِ پْرَبھاکَرَمْ اُدایَیَتِ، تَتھا دھارْمِّکانامَدھارْمِّکانانْچوپَرِ نِیرَں وَرْشَیَتِ تادرِشو یو یُشْماکَں سْوَرْگَسْتھَح پِتا، یُویَں تَسْیَیوَ سَنْتانا بھَوِشْیَتھَ۔
46 Kama mkiwapenda tu wale wanaowapenda, mtapata thawabu gani? Je, hata watoza ushuru hawafanyi hivyo?
یے یُشْماسُ پْریمَ کُرْوَّنْتِ، یُویَں یَدِ کیوَلَں تیوّیوَ پْریمَ کُرُتھَ، تَرْہِ یُشْماکَں کِں پھَلَں بھَوِشْیَتِ؟ چَنْڈالا اَپِ تادرِشَں کِں نَ کُرْوَّنْتِ؟
47 Nanyi kama mkiwasalimu ndugu zenu tu, je, mnafanya nini zaidi ya wengine? Je, hata watu wasiomjua Mungu, hawafanyi hivyo?
اَپَرَں یُویَں یَدِ کیوَلَں سْوِییَبھْراترِتْوینَ نَمَتَ، تَرْہِ کِں مَہَتْ کَرْمَّ کُرُتھَ؟ چَنْڈالا اَپِ تادرِشَں کِں نَ کُرْوَّنْتِ؟
48 Kwa hiyo kuweni wakamilifu kama Baba yenu wa mbinguni alivyo mkamilifu.
تَسْماتْ یُشْماکَں سْوَرْگَسْتھَح پِتا یَتھا پُورْنو بھَوَتِ، یُویَمَپِ تادرِشا بھَوَتَ۔

< Mathayo 5 >