Luka 9
1 Yesu kisha akawaita wale kumi na wawili pamoja, akawapa mamlaka na uwezo wa kutoa pepo wachafu wote na kuponya magonjwa yote,
耶稣召齐十二门徒，赋予他们力量和权力，去制伏一切妖魔，医治各样的疾病。
2 kisha akawatuma waende wakahubiri Ufalme wa Mungu na kuponya wagonjwa.
然后派遣他们去宣讲上帝之国和医治病人。
3 Akawaagiza akisema, “Msichukue chochote safarini: sio fimbo, wala mkoba, wala mkate, wala fedha, hata msichukue kanzu ya ziada.
他对他们说：“你们路上什么都不用带，手杖、袋子、食物、银钱或是衣服都不需要。
4 Katika nyumba yoyote mwingiayo, kaeni humo hadi mtakapoondoka katika mji huo.
无论走进谁家，就住下，直到需要离开为止。
5 Kama watu wasipowakaribisha, mnapoondoka katika mji wao, kungʼuteni mavumbi kutoka kwenye miguu yenu ili kuwa ushuhuda dhidi yao.”
如果那家人不接待你，在离开那座城的时候，就把脚上的灰尘跺下，以此警示他们。”
6 Hivyo wale wanafunzi wakaondoka wakaenda kutoka kijiji hadi kijiji, wakihubiri habari njema na kuponya wagonjwa kila mahali.
于是门徒们就出发走遍各乡，传讲福音，到处医治病人。
7 Basi Mfalme Herode, mtawala wa Galilaya, alisikia habari za yote yaliyotendeka. Naye akafadhaika, kwa kuwa baadhi ya watu walikuwa wakisema Yohana Mbatizaji amefufuliwa kutoka kwa wafu.
君王希律听到这一切，感到非常困惑，因为有人说：“约翰起死复生了。”
8 Wengine wakasema Eliya amewatokea, na wengine wakasema kwamba mmoja wa manabii wa kale amefufuka.
又有人说：“以利亚显现了。”还有人说：“古时的一位先知复活了。”
9 Herode akasema, “Yohana nilimkata kichwa. Lakini ni nani huyu ambaye ninasikia mambo kama haya kumhusu?” Akatamani sana kumwona.
希律说：“毫无疑问我已经将约翰斩头，但他又是谁，我怎么会听到关于他的这些事呢？”于是他就设法要见耶稣。
10 Mitume wake waliporudi, wakamweleza Yesu yote waliyofanya. Akawachukua, akaenda nao faraghani mpaka mji uitwao Bethsaida.
门徒们回来后把所做之事报告耶稣，于是他带着他们离开，去一个叫做伯赛大城的地方。
11 Lakini umati wa watu ukafahamu alikokwenda, ukamfuata. Akawakaribisha na kunena nao kuhusu Ufalme wa Mungu na kuwaponya wale wote waliokuwa wanahitaji uponyaji.
民众知道后也跟了去。他接待他们，向他们讲述上帝之国，医好需要救治之人。
12 Ilipokaribia jioni, wale mitume kumi na wawili wakaenda kwa Yesu na kumwambia, “Waage makutano ili waende vijijini jirani na mashambani, ili wapate chakula na mahali pa kulala, kwa maana hapa tuko nyikani.”
天色将晚，十二门徒来到他跟前，说：“你让众人散了吧，让他们到附近的村庄和农场去，找地方住，找东西吃，因为这里是一片荒野。”
13 Yesu akawajibu, “Ninyi wapeni chakula.” Nao wakajibu, “Hatuna zaidi ya mikate mitano na samaki wawili. Labda twende tukanunue chakula cha kuwatosha watu hawa wote.”
但耶稣说：“你们可以给他们吃的东西！”他们说：“我们只有五个饼和两条鱼，除非你想让我们去为所有人买食物。”
14 Walikuwako wanaume wapatao 5,000. Yesu akawaambia wanafunzi wake, “Waketisheni katika makundi ya watu hamsini hamsini.”
这里大概有五千名男人。他对门徒说：“让他们分组坐下，每组大概五十人。”
15 Wanafunzi wakafanya hivyo, wakawaketisha wote.
门徒就照他的话叫众人坐下。
16 Yesu akaichukua ile mikate mitano na wale samaki wawili, akatazama mbinguni, akavibariki na kuvimega. Kisha akawapa wanafunzi ili wawagawie watu.
