Mathayo 27
1 Asubuhi na mapema, viongozi wa makuhani wote na wazee wa watu wakafanya shauri pamoja dhidi ya Yesu ili kumuua.
ⲁ̅ⲛⲧⲉⲣⲉϩⲧⲟⲟⲩⲉ ⲇⲉ ϣⲱⲡⲉ. ⲁⲩϫⲓϣⲟϫⲛⲉ ⲛϭⲓⲛⲁⲣⲭⲓⲉⲣⲉⲩⲥ ⲧⲏⲣⲟⲩ ⲙⲛⲛⲉⲡⲣⲉⲥⲃⲩⲧⲉⲣⲟⲥ ⲙⲡⲗⲁⲟⲥ ϩⲱⲥⲧⲉ ⲉⲙⲟⲩⲟⲩⲧ ⲙⲙⲟϥ.
2 Wakamfunga, wakampeleka na kumkabidhi kwa Pilato, ambaye alikuwa mtawala wa Kirumi.
ⲃ̅ⲁⲩⲙⲟⲣϥ ⲇⲉ ⲁⲩⲛⲧϥ ⲁⲩⲧⲁⲁϥ ⲙⲡⲓⲗⲁⲧⲟⲥ ⲡϩⲏⲅⲉⲙⲱⲛ.
3 Yuda, ambaye alikuwa amemsaliti Yesu, alipoona kuwa Yesu amehukumiwa, akajuta na akarudisha vile vipande thelathini vya fedha alivyopewa na viongozi wa makuhani na wazee wa watu.
ⲅ̅ⲧⲟⲧⲉ ⲁϥⲛⲁⲩ ⲛϭⲓⲓⲟⲩⲇⲁⲥ ⲡⲉⲛⲧⲁϥⲡⲁⲣⲁⲇⲓⲇⲟⲩ ⲙⲙⲟϥ ϫⲉ ⲁⲩⲧϭⲁⲓⲟϥ ⲁϥⲣϩⲧⲏϥ ⲁϥⲕⲧⲟ ⲙⲡⲙⲁⲁⲃ ⲛϩⲁⲧ ⲛⲛⲁⲣⲭⲓⲉⲣⲉⲩⲥ ⲙⲛⲛⲉⲡⲣⲉⲥⲃⲩⲧⲉⲣⲟⲥ.
4 Akasema, “Nimetenda dhambi, kwa maana nimeisaliti damu isiyo na hatia.” Wakamjibu, “Hilo latuhusu nini sisi? Ni shauri yako.”
ⲇ̅ⲉϥϫⲱ ⲙⲙⲟⲥ ϫⲉ ⲁⲓⲣⲛⲟⲃⲉ ⲁⲓϯ ⲛⲟⲩⲥⲛⲟϥ ⲛⲇⲓⲕⲁⲓⲟⲥ. ⲛⲧⲟⲟⲩ ⲇⲉ ⲡⲉϫⲁⲩ ϫⲉ ⲙⲛⲧⲁⲛϩⲱⲃ ⲛⲧⲟⲕ ⲉⲧⲣⲱϣⲉ.
5 Basi Yuda akavitupa vile vipande vya fedha ndani ya Hekalu akaondoka akaenda kujinyonga.
ⲉ̅ⲁϥⲛⲟⲩϫⲉ ⲛⲛϩⲁⲧ ⲉϩⲟⲩⲛ ⲉⲡⲣⲡⲉ ⲁϥⲁⲛⲁⲭⲱⲣⲉⲓ ⲁϥⲃⲱⲕ ⲁϥⲟϭⲧϥ.
6 Wale viongozi wa makuhani wakazichukua zile fedha wakasema, “Si halali kuchanganya fedha hizi na sadaka kwa sababu hizi ni fedha zenye damu.”
ⲋ̅ⲛⲁⲣⲭⲓ(ⲉⲣⲉⲩⲥ ⲇⲉ ⲁⲩϫⲓ) ⲛⲛϩⲁⲧ ⲡⲉϫⲁⲩ ϫⲉ ⲟⲩⲕ ⲉⲝⲉⲥⲧⲉⲓ ⲉⲛⲟϫⲟⲩ ⲉⲡⲕⲟⲣⲃⲁⲛⲟⲥ ⲉⲡⲉⲓⲇⲏ ⲟⲩⲁⲥⲟⲩ ⲛⲥⲛⲟϥ ⲧⲉ.
7 Kwa hiyo baada ya kushauriana, waliamua kuzitumia kununulia shamba la mfinyanzi, liwe mahali pa kuzikia wageni.
ⲍ̅ⲁⲩϫⲓ ⲇⲉ ⲛⲟⲩϣⲟϫⲛⲉ ⲁⲩϣⲱⲡ ⲉⲃⲟⲗ ⲛϩⲏⲧⲟⲩ ⲛⲧⲥⲱϣⲉ ⲙⲡⲕⲉⲣⲁⲙⲉⲩⲥ ⲉⲧⲱⲙⲥ ⲛⲛϣⲙⲙⲟ.
8 Hii ndiyo sababu lile shamba likaitwa Shamba la Damu hadi leo.
ⲏ̅ⲉⲧⲃⲉⲡⲁⲓ ⲁⲩⲙⲟⲩⲧⲉ ⲉⲧⲥⲱϣⲉ ⲉⲧⲙⲙⲁⲩ ϫⲉ ⲧⲥⲱϣⲉ ⲙⲡⲉⲥⲛⲟϥ ϣⲁⲉϩⲣⲁⲓ ⲉⲡⲟⲟⲩ ⲛϩⲟⲟⲩ.
9 Ndipo likatimia lile lililonenwa na nabii Yeremia, kwamba, “Walichukua vile vipande thelathini vya fedha, thamani aliyopangiwa na watu wa Israeli,
ⲑ̅ⲧⲟⲧⲉ ⲁϥϫⲱⲕ ⲉⲃⲟⲗ ⲛϭⲓⲡⲉⲛⲧⲁⲩϫⲟⲟϥ ϩⲓⲧⲛⲓⲉⲣⲏⲙⲓⲁⲥ ⲡⲉⲡⲣⲟⲫⲏⲧⲏⲥ ⲉϥϫⲱ ⲙⲙⲟⲥ ϫⲉ ⲁⲩϫⲓ ⲙⲡⲙⲁⲁⲃ ⲛϩⲁⲧ ⲉⲧⲧⲓⲙⲏ ⲙⲡⲉⲧⲧⲁⲓⲏⲩ. ⲡⲁⲓ ⲛⲧⲁⲩϯϣⲁⲁⲣ ⲉⲣⲟϥ ϩⲓⲧⲛⲛϣⲏⲣⲉ ⲙⲡⲓ̅ⲏ̅ⲗ̅.
