Mathayo 12
1 Wakati huo Yesu alipitia kwenye mashamba ya nafaka siku ya Sabato. Wanafunzi wake walikuwa na njaa, nao wakaanza kuvunja masuke ya nafaka na kuyala.
那時，耶穌在安息日從麥地經過。他的門徒餓了，就掐起麥穗來吃。
2 Lakini Mafarisayo walipoona jambo hili, wakamwambia, “Tazama! Wanafunzi wako wanafanya jambo lisilo halali kufanywa siku ya Sabato.”
法利賽人看見，就對耶穌說：「看哪，你的門徒做安息日不可做的事了！」
3 Yesu akawajibu, “Je, hamjasoma alichofanya Daudi na wenzake walipokuwa na njaa?
耶穌對他們說：「經上記着大衛和跟從他的人飢餓之時所做的事，你們沒有念過嗎？
4 Aliingia katika nyumba ya Mungu, akala mikate iliyowekwa wakfu, yeye na wenzake, jambo ambalo halikuwa halali kwao kufanya, isipokuwa makuhani peke yao.
他怎麼進了上帝的殿，吃了陳設餅，這餅不是他和跟從他的人可以吃得，惟獨祭司才可以吃。
5 Au hamjasoma katika Sheria kwamba siku ya Sabato makuhani huvunja sheria ya Sabato Hekaluni lakini hawahesabiwi kuwa na hatia?
再者，律法上所記的，當安息日，祭司在殿裏犯了安息日還是沒有罪，你們沒有念過嗎？
6 Nawaambia wazi kwamba, yeye aliye mkuu kuliko Hekalu yupo hapa.
但我告訴你們，在這裏有一人比殿更大。
7 Kama mngekuwa mmejua maana ya maneno haya, ‘Nataka rehema, wala si dhabihu,’ msingewalaumu watu wasio na hatia,
『我喜愛憐恤，不喜愛祭祀。』你們若明白這話的意思，就不將無罪的當作有罪的了。
8 kwa maana Mwana wa Adamu ndiye Bwana wa Sabato.”
因為人子是安息日的主。」
9 Yesu akaondoka mahali hapo, akaingia ndani ya sinagogi lao,
耶穌離開那地方，進了一個會堂。
10 na huko alikuwepo mtu aliyepooza mkono. Wakitafuta sababu ya kumshtaki Yesu, wakamuuliza, “Je, ni halali kuponya siku ya Sabato?”
那裏有一個人枯乾了一隻手。有人問耶穌說：「安息日治病可以不可以？」意思是要控告他。
11 Yesu akawaambia, “Ni nani miongoni mwenu, mwenye kondoo wake ambaye huyo kondoo akitumbukia shimoni siku ya Sabato hatamtoa?
耶穌說：「你們中間誰有一隻羊，當安息日掉在坑裏，不把牠抓住、拉上來呢？
12 Mtu ana thamani kubwa kuliko kondoo. Kwa hiyo ni halali kutenda mema siku ya Sabato.”
人比羊何等貴重呢！所以，在安息日做善事是可以的。」
13 Ndipo akamwambia yule mtu, “Nyoosha mkono wako.” Akaunyoosha, nao ukaponywa ukawa mzima kama ule mwingine.
於是對那人說：「伸出手來！」他把手一伸，手就復了原，和那隻手一樣。
14 Lakini Mafarisayo wakatoka nje, wakafanya shauri baya juu ya Yesu jinsi watakavyoweza kumuua.
法利賽人出去，商議怎樣可以除滅耶穌。
15 Lakini Yesu alipoyatambua mawazo yao, akaondoka mahali hapo. Watu wengi wakamfuata, naye akawaponya wagonjwa wao wote,
耶穌知道了，就離開那裏，有許多人跟着他。他把其中有病的人都治好了；
16 akiwakataza wasiseme yeye ni nani.
又囑咐他們，不要給他傳名。
17 Hii ilikuwa ili litimie lile neno lililonenwa kwa kinywa cha nabii Isaya kusema:
這是要應驗先知以賽亞的話，說：
18 “Tazama mtumishi wangu niliyemchagua, mpendwa wangu, ninayependezwa naye. Nitaweka Roho wangu juu yake, naye atatangaza haki kwa mataifa.
