Luka 7
1 Baada ya Yesu kumaliza kusema haya yote watu wakiwa wanamsikiliza, akaingia Kapernaumu.
Are xtoꞌtaj ri Jesús che tzijonem kukꞌ ri winaq, xeꞌ pa ri tinimit Capernaúm.
2 Mtumishi wa jemadari mmoja wa Kirumi, ambaye bwana wake alimthamini sana, alikuwa mgonjwa sana karibu kufa.
Chilaꞌ kel wi jun kinimaꞌqil ri ajchꞌoꞌjabꞌ chajil tinimit rech Roma. Xyawaj kꞌu jun patanil we achi riꞌ ri sibꞌalaj uloqꞌ, jubꞌiqꞌ karaj kakamik.
3 Jemadari huyo aliposikia habari za Yesu, aliwatuma wazee wa Kiyahudi kwake, wakamwomba aje kumponya mtumishi wa huyo jemadari.
Ri kinimaꞌqil ri ajchꞌoꞌjabꞌ chajil tinimit are xuto chi katzijox ri Jesús, xuꞌtaq bꞌik e kꞌamal taq bꞌe ke ri winaq aꞌj Israel rech keꞌkisikꞌij la ri Jesús jeriꞌ kulukunaj kan ri patanil rech.
4 Wale wazee walipofika kwa Yesu, wakamsihi sana amsaidie yule jemadari wakisema, “Mtu huyu anastahili wewe umfanyie jambo hili,
Are xoꞌpan rukꞌ ri Jesús, xkibꞌochiꞌj, xkibꞌij che: We achi riꞌ, taqal che chi kaya la ri kuta che la,
5 kwa sababu analipenda taifa letu tena ametujengea sinagogi.”
rumal cher xuyak jun qaSinagoga rumal cher kuloqꞌaj ri qatinimit.
6 Hivyo Yesu akaongozana nao, lakini alipokuwa hayuko mbali na nyumbani, yule jemadari akatuma rafiki zake kumwambia Yesu, “Bwana, usijisumbue, kwani mimi sistahili wewe kuingia chini ya dari yangu.
Ri Jesús xeꞌ kukꞌ, are xnaqajin che ri ja ri kꞌo wi ri yawabꞌ, ri kinimaꞌqil ri ajchꞌoꞌjabꞌ chajil tinimit xuꞌtaq bꞌik e rech chꞌabꞌeꞌn, xeꞌkibꞌij che ri Jesús: Ajawxel, xaq maqꞌitajisaj ibꞌ la, man taqal ta chwe kok la pa ri wachoch.
7 Ndiyo maana sikujiona hata ninastahili kuja kwako wewe. Lakini sema neno tu, naye mtumishi wangu atapona.
Rumal riꞌ man xinkꞌut ta nupalaj choch la, bꞌij jun tzij la rukꞌ riꞌ kakunataj ri patanil we.
8 Kwa kuwa mimi mwenyewe ni mtu niliyewekwa chini ya mamlaka, nikiwa na askari chini yangu. Nikimwambia huyu, ‘Nenda,’ yeye huenda; na mwingine nikimwambia, ‘Njoo,’ yeye huja. Nikimwambia mtumishi wangu, ‘Fanya hivi,’ yeye hufanya.”
In xuqujeꞌ kinnimaj kitzij ri nimaꞌq kiqꞌij chinuwach, xuqujeꞌ kꞌo ajchꞌoꞌjabꞌ chajil tinimit chuxeꞌ raqan nuqꞌabꞌ. We kinbꞌij che jun: “¡Jat!” kincha che, keꞌek. We kinbꞌij xuqujeꞌ che jun chik: “Chatan loq,” kincha che, kapetik. We kinbꞌij che ri patanil we: “¡Chabꞌana we riꞌ!” kincha che, jaꞌe kachaꞌ kubꞌano.
9 Yesu aliposikia maneno haya, alishangazwa naye sana. Akaugeukia ule umati wa watu uliokuwa unamfuata, akawaambia, “Sijaona imani kubwa namna hii hata katika Israeli.”
Are xuta ri Jesús we riꞌ, sibꞌalaj xmayijanik, xtzalqꞌomijik, xubꞌij chike ri winaq ri e teren chrij: Kinbꞌij chiꞌwe, man nuriqom ta we nimalaj kojobꞌal riꞌ xa ta ne chikixoꞌl ri winaq aꞌj Israel.
10 Nao wale watu waliokuwa wametumwa kwa Yesu waliporudi nyumbani walimkuta yule mtumishi amepona.
Are xoꞌpan ri e taqoꞌn cho rachoch ri kinimaꞌqil ri ajchꞌoꞌjabꞌ chajil tinimit, utzirinaq chi ri patanijel.