10 wakanunulia shamba la mfinyanzi, kama vile Bwana alivyoniagiza.”
ⲓ̅ⲁⲩϯ ⲙⲙⲟⲟⲩ ⲉϩⲣⲁⲓ ⲉⲧⲥⲱϣⲉ ⲙⲡⲕⲉⲣⲁⲙⲉⲩⲥ ⲕⲁⲧⲁⲑⲉ ⲛⲧⲁϥϩⲱⲛ ⲉⲧⲟⲟⲧⲛ ⲛϭⲓⲡϫⲟⲉⲓⲥ.
11 Wakati huo Yesu akiwa amesimama mbele ya mtawala, mtawala akamuuliza, “Wewe ndiye mfalme wa Wayahudi?” Yesu akasema, “Wewe wasema hivyo.”
ⲓ̅ⲁ̅ⲓⲥ ⲇⲉ ⲁϥⲁϩⲉⲣⲁⲧϥ ⲙⲡⲉⲙⲧⲟ ⲉⲃⲟⲗ ⲙⲡϩⲏⲅⲉⲙⲱⲛ. ⲁϥϫⲛⲟⲩϥ ⲛϭⲓⲡϩⲏⲅⲉⲙⲱⲛ ⲉϥϫⲱ ⲙⲙⲟⲥ ϫⲉ ⲛⲧⲟⲕ ⲡⲉ ⲡⲣⲣⲟ ⲛⲛⲓⲟⲩⲇⲁⲓ. ⲡⲉϫⲁϥ ⲇⲉ ⲛⲁϥ ⲛϭⲓⲓ̅ⲥ̅ ϫⲉ ⲛⲧⲟⲕ ⲡⲉⲧϫⲱ ⲙⲙⲟⲥ.
12 Lakini viongozi wa makuhani na wazee walipomshtaki, hakujibu neno.
ⲓ̅ⲃ̅ϩⲙⲡⲧⲣⲉⲩⲕⲁⲧⲟⲓⲅⲟⲣⲉⲓ ⲇⲉ ⲙⲙⲟϥ ⲉⲃⲟⲗ ϩⲓⲧⲟⲟⲧⲟⲩ ⲛⲛⲁⲣⲭⲓⲉⲣⲉⲩⲥ ⲙⲛⲛⲉⲡⲣⲉⲥⲃⲩⲧⲉⲣⲟⲥ ⲙⲡⲉϥⲟⲩⲱϣⲃ ⲛⲗⲁ(ⲁ)ⲩ.
13 Ndipo Pilato akamuuliza, “Je, husikii ni mambo mangapi wanayokushtaki nayo?”
ⲓ̅ⲅ̅ⲧⲟⲧⲉ ⲡⲉϫⲁϥ ⲛⲁϥ ⲛϭⲓⲡⲓⲗⲁⲧⲟⲥ ϫⲉ ⲛⲅⲥⲱⲧⲙ ⲁⲛ ϫⲉ ⲥⲉⲣⲙⲛⲧⲣⲉ ⲉⲣⲟⲕ ⲛⲟⲩⲏⲣ.
14 Lakini Yesu hakumjibu hata kwa shtaka moja, kiasi kwamba mtawala alishangaa sana.
ⲓ̅ⲇ̅ⲛⲧⲟϥ ⲇⲉ ⲙⲡⲉϥⲟⲩⲱϣⲃ ⲛⲗⲁⲁⲩ ⲛϣⲁϫⲉ. ϩⲱⲥⲧⲉ ⲛϥⲣϣⲡⲏⲣⲉ ⲛϭⲓⲡϩⲏⲅⲉⲙⲱⲛ ⲉⲙⲁⲧⲉ.
15 Basi ilikuwa ni desturi ya mtawala kumfungua mfungwa mmoja aliyechaguliwa na umati wa watu wakati wa sikukuu.
ⲓ̅ⲉ̅ⲕⲁⲧⲁϣⲁ ⲇⲉ ⲛⲉϣⲁⲣⲉⲡϩⲏⲅⲉⲙⲱⲛ ⲕⲁⲟⲩⲁ ⲉⲃⲟⲗ ⲙⲡⲙⲏⲏϣⲉ ⲉϥⲙⲏⲣ ⲡⲉⲧⲉⲛⲉⲩⲟⲩⲁϣϥ.
16 Wakati huo alikuwepo mfungwa mmoja mwenye sifa mbaya, aliyeitwa Baraba.
ⲓ̅ⲋ̅ⲛⲉⲩⲛⲧⲁⲩ ⲇⲉ ⲙⲙⲁⲩ ⲙⲡⲉⲩⲟⲉⲓϣ ⲉⲧⲙⲙⲁⲩ ⲛⲟⲩⲁ ⲉϥⲙⲏⲣ ⲉϥⲟ ⲛⲥⲟⲉⲓⲧ. ⲛϣⲁⲩⲙⲟⲩⲧⲉ ⲉⲣⲟϥ ϫⲉ ⲃⲁⲣⲁⲃⲃⲁⲥ.
17 Hivyo umati wa watu walipokusanyika, Pilato akawauliza, “Mnataka niwafungulie nani, Baraba au Yesu yeye aitwaye Kristo?”
ⲓ̅ⲍ̅ⲉⲩⲥⲟⲟⲩϩ ⲇⲉ ⲉϩⲟⲩⲛ ⲡⲉϫⲁϥ ⲛⲁⲩ ⲛϭⲓⲡⲓⲗⲁⲧⲟⲥ. ϫⲉ ⲧⲉⲧⲛⲟⲩⲱϣ ⲉⲧⲣⲁⲕⲁⲛⲓⲙ ⲛⲏⲧⲛ ⲉⲃⲟⲗ. ⲃⲁⲣⲁⲃⲃⲁⲥ ϫⲛⲓ̅ⲥ̅ ⲡⲉⲧⲉϣⲁⲩⲙⲟⲩⲧⲉ ⲉⲣⲟϥ ϫⲉ ⲡⲉⲭ̅ⲥ̅.