看哪！我的僕人， 我所揀選、所親愛、心裏所喜悅的， 我要將我的靈賜給他； 他必將公理傳給外邦。
19 Hatagombana wala hatapiga kelele, wala hakuna atakayesikia sauti yake njiani.
他不爭競，不喧嚷； 街上也沒有人聽見他的聲音。
20 Mwanzi uliopondeka hatauvunja, na utambi unaofuka moshi hatauzima, mpaka atakapoifanya haki ishinde.
壓傷的蘆葦，他不折斷； 將殘的燈火，他不吹滅； 等他施行公理，叫公理得勝。
21 Katika Jina lake mataifa wataweka tumaini lao.”
外邦人都要仰望他的名。
22 Kisha wakamletea mtu aliyekuwa amepagawa na pepo mchafu, na alikuwa kipofu na bubu. Yesu akamponya, hata akaweza kusema na kuona.
當下，有人將一個被鬼附着、又瞎又啞的人帶到耶穌那裏，耶穌就醫治他，甚至那啞巴又能說話，又能看見。
23 Watu wote wakashangaa na kusema, “Je, yawezekana huyu ndiye Mwana wa Daudi?”
眾人都驚奇，說：「這不是大衛的子孫嗎？」
24 Lakini Mafarisayo waliposikia jambo hili wakasema, “Mtu huyu anatoa pepo wachafu kwa uwezo wa Beelzebuli, mkuu wa pepo wachafu.”
但法利賽人聽見，就說：「這個人趕鬼，無非是靠着鬼王別西卜啊。」
25 Yesu alijua walichokuwa wakiwaza, hivyo akawaambia, “Kila ufalme ukigawanyika dhidi yake wenyewe huangamia. Hali kadhalika kila mji au watu wa nyumba moja waliogawanyika dhidi yao wenyewe hawawezi kusimama.
耶穌知道他們的意念，就對他們說：「凡一國自相紛爭，就成為荒場；一城一家自相紛爭，必站立不住；
26 Kama Shetani akimtoa Shetani, atakuwa amegawanyika yeye mwenyewe. Basi ufalme wake utawezaje kusimama?
若撒但趕逐撒但，就是自相紛爭，他的國怎能站得住呢？
27 Nami kama natoa pepo wachafu kwa nguvu za Beelzebuli, watu wenu je, wao hutoa pepo wachafu kwa uwezo wa nani? Hivyo basi, wao ndio watakaowahukumu.
我若靠着別西卜趕鬼，你們的子弟趕鬼又靠着誰呢？這樣，他們就要斷定你們的是非。
28 Lakini kama mimi ninatoa pepo wachafu kwa Roho wa Mungu, basi Ufalme wa Mungu umekuja juu yenu.
我若靠着上帝的靈趕鬼，這就是上帝的國臨到你們了。
29 “Au tena, mtu awezaje kuingia katika nyumba ya mtu mwenye nguvu na kuteka nyara mali zake asipomfunga kwanza yule mwenye nguvu? Akishamfunga, ndipo hakika anaweza kuteka nyara mali zake.
人怎能進壯士家裏，搶奪他的家具呢？除非先捆住那壯士，才可以搶奪他的家財。
30 “Mtu asiyekuwa pamoja nami yu kinyume nami, na mtu ambaye hakusanyi pamoja nami, hutawanya.
不與我相合的，就是敵我的；不同我收聚的，就是分散的。」
31 Kwa hiyo nawaambia, kila dhambi na kufuru watu watasamehewa, lakini mtu atakayemkufuru Roho Mtakatifu hatasamehewa.
所以我告訴你們：「人一切的罪和褻瀆的話都可得赦免，惟獨褻瀆聖靈，總不得赦免。
32 Mtu yeyote atakayesema neno dhidi ya Mwana wa Adamu atasamehewa, lakini yeyote anenaye neno dhidi ya Roho Mtakatifu hatasamehewa, iwe katika ulimwengu huu au katika ulimwengu ujao. (aiōn g165)
凡說話干犯人子的，還可得赦免；惟獨說話干犯聖靈的，今世來世總不得赦免。」 (aiōn g165)
33 “Ufanye mti kuwa mzuri, nayo matunda yake yatakuwa mazuri. Au ufanye mti kuwa mbaya, na matunda yake yatakuwa mabaya. Kwa maana mti hutambulika kwa matunda yake.
「你們或以為樹好，果子也好；樹壞，果子也壞；因為看果子就可以知道樹。
34 Enyi uzao wa nyoka! Mnawezaje kunena mambo mema, wakati ninyi ni waovu? Kwa maana kinywa cha mtu huyanena yale yaliyoujaza moyo wake.
毒蛇的種類！你們既是惡人，怎能說出好話來呢？因為心裏所充滿的，口裏就說出來。
35 Mtu mwema hutoa yaliyo mema kutoka hazina ya mambo mema yaliyohifadhiwa ndani yake, naye mtu mwovu hutoa yaliyo maovu kutoka hazina ya mambo maovu yaliyohifadhiwa ndani yake.