11 Baadaye kidogo, Yesu alikwenda katika mji mmoja ulioitwa Naini. Nao wanafunzi wake na umati mkubwa wa watu walikwenda pamoja naye.
Te kꞌu riꞌ xeꞌ ri Jesús pa ri tinimit Naín e rachiꞌl ri utijoxelabꞌ xuqujeꞌ e teren sibꞌalaj e kꞌi winaq chirij.
12 Alipokaribia lango la mji, alikutana na watu waliokuwa wamebeba maiti wakitoka nje ya mji. Huyu aliyekufa alikuwa mwana pekee wa mwanamke mjane. Umati mkubwa wa watu wa mji ule ulikuwa pamoja na huyo mwanamke.
Are xqeteqobꞌ bꞌik chuchiꞌ ri uchiꞌ ja rech ri tinimit, xrilo chi tajin kesax loq jun kaminaq, ral jun malkaꞌn ixoq ri ixoq, xa jun ral kꞌolik. Sibꞌalaj kꞌi winaq e teren chikij.
13 Bwana Yesu alipomwona yule mjane, moyo wake ulimhurumia, akamwambia, “Usilie.”
Are xril ri Jesús chi tajin koqꞌ ri ixoq, xel ukꞌuꞌx che, xubꞌij: Man katoqꞌ taj.
14 Kisha akasogea mbele akaligusa lile jeneza na wale waliokuwa wamelibeba wakasimama kimya. Akasema, “Kijana, nakuambia inuka.”
Xqebꞌ rukꞌ ri kaxa, xuchapo. Ri ukꞌaꞌl taq re ri kaxa xetakꞌiꞌk, ri Jesús xubꞌij: Ala, kinbꞌij chawe, ¡chatwaꞌjiloq!
15 Yule aliyekuwa amekufa akaketi akaanza kuongea, naye Yesu akamkabidhi kwa mama yake.
Ri ala ri kaminaq xkꞌastajik, xuchapleꞌj chꞌawem. Ri Jesús xuya kan ri ala che ri unan.
16 Watu wote wakajawa na hofu ya Mungu, nao wakamtukuza Mungu wakisema, “Nabii mkuu ametokea miongoni mwetu, Mungu amekuja kuwakomboa watu wake.”
Sibꞌalaj xkixiꞌj kibꞌ konojel ri winaq xuqujeꞌ xkiqꞌijilaꞌj ri Dios, xkibꞌij: Ri Dios xpe chutoꞌik ri utinimit, kꞌo jun qꞌalajisal rech ri utzij ri Dios chiqaxoꞌl.
17 Habari hizi za mambo aliyoyafanya Yesu zikaenea Uyahudi wote na sehemu zote za jirani.
Xtukin kꞌu ubꞌixik ri xubꞌan ri Jesús pa ri tinimit Judea xuqujeꞌ pa taq ri tinimit ri kꞌo chikinaqaj.
18 Wanafunzi wa Yohana Mbatizaji wakamweleza Yohana mambo haya yote. Hivyo Yohana akawaita wanafunzi wake wawili
Ri utijoxelabꞌ ri Juan xkitzijoj che ri Juan ri xkꞌulmatajik, ri Juan xuꞌsikꞌij kebꞌ chike ri utijoxelabꞌ.
19 na kuwatuma kwa Bwana ili kumuuliza, “Wewe ndiye yule aliyekuwa aje, au tumngojee mwingine?”
Xuꞌtaq bꞌik rukꞌ ri Jesús rech xeꞌkita che: ¿La lal riꞌ ri kape la o kaqayeꞌj na jun chik?
20 Wale watu walipofika kwa Yesu wakamwambia, “Yohana Mbatizaji ametutuma tukuulize, ‘Wewe ndiye yule aliyekuwa aje, au tumngojee mwingine?’”
Are xoꞌpan rukꞌ ri Jesús, xkibꞌij: Ri Juan Bꞌanal qasanaꞌ, xujutaq loq chutayik che la: “¿La lal riꞌ ri Cristo ri qayeꞌm, o kaqayeꞌj chi na jun chik?”
21 Wakati huo huo, Yesu aliwaponya wengi waliokuwa na magonjwa, maradhi na pepo wachafu, na pia akawafungua vipofu wengi macho wakapata kuona.