18 Kwa kuwa alitambua Yesu alikuwa amekabidhiwa kwake kwa ajili ya wivu.
ⲓ̅ⲏ̅ⲛⲉϥⲥⲟⲟⲩⲛ ⲅⲁⲣ ϫⲉ ⲉⲧⲃⲉⲟⲩⲫⲑⲟⲛⲟⲥ ⲛⲧⲁⲩⲡⲁⲣⲁⲇⲓⲇⲟⲩ ⲙⲙⲟϥ.
19 Pilato akiwa ameketi kwenye kiti cha hukumu, mkewe akampelekea ujumbe huu: “Usiwe na jambo lolote juu ya mtu huyu asiye na hatia, kwa kuwa leo nimeteseka sana katika ndoto kwa sababu yake.”
ⲓ̅ⲑ̅ⲉϥϩⲙⲟⲟⲥ ⲇⲉ ϩⲓⲡⲃⲏⲙⲁ ⲁⲥϫⲟⲟⲩ ϣⲁⲣⲟϥ ⲛϭⲓⲧⲉϥⲥϩⲓⲙⲉ ⲉⲥϫⲱ ⲙⲙⲟⲥ ϫⲉ ⲥⲁϩⲱⲱⲕ ⲉⲃⲟⲗ ⲙⲡⲉⲓⲇⲓⲕⲁⲓⲟⲥ. ⲁⲓϣⲡϩⲁϩ ⲅⲁⲣ ⲛϩⲓⲥⲉ ⲙⲡⲟⲟⲩ ϩⲛⲟⲩⲣⲁⲥⲟⲩ ⲉⲧⲃⲏⲏⲧϥ.
20 Lakini viongozi wa makuhani na wazee wakaushawishi ule umati wa watu kwamba waombe Baraba afunguliwe, naye Yesu auawe.
ⲕ̅ⲛⲁⲣⲭⲓⲉⲣⲉⲩⲥ ⲇⲉ ⲙⲛⲛⲉⲡⲣⲉⲥⲃⲩⲧⲉⲣⲟⲥ ⲁⲩⲡⲉⲓⲑⲉ ⲙⲡⲙⲏⲏϣⲉ. ϫⲉⲕⲁⲥ ⲉⲩⲉⲁⲓⲧⲉⲓ ⲛⲃⲁⲣⲁⲃⲃⲁⲥ. ⲓ̅ⲥ̅ ⲇⲉ ⲛⲥⲉⲙⲟⲩⲟⲩⲧ ⲙⲙⲟϥ.
21 Mtawala akawauliza tena, “Ni yupi kati ya hawa wawili mnayetaka niwafungulie?” Wakajibu, “Baraba.”
ⲕ̅ⲁ̅ⲁϥⲟⲩⲱϣⲃ ⲇⲉ ⲛϭⲓⲡϩⲏⲅⲉⲙⲱⲛ ⲡⲉϫⲁϥ ⲛⲁⲩ. ϫⲉ ⲧⲉⲧⲛⲟⲩⲱϣ ⲉⲧⲣⲁⲕⲁⲛⲓⲙ ⲛⲏⲧⲛ ⲉⲃⲟⲗ ⲙⲡⲉⲓⲥⲛⲁⲩ. ⲛⲧⲟⲟⲩ ⲇⲉ ⲡⲉϫⲁⲩ ϫⲉ ⲃⲁⲣⲁⲃⲃⲁⲥ.
22 Pilato akawaambia, “Basi nifanye nini na huyu Yesu aitwaye Kristo?” Wakajibu wote, “Msulubishe!”
ⲕ̅ⲃ̅ⲡⲉϫⲁϥ ⲛϭⲓⲡⲓⲗⲁⲧⲟⲥ. ϫⲉ ⲧⲁⲣⲟⲩ ϭⲉ ⲛⲓ̅ⲥ̅ ⲡⲉⲧⲟⲩⲙⲟⲩⲧⲉ ⲉⲣⲟϥ ϫⲉ ⲡⲉⲭ̅ⲥ̅. ⲡⲉϫⲁⲩ ⲧⲏⲣⲟⲩ ϫⲉ ⲥxⲟ̅ⲩ̅ ⲙⲙⲟϥ.
23 Pilato akauliza, “Kwa nini? Amefanya kosa gani?” Lakini wao wakazidi kupiga kelele, wakisema, “Msulubishe!”
ⲕ̅ⲅ̅ⲛⲧⲟϥ ⲇⲉ ⲡⲉϫⲁϥ ϫⲉ ⲟⲩ ⲅⲁⲣ ⲙⲡⲉⲑⲟⲟⲩ ⲡⲉⲛⲧⲁϥⲁⲁϥ. ⲛⲧⲟⲟⲩ ⲇⲉ ⲛϩⲟⲩⲟ ⲛⲉⲩϫⲓϣⲕⲁⲕ ⲉⲃⲟⲗ ϫⲉ ⲥxⲟ̅ⲩ̅ ⲙⲙⲟϥ.
24 Pilato alipoona kwamba hawezi kufanya lolote, lakini badala yake ghasia zilikuwa zinaanza, akachukua maji, akanawa mikono yake mbele ya ule umati wa watu, akasema, “Sina hatia juu ya damu ya mtu huyu, hili ni jukumu lenu!”
ⲕ̅ⲇ̅ⲛⲧⲉⲣⲉϥⲛⲁⲩ ⲇⲉ ⲛϭⲓⲡⲓⲗⲁⲧⲟⲥ ϫⲉ ⲛϥⲛⲁϯϩⲏⲩ ⲛⲗⲁⲁⲩ ⲁⲛ. ⲁⲗⲗⲁ ⲉⲣⲉⲟⲩϣⲧⲟⲣⲧⲣ ⲛⲁϣⲱⲡⲉ ⲛϩⲟⲩⲟ. ϥϫⲓ ⲛⲟⲩⲙⲟⲟⲩ ⲁϥⲉⲓⲱ ⲛⲛⲉϥϭⲓϫ ⲙⲡⲉⲙⲧⲟ ⲉⲃⲟⲗ ⲙⲡⲙⲏⲏϣⲉ ⲉϥϫⲱ ⲙⲙⲟⲥ ϫⲉ ϯⲟⲩⲁⲁⲃ ⲉⲃⲟⲗ ϩⲙⲡⲉⲥⲛⲟϥ ⲙⲡⲉⲓⲣⲱⲙⲉ ⲛⲧⲱⲧⲛ ⲧⲉⲧⲛⲣⲱϣⲉ.