耶稣拿起这五个饼和两条鱼，望着天，为食物祝福。然后掰开饼，持续不断地递给门徒，与众人分享。
17 Wote wakala, wakashiba. Nao wanafunzi wakakusanya vipande vilivyosalia, wakajaza vikapu kumi na viwili.
所有人都吃饱了，把剩下的食物收拾起来，装满了十二个篮子。
18 Wakati mmoja, Yesu alipokuwa akiomba faraghani, nao wanafunzi wake wakiwa pamoja naye, akawauliza, “Watu husema mimi ni nani?”
还有一次耶稣独自祈祷的时候，只有门徒和他在一起。他问他们：“所有这些民众是怎么看我的？”
19 Wakamjibu, “Baadhi husema wewe ni Yohana Mbatizaji, wengine husema ni Eliya, na bado wengine husema kwamba ni mmoja wa manabii wa kale amefufuka kutoka kwa wafu.”
他们回答：“有人说是你是施洗的约翰，有人说你是以利亚，还有人说你是古时的一位先知复活。”
20 Kisha akawauliza, “Je, ninyi mnasema mimi ni nani?” Petro akajibu, “Wewe ndiwe Kristo wa Mungu.”
他又问他们：“你们怎么看我？” 彼得回答：“你是上帝的基督。”
21 Yesu akawakataza wasimwambie mtu yeyote jambo hilo.
耶稣严厉地嘱咐他们，不要把这事告诉其他人。
22 Yesu akasema, “Imempasa Mwana wa Adamu kupata mateso mengi na kukataliwa na wazee, viongozi wa makuhani, na walimu wa sheria, na itampasa auawe, lakini siku ya tatu kufufuliwa kutoka mauti.”
他说：“人子必须遭受许多苦难，被长老、祭司长和宗教老师拒绝，然后被杀害，但会在第三日复活。”
23 Kisha akawaambia wote, “Mtu yeyote akitaka kunifuata, ni lazima ajikane mwenyewe, auchukue msalaba wake kila siku, anifuate.
耶稣又对众人说：“如果有人愿意跟从我，就必须舍弃自己，天天背着自己的十字架跟从于我。
24 Kwa maana yeyote anayetaka kuyaokoa maisha yake atayapoteza, lakini yeyote atakayeyapoteza maisha yake kwa ajili yangu atayaokoa.
如果你想拯救自己的生命，就必会丢掉生命。但如果你为我牺牲生命，必拯救生命。
25 Je, itamfaidi nini mtu kuupata ulimwengu wote, lakini akapoteza au kuangamiza nafsi yake?
即使赢得全世界，但你最终却迷失或毁灭，又有什么好处呢？
26 Mtu yeyote akinionea aibu mimi na maneno yangu, Mwana wa Adamu naye atamwonea aibu atakapokuja katika utukufu wake na katika utukufu wa Baba, pamoja na malaika watakatifu.
如果你因为我和我所授之道而感到耻辱，当人子带着荣耀以及天父和天使的荣耀降临时，也必把你视为耻辱。
27 Amin, nawaambia, wako baadhi ya watu waliosimama hapa ambao hawataonja mauti kabla ya kuuona Ufalme wa Mungu.”
告诉你们真相，这里的人群中，有人在死亡之前就能看到上帝之国。”
28 Yapata siku nane baada ya Yesu kusema hayo, aliwachukua Petro, Yakobo na Yohana, akaenda nao mlimani kuomba.
在他说出这番话约八天后，耶稣带着彼得、约翰和雅各上山去祷告。
29 Alipokuwa akiomba, sura ya uso wake ikabadilika, nayo mavazi yake yakametameta kama mwanga wa umeme wa radi.
在祷告的过程中，他的面貌忽然改变，衣服散发着洁白的光芒。
30 Ghafula wakawaona watu wawili, ndio Mose na Eliya, wakizungumza naye.
摩西和以利亚显现在荣光之中，开始与耶稣交流，
31 Walionekana katika utukufu wakizungumza na Yesu kuhusu kifo chake ambacho kingetokea huko Yerusalemu.
谈论他去世的事，这也是他在耶路撒冷需要完成的事情。
32 Petro na wenzake walikuwa wamelala usingizi mzito. Walipoamka, wakaona utukufu wa Yesu na wale watu wawili waliokuwa wamesimama pamoja naye.