Ri Jesús qas che riꞌ ri qꞌotaj riꞌ, xuꞌkunaj e kꞌi yawabꞌibꞌ, ri kꞌax keriqitajik, xuqujeꞌ ri kꞌo itzel taq uxlabꞌal chike, je xuqujeꞌ e kꞌi moyabꞌ xuya kikaꞌyebꞌal.
22 Hivyo akawajibu wale wajumbe, “Rudini mkamwambie Yohana yote mnayoyaona na kuyasikia: Vipofu wanapata kuona, viwete wanatembea, wenye ukoma wanatakaswa, viziwi wanasikia, wafu wanafufuliwa na maskini wanahubiriwa habari njema.
Kꞌa te riꞌ xubꞌij chike ri uꞌtaqoꞌn ri Juan: Jix, jiꞌtzijoj che ri Juan ri iwilom xuqujeꞌ itom: ri e moyabꞌ kekaꞌyik, ri e chꞌokeꞌr kebꞌinik, kuꞌtzir ri e chꞌaꞌkibꞌ, ri e tꞌoꞌy kakito, ri e kaminaqibꞌ kekꞌastajik, xuqujeꞌ katzijox ri utz laj taq tzij chike ri e mebꞌaibꞌ.
23 Amebarikiwa mtu yule asiyechukizwa na mimi.”
Utz rech ri winaq ri man kubꞌan ta kebꞌ ukuꞌx rumal we.
24 Wajumbe wa Yohana walipoondoka, Yesu akaanza kusema na makutano kuhusu Yohana Mbatizaji. Akawauliza, “Mlipokwenda kule nyikani, mlikwenda kuona nini? Je, ni unyasi ukipeperushwa na upepo?
Are xebꞌe ri uꞌtaqoꞌn ri Juan, ri Jesús xuchapleꞌj utzijoxik ri Juan chike ri winaq, xubꞌij: ¿Jas xiꞌwila are xixeꞌ pa ri ulew ri katzꞌinowik? ¿La xiꞌwila jun patzꞌan ri kasalabꞌax rumal ri kyaqiqꞌ?
25 Kama sivyo, mlikwenda kuona nini basi? Mtu aliyevaa mavazi ya kifahari? La hasha, watu wanaovaa mavazi ya kifahari na kuishi maisha ya anasa wako katika majumba ya kifalme.
We man jeriꞌ ¿jas kꞌu xiꞌwila? ¿La xiꞌwila jun achi ri ukojom atzꞌyaq paqal rajil? Man je ta riꞌ, rumal cher ri e winaq ri kakikoj atzꞌyaq ri paqal taq rajil e kꞌo riꞌ pa taq ri nimaq taq ja kech ri taqanelabꞌ.
26 Lakini mlikwenda kuona nini? Mlikwenda kumwona nabii? Naam, nawaambia, yeye ni zaidi ya nabii.
We man are waꞌ xiꞌkaꞌyej ¿jas kꞌu xiꞌkaꞌyej? ¿La xiꞌwila jun tzijol rech ri utzij ri Dios? Jeꞌ, riꞌ areꞌ kꞌo na choch jun qꞌalajisal rech ri utzij ri Dios.
27 Huyu ndiye ambaye habari zake zimeandikwa: “‘Tazama, nitamtuma mjumbe wangu mbele yako, atakayetengeneza njia mbele yako.’
Are waꞌ ri taqoꞌn, ri ubꞌim loq ri Dios pa ri utzij, are xubꞌij: Kintaq na bꞌik ri nutaqoꞌn kanabꞌej chawach, rech kusukꞌumaj apanoq ri abꞌe.
28 Nawaambia, miongoni mwa wale waliozaliwa na wanawake, hakuna aliye mkuu kuliko Yohana. Lakini yeye aliye mdogo kabisa katika Ufalme wa Mungu ni mkuu kuliko Yohana.”
Kinbꞌij kꞌu chiꞌwe man kꞌo ta jun chikixoꞌl ri winaq ri sibꞌalaj nim uqꞌij cho ri Juan, pune jeriꞌ, ri kꞌin laj nitzꞌ pa ri ajawarem rech ri Dios, are sibꞌalaj nim uqꞌij cho ri Juan.
29 (Watu wote hata watoza ushuru waliposikia maneno ya Yesu, walikubali kwamba mpango wa Mungu ni haki, maana walikuwa wamebatizwa na Yohana.
Are xkita ri winaq xuqujeꞌ ri e toqꞌil taq alkabal ri xbꞌixik, xkichomaj chi sibꞌalaj sukꞌ ri ubꞌe ri Dios, xbꞌan kꞌu kiqasanaꞌ rumal ri Juan.