25 Watu wote wakajibu, “Damu yake na iwe juu yetu na juu ya watoto wetu!”
ⲕ̅ⲉ̅ⲁϥⲟⲩⲱϣⲃ ⲇⲉ ⲛϭⲓⲡⲗⲁⲟⲥ ⲧⲏⲣϥ ⲉϥϫⲱ ⲙⲙⲟⲥ. ϫⲉ ⲡⲉϥⲥⲛⲟϥ ϩⲓϫⲱⲛ ⲙⲛⲛⲉⲛϣⲏⲣⲉ.
26 Basi akawafungulia Baraba. Lakini baada ya kuamuru Yesu achapwe mijeledi, akamtoa ili asulubishwe.
ⲕ̅ⲋ̅ⲧⲟⲧⲉ ⲁϥⲕⲱ ⲛⲁⲩ ⲉⲃⲟⲗ ⲛⲃⲁⲣⲁⲃⲃⲁⲥ. ⲓ̅ⲥ̅ ⲇⲉ ⲁϥⲫⲣⲁⲅⲉⲗⲗⲟⲩ ⲙⲙⲟϥ ⲁϥⲡⲁⲣⲁⲇⲓⲇⲟⲩ ⲙⲙⲟϥ ϫⲉⲕⲁⲥ ⲉⲩⲉⲥxⲟ̅ⲩ̅ ⲙⲙⲟϥ.
27 Kisha askari wa mtawala wakampeleka Yesu kwenye Praitorio na wakakusanya kikosi kizima cha askari kumzunguka.
ⲕ̅ⲍ̅ⲧⲟⲧⲉ ⲙⲙⲁⲧⲟⲓ ⲙⲡϩⲏⲅⲉⲙⲱⲛ ⲛⲧⲉⲣⲟⲩϫⲓ ⲛⲓ̅ⲥ̅ ⲉⲡⲉⲡⲣⲁⲓⲧⲱⲣⲓⲟⲛ ⲁⲩⲥⲱⲟⲩϩ ⲉϩⲣⲁⲓ ⲉϫⲱϥ ⲛⲧⲉⲥⲡⲉⲓⲣⲁ ⲧⲏⲣⲥ.
28 Wakamvua nguo zake na kumvika vazi la rangi nyekundu, kisha
ⲕ̅ⲏ̅ⲁⲩⲕⲱ ⲙⲙⲟϥ ⲕⲁϩⲏⲩ ⲁⲩϯ ϩⲓⲱⲱϥ ⲛⲟⲩⲭⲗⲁⲙⲩⲥ ⲛⲕⲟⲕⲕⲟⲥ.
29 wakasokota taji ya miiba, wakaiweka kichwani pake. Wakamwekea fimbo katika mkono wake wa kuume, na wakapiga magoti mbele zake na kumdhihaki, wakisema, “Salamu, mfalme wa Wayahudi!”
ⲕ̅ⲑ̅ⲁⲩⲱ ⲁⲩϣⲱⲛⲧ ⲛⲟⲩⲕⲗⲟⲙ ⲉⲃⲟⲗ ϩⲛⲛϣⲟⲛⲧⲉ ⲁⲩⲧⲁⲗⲟ ⲙⲙⲟϥ ⲉϩⲣⲁⲓ ⲉϫⲛⲧⲉϥⲁⲡⲉ. ⲁⲩⲱ ⲟⲩⲕⲁϣ ϩⲛⲧⲉϥϭⲓϫ ⲛⲟⲩⲛⲁⲙ. ⲁⲩⲡⲁϩⲧⲟⲩ ⲇⲉ ⲙⲡⲉϥⲙⲧⲟ ⲉⲃⲟⲗ ⲉⲩⲥⲱⲃⲉ ⲙⲙⲟϥ ⲉⲩϫⲱ ⲙⲙⲟⲥ ϫⲉ ⲭⲁⲓⲣⲉ ⲡⲣⲣⲟ ⲛⲛⲓⲟⲩⲇⲁⲓ.
30 Wakamtemea mate, wakachukua ile fimbo wakampiga kichwani tena na tena.
ⲗ̅ⲁⲩⲛⲉϫⲡⲁϭⲥⲉ ⲇⲉ ⲉϩⲟⲩⲛ ⲉϩⲣⲁϥ ⲁⲩϫⲓ ⲙⲡⲕⲁϣ ⲁⲩⲣⲱϩⲧ ⲙⲙⲟϥ ⲉϩⲣⲁⲓ ⲉϫⲛⲧⲉϥⲁⲡⲉ.
31 Baada ya kumdhihaki, wakamvua lile joho, wakamvika tena nguo zake. Kisha wakampeleka ili wakamsulubishe.
ⲗ̅ⲁ̅ⲛⲧⲉⲣⲟⲩⲥⲱⲃⲉ ⲇⲉ ⲙⲙⲟϥ ⲁⲩⲕⲱ ⲙⲙⲟϥ ⲕⲁϩⲏⲩ ⲛⲧⲉⲭⲗⲁⲙⲩⲥ ⲁⲩϯ ϩⲓⲱⲱϥ ⲛⲛⲉϥϩⲟⲓⲧⲉ. ⲁⲩϫⲓ ⲙⲙⲟϥ ⲉⲃⲟⲗ ⲉⲥxⲟ̅ⲩ̅ ⲙⲙⲟϥ.
32 Walipokuwa wakienda, wakakutana na mtu mmoja kutoka Kirene, jina lake Simoni, nao wakamlazimisha kuubeba ule msalaba.
ⲗ̅ⲃ̅ⲉⲩⲛⲏⲩ ⲇⲉ ⲉⲃⲟⲗ ⲁⲩϩⲉ ⲉⲩⲣⲱⲙⲉ ⲛⲕⲩⲣⲏⲛⲛⲁⲓⲟⲥ ⲉⲡⲉϥⲣⲁⲛ ⲡⲉ ⲥⲓⲙⲱⲛ. ⲁⲩⲕⲱⲱⲃⲉ ⲙⲡⲁⲓ ϫⲉⲕⲁⲥ ⲉϥⲉϥⲓ ⲙⲡⲉϥⲥxⲟ̅ⲥ̅.