彼得和同伴都在打盹。醒过来之后，就看见他的荣光，也认出了与耶稣站在一起的那两个人。
33 Mose na Eliya walipokuwa wanaondoka, Petro akamwambia Yesu, “Bwana, ni vizuri tukae hapa! Tutajenga vibanda vitatu: kimoja chako, kingine cha Mose na kingine cha Eliya.” Lakini Petro alikuwa hajui asemacho.
那二人正要离开他的时候，彼得对耶稣说：“主啊，能来到这里太好了！我们可以搭三个庇护所，一个为你，一个为摩西，一个为以利亚。”但他其实并不知道自己在说什么。
34 Alipokuwa bado anazungumza, pakatokea wingu, likawafunika, nao wakaogopa walipoingia mle kwenye wingu.
就在他说话的时候，有一片云笼罩在他们上方，这让门徒们很害怕。
35 Sauti ikatoka kwenye lile wingu ikisema, “Huyu ni Mwanangu mpendwa, niliyemchagua. Msikieni yeye.”
云里飘出来一个声音，说：“这是我的天选之子，你们要听从他！”
36 Baada ya sauti hiyo kusema, walimkuta Yesu akiwa peke yake. Wale wanafunzi wakalihifadhi jambo hili, wala kwa wakati huo hawakumwambia mtu yeyote yale waliyokuwa wameyaona.
声音消失后，众人只看到耶稣自己。关于这一刻所见之事，门徒们没有说出去，没有告诉任何人。
37 Kesho yake waliposhuka kutoka mlimani, alikutana na umati mkubwa wa watu.
他们下山后的第二天，有一大群人等在那里迎接耶稣。
38 Mtu mmoja katika ule umati wa watu akapaza sauti, akasema, “Mwalimu, naomba umwangalie mwanangu, kwani ndiye mtoto wangu wa pekee.
人群中有一个人喊着：“老师，求你看看我儿子吧，他是我的独子。
39 Mara kwa mara pepo mchafu humpagaa na kumfanya apige kelele, kisha humwangusha na kumtia kifafa hata akatokwa na povu kinywani. Huyo pepo mchafu anamtesa sana, na hamwachi ila mara chache.
一个恶灵附上了他的身体，他会忽然喊叫，身体抽搐，口吐白沫。恶灵会折磨糟践他，不肯放过他。
40 Niliwaomba wanafunzi wako wamtoe huyo pepo mchafu, lakini hawakuweza.”
我求过你的门徒把他赶出去，他们却办不到。”
41 Yesu akawajibu, “Enyi kizazi kisichoamini na kilichopotoka! Nitakaa nanyi na kuwavumilia mpaka lini? Mlete mwanao hapa.”
耶稣说：“唉！这没有信仰的腐朽世界啊！我还要和你们在一起多久，忍受你们到几时？把你儿子带到这里来吧！”
42 Hata yule mtoto alipokuwa akija, yule pepo mchafu akamwangusha, akamtia kifafa. Lakini Yesu akamkemea yule pepo mchafu amtoke, akamponya yule mtoto, na akamrudisha kwa baba yake.
那孩子走过来的时候，恶鬼把他摔倒，让他不停抽搐。耶稣斥责那恶灵，然后把孩子医好，交给他父亲。
43 Watu wote wakastaajabia uweza mkuu wa Mungu. Wakati bado watu walikuwa wanastaajabia hayo yote aliyokuwa akiyafanya Yesu, yeye akawaambia wanafunzi wake:
众人都惊奇上帝的力量。就在大家还在惊讶耶稣所做的一切时，耶稣对门徒说：
44 “Sikilizeni kwa makini haya nitakayowaambia sasa: Mwana wa Adamu atasalitiwa na kutiwa mikononi mwa watu.”
“仔细听好我将要说的话：人子将遭受人的背叛。”
45 Lakini wao hawakuelewa alimaanisha nini. Maana ya maneno hayo ilifichika kwao, hivyo hawakuyaelewa, nao wakaogopa kumuuliza maana yake.