30 Lakini Mafarisayo na wataalamu wa sheria walikataa mpango wa Mungu kwao kwa kutokubali kubatizwa na Yohana.)
Ri fariseos kꞌut xuqujeꞌ ri aꞌjtijabꞌ rech ri taqanik man xkaj taj xbꞌan kiqasanaꞌ rumal ri Juan, xaq jeriꞌ xketzelaj ri urayibꞌal ukꞌuꞌx ri Dios chike.
31 Yesu akawauliza, “Niwafananishe na nini watu wa kizazi hiki? Wanafanana na nini?
Ri Jesús xubꞌij: ¿Jachin rukꞌ keꞌnjunamaj wi we winaq rech we qꞌij junabꞌ riꞌ? ¿Jachin rukꞌ kejunumataj wi?
32 Wao ni kama watoto waliokaa sokoni wakiitana wao kwa wao, wakisema: “‘Tuliwapigia filimbi, lakini hamkucheza; tuliwaimbia nyimbo za maombolezo, lakini hamkulia.’
Xaq e junam kukꞌ ri akꞌalabꞌ ri e tꞌuyutꞌuj pa ri kꞌayibꞌal kakibꞌij chibꞌil taq kibꞌ: “Xqoqꞌisaj ri suꞌ, man xixxojow taj, xqabꞌixoj bꞌix rech kamikal man xixoqꞌ taj.”
33 Kwa maana Yohana Mbatizaji alikuja, alikuwa hali mkate wala hanywi divai, nanyi mkasema, ‘Yeye ana pepo mchafu.’
Jeriꞌ rumal cher ri Juan are xpetik man xwaꞌ taj xuqujeꞌ man xqumun taj, rumal riꞌ xibꞌij chi kꞌo jun itzel uxlabꞌal che.
34 Mwana wa Adamu alikuja akila na kunywa, nanyi mnasema: ‘Tazameni huyu mlafi na mlevi, rafiki wa watoza ushuru na “wenye dhambi.”’
Xpe kꞌu ri uKꞌojol ri Achi, Areꞌ kawaꞌik xuqujeꞌ kaqumunik, ri ix kꞌut kibꞌij che: “Jun jiqꞌalaj achi, jun qꞌabꞌarel, kech chꞌabꞌeꞌn e toqꞌil taq alkabal xuqujeꞌ aꞌjmakibꞌ.”
35 Nayo hekima huthibitishwa kuwa kweli na watoto wake wote.”
Are kꞌu ri etaꞌmabꞌal ri rech ri Dios, kaqꞌalajin pa taq kikꞌaslemal ri e tereneꞌl taq rech Areꞌ.
36 Basi Farisayo mmoja alimwalika Yesu nyumbani kwake kwa chakula. Hivyo Yesu akaenda nyumbani mwa yule Farisayo na kukaa katika nafasi yake mezani.
Jun chike ri fariseos xusikꞌij ri Jesús che waꞌim cho ri rachoch, ri Jesús are xopanik, xtꞌuyiꞌk chwi ri mexa.
37 Naye mwanamke mmoja kwenye ule mji, ambaye alikuwa mwenye dhambi, alipojua kwamba Yesu alikuwa akila chakula nyumbani kwa yule Farisayo, akaleta chupa ya marhamu yenye manukato.
Kꞌo kꞌu jun ajmak ixoq kel pa ri tinimit, are xuto chi ri Jesús tajin kawaꞌ cho rachoch ri fariseo, xukꞌam bꞌik jun laj ulimeꞌt nojinaq che kꞌokꞌalaj kunabꞌal.
38 Yule mwanamke akasimama nyuma ya miguu ya Yesu akilia. Akailowanisha miguu yake kwa machozi yake, kisha akaifuta kwa nywele zake, akaibusu na kuimiminia manukato.
Xoqꞌik xukiꞌk chunaqaj ri raqan ri Jesús, xratinisaj ri raqan ri Jesús pa ri uwaꞌl uwach, kꞌa te riꞌ xusuꞌ rukꞌ ri uwiꞌ, xutzꞌumaj, xuqujeꞌ xutix ri kunabꞌal chirij.
39 Yule Farisayo aliyemwalika Yesu alipoona yanayotendeka, akawaza moyoni mwake, “Kama huyu mtu angekuwa nabii, angejua kwamba ni nani anayemgusa, na kwamba yeye ni mwanamke wa namna gani, na ya kuwa huyu mwanamke ni mwenye dhambi.”
Are xril ri fariseo ri xsikꞌin ri Jesús, xubꞌij: We ta qas jun qꞌalajisal rech ri utzij ri Dios we achi riꞌ, retaꞌm ta uwach waꞌ we ixoq riꞌ ri tajin kachapowik, waꞌ areꞌ jun ajmak ixoq.