33 Wakafika mahali palipoitwa Golgotha (maana yake ni Mahali pa Fuvu la Kichwa).
ⲗ̅ⲅ̅ⲛⲧⲉⲣⲟⲩⲉⲓ ⲇⲉ ⲉϩⲣⲁⲓ ⲉⲩⲙⲁ ⲛϣⲁⲩⲙⲟⲩⲧⲉ ⲉⲣⲟϥ ϫⲉ ⲅⲟⲗⲅⲟⲑⲁ ⲉⲧⲉⲡⲙⲁ ⲙⲡⲉⲕⲣⲁⲛⲓⲟⲛ ⲡⲉ
34 Hapo wakampa Yesu divai iliyochanganywa na nyongo ili anywe; lakini alipoionja, akakataa kuinywa.
ⲗ̅ⲇ̅ⲁⲩϯ ⲛⲁϥ ⲛⲟⲩⲏⲣⲡ ⲉⲥⲟⲟϥ ⲉϥⲧⲏϩ ϩⲓⲥⲓϣⲉ. ⲛⲧⲉⲣⲉϥⲧⲟⲡϥ ⲇⲉ ⲙⲡⲉϥⲟⲩⲱϣ ⲉⲥⲟⲟϥ.
35 Walipokwisha kumsulubisha wakagawana mavazi yake kwa kuyapigia kura. [Hili lilifanyika ili litimie lile neno lililonenwa na nabii, “Waligawa nguo zangu miongoni mwao na vazi langu wakalipigia kura.”]
ⲗ̅ⲉ̅ⲛⲧⲉⲣⲟⲩⲥxⲟ̅ⲩ̅ ⲇⲉ ⲙⲙⲟϥ ⲁⲩⲡⲱϣ ⲛⲛⲉϥϩⲟⲓⲧⲉ ⲉϩⲣⲁⲩ ⲁⲩⲛⲉϫⲕⲗⲏⲣⲟⲥ ⲉϩⲣⲁⲓ ⲉϫⲱⲟⲩ.
36 Kisha wakaketi, wakamchunga.
ⲗ̅ⲋ̅ⲁⲩⲱ ⲛⲉⲩϩⲙⲟⲟⲥ ⲉⲩϩⲁⲣⲉϩ ⲉⲣⲟϥ ϩⲙⲡⲙⲁ ⲉⲧⲙⲙⲁⲩ.
37 Juu ya kichwa chake, kwenye msalaba, wakaandika shtaka lake hivi: Huyu ni Yesu, Mfalme wa Wayahudi.
ⲗ̅ⲍ̅ⲁⲩⲕⲱ ⲇⲉ ⲛⲧⲉϥⲁⲓⲧⲓⲁ ⲉⲥⲥⲏϩ ⲉϩⲣⲁⲓ ⲉϫⲛⲧⲉϥⲁⲡⲉ ϫⲉ ⲡⲁⲓ ⲡⲉ ⲡⲣⲣⲟ ⲛⲛⲓⲟⲩⲇⲁⲓ.
38 Wanyangʼanyi wawili walisulubiwa pamoja naye, mmoja upande wake wa kuume na mwingine upande wa kushoto.
ⲗ̅ⲏ̅ⲧⲟⲧⲉ ⲁⲩⲥxⲟ̅ⲩ̅ ⲛⲙⲙⲁϥ ⲛⲕⲉⲥⲟⲟⲛⲉ ⲥⲛⲁⲩ. ⲟⲩⲁ ϩⲓⲟⲩⲛⲁⲙ ⲙⲙⲟϥ ⲁⲩⲱ ⲟⲩⲁ ϩⲓϩⲃⲟⲩⲣ ⲙⲙⲟϥ.
39 Watu waliokuwa wakipita njiani wakamtukana huku wakitikisa vichwa vyao
ⲗ̅ⲑ̅ⲛⲉⲧⲛⲏⲩ ⲇⲉ ⲉⲃⲟⲗ ϩⲓⲧⲟⲟⲧϥ ⲛⲉⲩϫⲓⲟⲩⲁ ⲉⲣⲟϥ ⲉⲩⲕⲓⲙ ⲛⲛⲉⲩⲁⲡⲏⲩⲉ.
40 na kusema, “Wewe ambaye utalivunja Hekalu na kulijenga kwa siku tatu, jiokoe mwenyewe basi! Kama wewe ni Mwana wa Mungu, shuka kutoka msalabani.”
ⲙ̅ⲉⲩϫⲱ ⲙⲙⲟⲥ. ϫⲉ ⲡⲉⲧⲃⲱⲗ ⲉⲃⲟⲗ ⲙⲡⲣⲡⲉ ⲉⲧⲕⲱⲧ ⲙⲙⲟϥ ⲛϣⲟⲙⲛⲧ ⲛϩⲟⲟⲩ ⲙⲁⲧⲟⲩϫⲟⲕ. ⲉϣϫⲉⲛⲧⲟⲕ ⲡⲉ ⲡϣⲏⲣⲉ ⲙⲡⲛⲟⲩⲧⲉ ⲁⲙⲟⲩ ⲉⲡⲉⲥⲏⲧ ϩⲓⲡⲉⲥxⲟ̅ⲥ̅.
41 Vivyo hivyo, viongozi wa makuhani, walimu wa sheria pamoja na wazee wakamdhihaki wakisema,
ⲙ̅ⲁ̅ϩⲟⲙⲟⲓⲱⲥ ⲇⲉ ⲛⲁⲣⲭⲓⲉⲣⲉⲩⲥ ⲛⲉⲩⲥⲱⲃⲉ ⲙⲙⲟϥ ⲙⲛⲛⲉⲅⲣⲁⲙⲙⲁⲧⲉⲩⲥ. ⲙⲛⲛⲉⲡⲣⲉⲥⲃⲩⲧⲉⲣⲟⲥ ⲉⲩϫⲱ ⲙⲙⲟⲥ
42 “Aliwaokoa wengine, lakini hawezi kujiokoa mwenyewe! Yeye ni Mfalme wa Israeli! Ashuke sasa kutoka msalabani, nasi tutamwamini.
ⲙ̅ⲃ̅ϫⲉ ⲁϥⲧⲟⲩϫⲉϩⲉⲛⲕⲟⲟⲩⲉ ⲉⲓⲉ ⲙⲛϣϭⲟⲙ ⲙⲙⲟϥ ⲉⲧⲟⲩϫⲟϥ. ⲡⲣⲣⲟ ⲙⲡⲓⲏⲗ ⲡⲉ ⲙⲁⲣⲉϥⲉⲓ ⲉⲡⲉⲥⲏⲧ ⲧⲉⲛⲟⲩ ϩⲓⲡⲉⲥxⲟ̅ⲥ̅ ⲛⲧⲉⲛⲡⲓⲥⲧⲉⲩⲉ ⲉⲣⲟϥ.