门徒不明白，因为这话的真实意思被隐藏起来了，他们无法理解其隐喻之意，也不敢多问。
46 Kukazuka mabishano miongoni mwa wanafunzi kuhusu ni nani miongoni mwao atakayekuwa mkuu kuliko wote.
后来，门徒之间开始争论谁最伟大。
47 Lakini Yesu akayatambua mawazo yao, naye akamchukua mtoto mdogo, akamsimamisha kando yake.
耶稣知道他们在争论什么，就找了一个小孩子过来，叫他站在自己旁边，
48 Kisha akawaambia, “Yeyote amkaribishaye mtoto huyu mdogo kwa Jina langu, anikaribisha mimi, na yeyote atakayenikaribisha mimi, atakuwa amemkaribisha yeye aliyenituma. Kwa maana yeye aliye mdogo miongoni mwenu, ndiye aliye mkuu kuliko wote.”
他对门徒们说：“凡以我之名接待这孩子，就是接待我，凡接待我者，就是接待派我来到这里的上帝。你们中间谁的年龄最小，谁就最伟大。”
49 Yohana akasema, “Bwana, tumemwona mtu akitoa pepo wachafu kwa jina lako, nasi tukamzuia, kwa sababu yeye si mmoja wetu.”
约翰说：“主啊，我们看见有一个人以你的名驱鬼，我们就制止他，因为他不是我们中的一员。”
50 Yesu akasema, “Msimzuie, kwa sababu yeyote ambaye si kinyume nanyi, yu upande wenu.”
耶稣说：“不要制止他，因为没有人能以我之名行神迹，同时又诅咒我。”
51 Wakati ulipokaribia wa yeye kuchukuliwa mbinguni, alikaza uso wake kwenda Yerusalemu.
耶稣升入天堂的日子即将来临，他决意去耶路撒冷。
52 Akatuma watu wamtangulie, nao wakaenda katika kijiji kimoja cha Samaria kumwandalia kila kitu;
他派信使先走一步，造访撒玛利亚的一个村庄，为他做准备。
53 lakini watu wa kijiji kile hawakumkaribisha kwa sababu alikuwa anakwenda zake Yerusalemu.
但那里的人不欢迎他，因为他决定去耶路撒冷。
54 Wanafunzi wake, yaani Yakobo na Yohana, walipoona hayo, wakasema: “Bwana, unataka tuagize moto kutoka mbinguni ili uwaangamize?”
他的门徒雅各和约翰看见了，就说：“主啊，你要我们呼唤从天而降的火烧死他们吗？”
55 Yesu akageuka na kuwakemea,
但耶稣转过身斥责他们。
56 nao wakaenda kijiji kingine.
然后一行人就开始去其他的村庄。
57 Walipokuwa njiani wakienda, mtu mmoja akamwambia Yesu, “Nitakufuata kokote uendako.”
在路上，有一个人对耶稣说：“你无论去哪里，我都要跟随你！”
58 Yesu akamjibu, “Mbweha wana mapango, nao ndege wa angani wana viota, lakini Mwana wa Adamu hana mahali pa kulaza kichwa chake.”
耶稣对那人说：“狐狸有洞，飞鸟有窝，人子却没有栖身之地。”
59 Yesu akamwambia mtu mwingine, “Nifuate.” Mtu huyo akamjibu, “Bwana, niruhusu kwanza nikamzike baba yangu.”
他对另一个人说：“跟随我吧！”那人说：“主啊，先让我先回去安葬我的父亲吧。”
60 Yesu akamwambia, “Waache wafu wawazike wafu wao, bali wewe nenda ukautangaze Ufalme wa Mungu.”
耶稣说：“让死人去埋葬他们的死人吧，你应该去传扬上帝之国。”
61 Mtu mwingine akamwambia, “Bwana, nitakufuata lakini naomba kwanza nikawaage jamaa yangu.”
又有一个人说：“主啊，我要跟随你，但容我先回去与家人道别。”
62 Yesu akamwambia, “Mtu yeyote atiaye mkono wake kulima, kisha akatazama nyuma, hafai kwa Ufalme wa Mungu.”
耶稣说：“如果你已经开始耕犁，就不要向后看，否则就不适合进入上帝之国。”