善人從他心裏所存的善就發出善來；惡人從他心裏所存的惡就發出惡來。
36 Lakini nawaambia, katika siku ya hukumu watu watatoa hesabu kuhusu kila neno lisilo maana walilonena.
我又告訴你們，凡人所說的閒話，當審判的日子，必要句句供出來；
37 Kwa maana kwa maneno yako utahesabiwa haki, na kwa maneno yako utahukumiwa.”
因為要憑你的話定你為義，也要憑你的話定你有罪。」
38 Kisha baadhi ya Mafarisayo na walimu wa sheria wakamwambia, “Mwalimu, tunataka kuona ishara kutoka kwako.”
當時，有幾個文士和法利賽人對耶穌說：「夫子，我們願意你顯個神蹟給我們看。」
39 Lakini yeye akawajibu, “Kizazi kiovu na cha uzinzi kinaomba ishara! Lakini hakitapewa ishara yoyote isipokuwa ile ishara ya nabii Yona.
耶穌回答說：「一個邪惡淫亂的世代求看神蹟，除了先知約拿的神蹟以外，再沒有神蹟給他們看。
40 Kwa maana kama vile Yona alivyokuwa ndani ya tumbo la nyangumikwa siku tatu, usiku na mchana, vivyo hivyo Mwana wa Adamu atakuwa katika moyo wa nchi siku tatu, usiku na mchana.
約拿三日三夜在大魚肚腹中，人子也要這樣三日三夜在地裏頭。
41 Siku ya hukumu watu wa Ninawi watasimama pamoja na kizazi hiki na kukihukumu; kwa maana wao walitubu waliposikia mahubiri ya Yona. Na tazama, hapa yupo yeye aliye mkuu kuliko Yona.
當審判的時候，尼尼微人要起來定這世代的罪，因為尼尼微人聽了約拿所傳的就悔改了。看哪，在這裏有一人比約拿更大！
42 Malkia wa Kusini atasimama wakati wa hukumu na kukihukumu kizazi hiki. Kwa kuwa yeye alikuja kutoka miisho ya dunia ili kuisikiliza hekima ya Solomoni. Na hapa yupo aliye mkuu kuliko Solomoni.”
當審判的時候，南方的女王要起來定這世代的罪； 因為她從地極而來，要聽所羅門的智慧話。看哪，在這裏有一人比所羅門更大！」
43 “Pepo mchafu amtokapo mtu, hutangatanga katika sehemu zisizo na maji akitafuta mahali pa kupumzika, lakini hapati.
「污鬼離了人身，就在無水之地過來過去，尋求安歇之處，卻尋不着。
44 Ndipo husema, ‘Nitarudi kwenye nyumba yangu nilikotoka.’ Naye arudipo huikuta ile nyumba ikiwa tupu, imefagiliwa na kupangwa vizuri.
於是說：『我要回到我所出來的屋裏去。』到了，就看見裏面空閒，打掃乾淨，修飾好了，
45 Kisha huenda na kuwaleta pepo wachafu wengine saba wabaya kuliko yeye mwenyewe, nao huingia na kukaa humo. Nayo hali ya mwisho ya yule mtu huwa ni mbaya kuliko ile ya kwanza. Ndivyo itakavyokuwa kwa kizazi hiki kiovu.”
便去另帶了七個比自己更惡的鬼來，都進去住在那裏。那人末後的景況比先前更不好了。這邪惡的世代也要如此。」
46 Wakati alikuwa angali anazungumza na makutano, mama yake na ndugu zake wakasimama nje wakitaka kuongea naye.
耶穌還對眾人說話的時候，不料他母親和他弟兄站在外邊，要與他說話。
47 Ndipo mtu mmoja akamwambia, “Tazama, mama yako na ndugu zako wamesimama nje, wanataka kuongea na wewe.”
有人告訴他說：「看哪，你母親和你弟兄站在外邊，要與你說話。」
48 Lakini yeye akamjibu na kumwambia yule mtu, “Mama yangu ni nani, nao ndugu zangu ni nani?”
他卻回答那人說：「誰是我的母親？誰是我的弟兄？」
49 Akawanyooshea mkono wanafunzi wake, akasema, “Hawa hapa ndio mama yangu na ndugu zangu!
就伸手指着門徒，說：「看哪，我的母親，我的弟兄。
50 Kwa maana yeyote afanyaye mapenzi ya Baba yangu wa mbinguni, huyo ndiye ndugu yangu, na dada yangu na mama yangu.”
凡遵行我天父旨意的人，就是我的弟兄姊妹和母親了。」