43 Anamwamini Mungu, basi Mungu na amwokoe sasa kama anamtaka, kwa maana alisema, ‘Mimi ni Mwana wa Mungu.’”
ⲙ̅ⲅ̅ⲉϣϫⲉⲁϥⲛⲁϩⲧⲉ ⲉⲡⲛⲟⲩⲧⲉ ⲉⲡⲛⲟⲩⲧⲉ ⲙⲁⲣⲉϥⲛⲁϩⲙⲉϥ ⲧⲉⲛⲟⲩ. ⲉϣϫⲉϥⲟⲩⲁϣϥ. ⲁϥϫⲟⲟⲥ ⲅⲁⲣ ϫⲉ ⲁⲛⲅⲡϣⲏⲣⲉ ⲙⲡⲛⲟⲩⲧⲉ.
44 Hata wale wanyangʼanyi waliosulubiwa pamoja naye wakamtukana vivyo hivyo.
ⲙ̅ⲇ̅ⲛⲕⲉⲥⲟⲟⲛⲉ ⲇⲉ ⲛⲧⲁⲩⲥxⲟ̅ⲩ̅ ⲙⲙⲟⲟⲩ ⲛⲙⲙⲁϥ. ⲛⲉⲩϫⲱ ϩⲱⲟⲩ ⲙⲡⲁⲓ ⲉⲩⲛⲟϭⲛⲉϭ ⲙⲙⲟϥ.
45 Tangu saa sita hadi saa tisa giza liliifunika nchi yote.
ⲙ̅ⲉ̅ϫⲓⲛⲉⲡⲛⲁⲩ ⲇⲉ ⲛϫⲡⲥⲟ ⲙⲡⲉϩⲟⲟⲩ ⲟⲩⲕⲁⲕⲉ ⲁϥϣⲱⲡⲉ ⲉϩⲣⲁⲓ ϩⲓϫⲙⲡⲕⲁϩ ⲧⲏⲣϥ ϣⲁⲡⲛⲁⲩ ⲛϫⲡⲯⲓⲧⲉ.
46 Ilipofika saa tisa, Yesu akapaza sauti akalia, “Eloi, Eloi, lama sabakthani?” (maana yake, “Mungu wangu, Mungu wangu, mbona umeniacha?”)
ⲙ̅ⲋ̅ϩⲙⲡⲛⲁⲩ ⲇⲉ ⲛϫⲡⲯⲓⲧⲉ. ⲁϥϫⲓϣⲕⲁⲕ ⲉⲃⲟⲗ ⲛϭⲓⲓ̅ⲥ̅ ϩⲛⲟⲩⲛⲟϭ ⲛⲥⲙⲏ ⲉϥϫⲱ ⲙⲙⲟⲥ. ϫⲉ ⲉⲗⲱⲉⲓ ⲉⲗⲱⲉⲓ. ⲗⲁⲙⲁⲥ. ⲁⲃⲁⲕⲧⲁⲛⲉⲓ. ⲉⲧⲉⲡⲁⲓ ⲡⲉ ⲡⲁⲛⲟⲩⲧⲉ ⲡⲁⲛⲟⲩⲧⲉ ⲉⲧⲃⲉⲟⲩ ⲁⲕⲕⲁⲁⲧ ⲛⲥⲱⲕ.
47 Baadhi ya watu waliokuwa wamesimama pale waliposikia hayo, wakasema, “Anamwita Eliya.”
ⲙ̅ⲍ̅ϩⲟⲓⲛⲉ ⲇⲉ ⲛⲛⲉⲧⲁϩⲉⲣⲁⲧⲟⲩ ϩⲙⲡⲙⲁ ⲉⲧⲙⲙⲁⲩ ⲛⲧⲉⲣⲟⲩⲥⲱⲧⲙ ⲛⲉⲩϫⲱ ⲙⲙⲟⲥ ϫⲉ ⲉⲣⲉⲡⲁⲓ ⲙⲟⲩⲧⲉ ⲉϩⲏⲗⲓⲁⲥ.
48 Ghafula mmoja wao akaenda mbio na kuleta sifongo, akaichovya kwenye siki, akaiweka kwenye mwanzi na akampa Yesu ili anywe.
ⲙ̅ⲏ̅ⲁⲟⲩⲁ ⲇⲉ ⲉⲃⲟⲗ ⲛϩⲏⲧⲟⲩ ⲡⲱⲧ ⲛⲧⲉⲩⲛⲟⲩ ⲁϥϫⲓ ⲛⲟⲩⲥⲡⲟⲅⲅⲟⲥ ⲁϥⲙⲁϩⲥ ⲛϩⲙϫ ⲁϥⲙⲟⲣⲉⲥ ⲉⲩⲕⲁϣ ⲁϥⲧⲥⲟ ⲙⲙⲟϥ.
49 Wengine wakasema, “Basi mwacheni. Hebu tuone kama Eliya atakuja kumwokoa.”
ⲙ̅ⲑ̅ⲡⲕⲉⲥⲉⲉⲡⲉ ⲇⲉ ⲛⲉⲩϫⲱ ⲙⲙⲟⲥ ϫⲉ ϭⲱ ⲛⲧⲛⲛⲁⲩ ϫⲉ ϩⲏⲗⲓⲁⲥ ⲛⲏⲩ ⲉⲛⲟⲩϩⲙ ⲙⲙⲟϥ.
50 Yesu alipolia tena kwa sauti kuu, akaitoa roho yake.
ⲛ̅ⲓ̅ⲥ̅ ⲇⲉ ⲁϥϫⲓϣⲕⲁⲕ ⲉⲃⲟⲗ. ϩⲛⲟⲩⲛⲟϭ ⲛⲥⲙⲏ ⲁϥⲕⲱ ⲙⲡⲉⲡ̅ⲛ̅ⲁ̅.
51 Wakati huo huo pazia la Hekalu likachanika vipande viwili, kuanzia juu hadi chini. Dunia ikatetemeka na miamba ikapasuka.
ⲛ̅ⲁ̅ⲁⲩⲱ ⲉⲓⲥϩⲏⲏⲧⲉ ⲉⲓⲥⲡⲕⲁⲧⲁⲡⲉⲧⲁⲥⲙⲁ ⲙⲡⲣⲡⲉ ⲁϥⲡⲱϩ ϫⲓⲛⲧⲡⲉ ⲉⲡⲉⲥⲏⲧ. ⲁϥⲣⲥⲛⲁⲩ. ⲡⲕⲁϩ ⲁϥⲛⲟⲉⲓⲛ. ⲁⲩⲱ ⲙⲡⲉⲧⲣⲁ ⲁⲩⲡⲱϩ.