40 Yesu akanena akamwambia, “Simoni, nina jambo la kukuambia.” Simoni akajibu, “Mwalimu, sema.”
Ri Jesús, xubꞌij che ri fariseo: Simón, kꞌo ri kawaj kinbꞌij chawe. Bꞌij la, ajtij, xcha ri Simón.
41 “Palikuwa na mtu mmoja aliyewakopesha watu wawili fedha: Mmoja alidaiwa dinari 500na mwingine dinari hamsini.
Ri Jesús xubꞌij: E kꞌo kebꞌ achyabꞌ kiqajom pwaq che jun achi ri kuya pwaq pa qajik. Ri jun ukꞌas jobꞌ ciento keteꞌt taq pwaq, ri jun chik ukꞌas nikꞌaj ciento.
42 Wote wawili walipokuwa hawawezi kulipa, aliyafuta madeni yao wote wawili. Sasa ni yupi kati yao atakayempenda yule aliyewasamehe zaidi?”
Maj kꞌu jawjeꞌ keꞌkima wi tojbꞌal rech, rumal riꞌ ri xyoꞌw kiqajanik, xukuy kimak kikobꞌchal. ¿Jachin chike we kebꞌ winaq riꞌ sibꞌalaj kaloqꞌaxik?
43 Simoni akajibu, “Nadhani ni yule aliyesamehewa deni kubwa zaidi.” Naye Yesu akamwambia, “Umehukumu kwa usahihi.”
Ri Simón xubꞌij: In kinchomaj chi are sibꞌalaj kaloqꞌax ri sibꞌalaj nim ukꞌas. Ri Jesús xubꞌij che: Qas je laꞌ leꞌ.
44 Kisha akamgeukia yule mwanamke, akamwambia Simoni, “Je, unamwona mwanamke huyu? Nilipoingia nyumbani mwako, hukunipa maji ya kunawa miguu yangu, lakini huyu ameninawisha miguu kwa machozi yake, na kunifuta kwa nywele zake.
Kꞌa te riꞌ xukaꞌyej ri ixoq, xubꞌij che ri Simón: ¿La kawil we ixoq riꞌ? Ri at man xaya ta nujaꞌ chꞌajbꞌal waqan are xinok la pa ri awachoch. Chawilampeꞌ, we ixoq riꞌ xratinisaj ri waqan rukꞌ ri uwaꞌl uwach xuqujeꞌ xuchaqiꞌjarisaj rukꞌ ri uwiꞌ.
45 Hukunisalimu kwa busu, lakini huyu mwanamke hajaacha kuibusu miguu yangu tangu nilipoingia.
Man xinatzꞌumaj taj, we ixoq kꞌut riꞌ are wokibꞌem loq man tanalinaq ta che utzꞌumaxik ri waqan.
46 Hukunipaka mafuta kichwani mwangu, lakini yeye ameipaka miguu yangu manukato.
Man xaqꞌij ta aceite rech olivo pa nujolom are xinok loq, are kꞌu we ixoq riꞌ xuqꞌij kꞌokꞌ laj kunabꞌal chirij ri waqan.
47 Kwa hiyo, nakuambia, dhambi zake zilizokuwa nyingi zimesamehewa, kwani ameonyesha upendo mwingi. Lakini yule aliyesamehewa kidogo, hupenda kidogo.”
Rumal laꞌ kinbꞌij chawe: we ixoq riꞌ sibꞌalaj kꞌi umak xekuyutajik, rumal cher sibꞌalaj kaloqꞌanik. Xapachin ri xa nitzꞌ umak kakuyik, xa nitzꞌ loqꞌabꞌal kuꞌx kaya che.
48 Kisha akamwambia yule mwanamke, “Dhambi zako zimesamehewa.”
Ri Jesús xubꞌij che ri ixoq: Ronojel ri amak xkuyutajik.
49 Lakini wale waliokuwa wameketi pamoja naye chakulani wakaanza kusemezana wao kwa wao, “Huyu ni nani ambaye hata anasamehe dhambi?”
Ri winaq ri e kꞌo pa ri waꞌim xkichapleꞌj utayik chibꞌil taq kibꞌ. ¿Jachin we achi riꞌ cher kakwinik kukuy makaj?
50 Yesu akamwambia yule mwanamke, “Imani yako imekuokoa; nenda kwa amani.”
Ri Jesús xubꞌij che ri ixoq: Ri akojobꞌal xatukolo, jat pa jaꞌmaril.