52 Makaburi yakafunguka na miili ya watakatifu waliokuwa wamekufa ikafufuliwa.
ⲛ̅ⲃ̅ⲛⲉⲙϩⲁⲁⲩ ⲁⲩⲟⲩⲱⲛ ⲁⲩⲧⲱⲟⲩⲛ ⲛϭⲓϩⲁϩ ⲛⲥⲱⲙⲁ ⲛⲛⲉⲧⲟⲩⲁⲁⲃ ⲛⲧⲁⲩⲛⲕⲟⲧⲕ.
53 Wakatoka makaburini, na baada ya Yesu kufufuka, waliingia kwenye Mji Mtakatifu na kuwatokea watu wengi.
ⲛ̅ⲅ̅ⲁⲩⲉⲓ ⲉⲃⲟⲗ ϩⲛⲛⲙϩⲁⲁⲩ. ⲙⲛⲛⲥⲁⲧⲣⲉⲩⲧⲱⲟⲩⲛ ⲇⲉ ⲁⲩⲃⲱⲕ ⲉϩⲟⲩⲛ ⲉⲧⲡⲟⲗⲓⲥ ⲉⲧⲟⲩⲁⲁⲃ ⲁⲩⲟⲩⲟⲛϩⲟⲩ ⲉⲃⲟⲗ ⲛϩⲁϩ.
54 Basi yule jemadari na wale waliokuwa pamoja naye wakimlinda Yesu walipoona lile tetemeko na yale yote yaliyokuwa yametukia, waliogopa, wakasema, “Hakika huyu alikuwa Mwana wa Mungu!”
ⲛ̅ⲇ̅ⲡϩⲉⲕⲁⲧⲟⲛⲧⲁⲣⲭⲟⲥ ⲇⲉ ⲙⲛⲛⲉⲧⲛⲙⲙⲁϥ ⲉⲧϩⲁⲣⲉϩ ⲉⲓ̅ⲥ̅ ⲛⲧⲉⲣⲟⲩⲛⲁⲩ ⲉⲡⲕⲙⲧⲟ ⲙⲛⲛⲉⲛⲧⲁⲩϣⲱⲡⲉ ⲁⲩⲣϩⲟⲧⲉ ⲉⲙⲁⲧⲉ ⲉⲩϫⲱ ⲙⲙⲟⲥ. ϫⲉ ⲛⲁⲙⲉ ⲛⲉ ⲡϣⲏⲣⲉ ⲙⲡⲛⲟⲩⲧⲉ ⲡⲉ ⲡⲁⲓ.
55 Walikuwako wanawake huko wakiangalia kwa mbali. Hawa walikuwa wamemfuata Yesu tangu Galilaya ili kushughulikia mahitaji yake.
ⲛ̅ⲉ̅ⲉⲛⲉⲩⲙⲙⲁⲩ ⲇⲉ ⲛϭⲓⲟⲩⲙⲏⲏϣⲉ ⲛⲥϩⲓⲙⲉ ⲉⲩϭⲱϣⲧ ⲙⲡⲟⲩⲉ ⲛⲁⲓ ⲛⲧⲁⲩⲟⲩⲁϩⲟⲩ ⲛⲥⲁⲓ̅ⲥ̅ ⲉⲃⲟⲗ ϩⲛⲧⲅⲁⲗⲓⲗⲁⲓⲁ ⲉⲩⲇⲓⲁⲕⲟⲛⲉⲓ ⲛⲁϥ.
56 Miongoni mwao walikuwepo Maria Magdalene, na Maria mama yao Yakobo na Yosefu, na mama yao wana wa Zebedayo.
ⲛ̅ⲋ̅ⲛⲁⲓ ⲉⲩⲉⲃⲟⲗ ⲛϩⲏⲧⲟⲩ ⲧⲉ ⲙⲁⲣⲓϩⲁⲙ ⲧⲙⲁⲅⲇⲁⲗⲏⲛⲏ ⲙⲛⲙⲁⲣⲓⲁ ⲧⲁⲓⲁⲕⲱⲃⲟⲥ. ⲙⲛⲧⲙⲁⲁⲩ ⲛⲓⲱⲥⲏ ⲁⲩⲱ ⲧⲙⲁⲁⲩ ⲛⲛϣⲏⲣⲉ ⲛⲍⲉⲃⲉⲇⲁⲓⲟⲥ.
57 Ilipofika jioni, alifika mtu mmoja tajiri kutoka Arimathaya aitwaye Yosefu, ambaye pia alikuwa mwanafunzi wa Yesu.
ⲛ̅ⲍ̅ⲣⲟⲩϩⲉ ⲇⲉ ⲛⲧⲉⲣⲉϥϣⲱⲡⲉ ⲁϥⲉⲓ ⲛϭⲓⲟⲩⲣⲱⲙⲉ ⲛⲣⲙⲙⲁⲟ ⲉⲃⲟⲗ ϩⲛⲁⲣⲓⲙⲁⲑⲁⲓⲁ ⲉⲡⲉϥⲣⲁⲛ ⲡⲉ ⲓⲱⲥⲏⲫ. ⲡⲁⲓ ⲉⲁϥⲙⲁⲑⲏⲧⲉⲩⲉ ⲛⲓ̅ⲥ̅.
58 Akamwendea Pilato ili kumwomba mwili wa Yesu. Pilato akaamuru apewe.
ⲛ̅ⲏ̅ⲁϥϯⲡⲉϥⲟⲩⲟⲓ ⲇⲉ ⲉⲡⲓⲗⲁⲧⲟⲥ. ⲁϥⲁⲓⲧⲉⲓ ⲙⲡⲥⲱⲙⲁ ⲛⲓ̅ⲥ̅. ⲧⲟⲧⲉ ⲡⲓⲗⲁⲧⲟⲥ ⲁϥⲟⲩⲉϩⲥⲁϩⲛⲉ ⲉⲧⲣⲉⲩⲧⲁⲁϥ ⲛⲁϥ.
59 Yosefu akauchukua mwili wa Yesu, akaufunga katika kitambaa cha kitani safi,
ⲛ̅ⲑ̅ⲁϥϫⲓ ⲇⲉ ⲙⲡⲥⲱⲙⲁ ⲛϭⲓⲓⲱⲥⲏⲫ ⲁϥⲕⲱⲱⲥ ⲙⲙⲟϥ ⲛⲟⲩⲥⲓⲛⲇⲱⲛ ⲉⲥⲣⲁϩⲉ.
60 na kuuweka katika kaburi lake mwenyewe jipya, alilokuwa amelichonga kwenye mwamba. Kisha akavingirisha jiwe kubwa katika ingilio la kaburi, akaenda zake.
ⲝ̅ⲁϥⲕⲱ ⲙⲙⲟϥ ϩⲙⲡⲉϥⲙϩⲁⲁⲩ ⲛⲃⲣⲣⲉ ⲡⲁⲓ ⲛⲧⲁϥⲕⲉϩⲕⲱϩϥ ϩⲣⲁⲓ ϩⲛⲧⲡⲉⲧⲣⲁ. ⲁϥⲥⲕⲟⲣⲕⲣ ⲛⲟⲩⲛⲟϭ ⲛⲱⲛⲉ ⲉⲣⲙⲡⲣⲟ ⲙⲡⲉⲙϩⲁⲁⲩ ⲁϥⲃⲱⲕ.
61 Maria Magdalene na yule Maria mwingine walikuwepo mahali pale, wakiwa wameketi mkabala na kaburi.
ⲝ̅ⲁ̅ⲉⲛⲉⲥⲙⲙⲁⲩ ⲇⲉ ⲛϭⲓⲙⲁⲣⲓⲁ ⲧⲙⲁⲅⲇⲁⲗⲏⲛⲏ. ⲙⲛⲧⲕⲉⲙⲁⲣⲓⲁ ⲉⲩϩⲙⲟⲟⲥ ⲙⲡⲉⲙⲧⲟ ⲉⲃⲟⲗ ⲙⲡⲧⲁⲫⲟⲥ.
62 Kesho yake, yaani siku iliyofuata ile ya Maandalizi ya Sabato, viongozi wa makuhani na Mafarisayo wakamwendea Pilato
ⲝ̅ⲃ̅ⲙⲡⲉϥⲣⲁⲥⲧⲉ ⲇⲉ ⲉⲧⲉⲙⲛⲛⲥⲁⲧⲡⲁⲣⲁⲥⲕⲉⲩⲏ ⲡⲉ. ⲁⲩⲥⲱⲟⲩϩ ⲉϩⲟⲩⲛ ⲛϭⲓⲛⲁⲣⲭⲓⲉⲣⲉⲩⲥ ⲙⲛⲛⲉⲡⲣⲉⲥⲃⲩⲧⲉⲣⲟⲥ ⲉⲡⲓⲗⲁⲧⲟⲥ.
63 na kusema, “Bwana, tumekumbuka kwamba yule mdanganyifu wakati alikuwa bado hai alisema, ‘Baada ya siku tatu nitafufuka.’
ⲝ̅ⲅ̅ⲉⲩϫⲱ ⲙⲙⲟⲥ. ϫⲉ ⲡϫⲟⲉⲓⲥ ⲁⲛⲣⲡⲙⲉⲉⲩⲉ ϫⲉ ⲡⲉⲓⲡⲗⲁⲛⲟⲥ ⲁϥϫⲟⲟⲥ ϫⲓⲛⲉϥⲟⲛϩ. ϫⲉ ϯⲛⲁⲧⲱⲟⲩⲛ ⲙⲛⲛⲥⲁϣⲟⲙⲛⲧ ⲛϩⲟⲟⲩ.
64 Kwa hiyo uamuru kaburi lilindwe kwa uthabiti mpaka baada ya siku tatu. La sivyo, wanafunzi wake wanaweza kuja kuuiba mwili wake na kuwaambia watu kwamba amefufuliwa kutoka kwa wafu. Udanganyifu huu wa mwisho utakuwa mbaya kuliko ule wa kwanza.”
ⲝ̅ⲇ̅ⲟⲩⲉϩⲥⲁϩⲛⲉ ϭⲉ ⲉⲧⲣⲉⲛⲱⲣϫ ⲙⲡⲧⲁⲫⲟⲥ ϣⲁⲡⲙⲉϩϣⲟⲙⲛⲧ ⲛϩⲟⲟⲩ. ⲙⲏⲡⲟⲧⲉ ⲛⲥⲉⲉⲓ ⲛϭⲓⲛⲉϥⲙⲁⲑⲏⲧⲏⲥ ⲛⲥⲉϥⲓⲧϥ ⲛϫⲓⲟⲩⲉ ⲛⲥⲉϫⲟⲟⲥ ⲙⲡⲗⲁⲟⲥ ϫⲉ ⲁϥⲧⲱⲟⲩⲛ ⲉⲃⲟⲗ ϩⲛⲛⲉⲧⲙⲟⲟⲩⲧ. ⲛⲧⲉⲑⲁⲏ ⲙⲡⲗⲁⲛⲏ ⲑⲟ ⲉⲧϣⲟⲣⲡ.
65 Pilato akawaambia, “Ninyi mnao askari walinzi. Nendeni, liwekeeni ulinzi kadri mwezavyo.”
ⲝ̅ⲉ̅ⲡⲉϫⲁϥ ⲛⲁⲩ ⲛϭⲓⲡⲓⲗⲁⲧⲟⲥ. ϫⲉ ϫⲓ ⲛⲧⲕⲟⲩⲥⲧⲱⲇⲓⲁ ⲛⲧⲉⲧⲛⲃⲱⲕ ⲛⲧⲉⲧⲛⲟⲣϫϥ ⲛⲑⲉ ⲉⲧⲉⲧⲛⲥⲟⲟⲩⲛ ⲙⲙⲟⲥ.
66 Kwa hiyo wakaenda na walinzi ili kulilinda kaburi kwa uthabiti, wakatia muhuri kwenye lile jiwe na kuweka ulinzi.
ⲝ̅ⲋ̅ⲛⲧⲟⲟⲩ ⲇⲉ ⲁⲩⲃⲱⲕ ⲁⲩⲱⲣϫ ⲙⲡⲧⲁⲫⲟⲥ ⲉⲁⲩⲥⲫⲣⲁⲅⲓⲍⲉ ⲙⲡⲱⲛⲉ ⲙⲛⲧⲕⲟⲩⲥⲧⲱⲇⲓⲁ.
