Waamuzi 8
1 Basi Waefraimu wakamuuliza Gideoni, “Mbona mmetutenda hivi? Kwa nini hukutuita ulipokwenda kupigana na Wamidiani?” Wakawalaumu kwa ukali sana.
以法蓮人對基甸說：「你去與米甸人爭戰，沒有招我們同去，為甚麼這樣待我們呢？」他們就與基甸大大地爭吵。
2 Gideoni akawajibu, “Nilichofanya mimi ni nini kulinganisha na kile ninyi mlichofanya? Je, kuokoa masazo ya zabibu za Efraimu si bora kuliko mavuno kamili ya zabibu ya Abiezeri?
基甸對他們說：「我所行的豈能比你們所行的呢？以法蓮拾取剩下的葡萄不強過亞比以謝所摘的葡萄嗎？
3 Mungu amewatia Orebu na Zeebu, hao viongozi wa Wamidiani, mikononi mwenu. Je, mimi niliweza kufanya nini kulinganisha na mlichofanya ninyi?” Aliposema hili, hasira yao dhidi yake ikatulia.
上帝已將米甸人的兩個首領俄立和西伊伯交在你們手中；我所行的豈能比你們所行的呢？」基甸說了這話，以法蓮人的怒氣就消了。
4 Gideoni akiwa pamoja na wale watu 300 waliofuatana naye, wakiwa wamechoka na wenye njaa lakini bado wakiwafuatia, wakafika Yordani na kuuvuka.
基甸和跟隨他的三百人到約旦河過渡，雖然疲乏，還是追趕。
5 Akawaambia watu wa Sukothi, “Tafadhali lipatieni jeshi langu mikate, kwa maana wamechoka, nami ningali ninawafuatia Zeba na Salmuna, wafalme wa Midiani.”
基甸對疏割人說：「求你們拿餅來給跟隨我的人吃，因為他們疲乏了；我們追趕米甸人的兩個王西巴和撒慕拿。」
6 Lakini maafisa wa Sukothi wakasema, “Je, mikono ya Zeba na Salmuna tayari mnayo sasa ili tuweze kulipatia jeshi lako mikate?”
疏割人的首領回答說：「西巴和撒慕拿已經在你手裏，你使我們將餅給你的軍兵嗎？」
7 Gideoni akajibu, “Kwa ajili ya hilo tu, Bwana atakapowatia Zeba na Salmuna mkononi mwangu, nitaichana nyama ya miili yenu kwenye miiba ya nyikani na kwenye michongoma.”
基甸說：「耶和華將西巴和撒慕拿交在我手之後，我就用野地的荊條和枳棘打傷你們。」
8 Kutoka hapo alikwea mpaka Penieli na kutoa ombi lile lile, lakini nao watu wa Penieli wakamjibu kama watu wa Sukothi walivyokuwa wamemjibu.
基甸從那裏上到毗努伊勒，對那裏的人也是這樣說；毗努伊勒人也與疏割人回答他的話一樣。
9 Hivyo akawaambia watu wa Penieli, “Nitakaporudi baada ya kushinda, nitaubomoa mnara huu.”
他向毗努伊勒人說：「我平平安安回來的時候，我必拆毀這樓。」
10 Wakati huu Zeba na Salmuna walikuwa Karkori wakiwa na jeshi lenye watu wapatao 15,000 wale wote waliokuwa wamesalia wa mataifa ya mashariki, kwa kuwa watu wapatao 120,000 wenye panga walikuwa wameuawa.
那時西巴和撒慕拿，並跟隨他們的軍隊都在加各，約有一萬五千人，就是東方人全軍所剩下的；已經被殺約有十二萬拿刀的。
11 Basi Gideoni akakwea kwa njia ya wasafiri mashariki ya Noba na Yogbeha na kulishambulia jeshi ambalo halikushuku lolote.
基甸就由挪巴和約比哈東邊，從住帳棚人的路上去，殺敗了米甸人的軍兵，因為他們坦然無懼。
12 Zeba na Salmuna, hao wafalme wawili wa Midiani, wakakimbia lakini yeye Gideoni akawafuata na kuwakamata, akalishinda hilo jeshi lao lote.
西巴和撒慕拿逃跑；基甸追趕他們，捉住米甸的二王西巴和撒慕拿，驚散全軍。
13 Gideoni mwana wa Yoashi akarudi kutoka vitani kwa kupitia Mwinuko wa Heresi.
約阿施的兒子基甸由希列斯坡從陣上回來，
14 Akamkamata kijana mmoja wa Sukothi na kumuuliza maswali, naye yule kijana akamwandikia majina ya maafisa sabini wa Sukothi, ambao ni viongozi wa mji.
捉住疏割的一個少年人，問他：「疏割的首領長老是誰？」他就將首領長老七十七個人的名字寫出來。
15 Ndipo Gideoni akaja na kuwaambia watu wa Sukothi, “Tazama, hapa wapo Zeba na Salmuna mlionisimanga kwa ajili yao mkisema, ‘Je, mikono ya Zeba na Salmuna tayari mnayo sasa ili tuweze kulipatia jeshi lako mikate?’”
基甸到了疏割，對那裏的人說：「你們從前譏誚我說：『西巴和撒慕拿已經在你手裏，你使我們將餅給跟隨你的疲乏人嗎？』現在西巴和撒慕拿在這裏。」
16 Akawachukua hao viongozi wa mji na kuwafundisha watu wa Sukothi somo kwa kuwaadhibu kwa miiba na michongoma ya nyikani.
於是捉住那城內的長老，用野地的荊條和枳棘責打 疏割人；
17 Pia akaubomoa mnara wa Penieli na kuwaua watu wa mji.
又拆了毗努伊勒的樓，殺了那城裏的人。
18 Kisha akawauliza Zeba na Salmuna, “Ni watu wa aina gani mliowaua huko Tabori?” Wakajibu, “Ni watu kama wewe, kila mmoja wao akiwa na nafasi ya uana wa mfalme.”
基甸問西巴和撒慕拿說：「你們在他泊山所殺的人是甚麼樣式？」回答說：「他們好像你，各人都有王子的樣式。」
19 Gideoni akajibu, “Hao walikuwa ndugu zangu, wana wa mama yangu hasa. Hakika kama aishivyo Bwana, kama mngekuwa mmewaacha hai, mimi nisingewaua ninyi.”
基甸說：「他們是我同母的弟兄，我指着永生的耶和華起誓，你們從前若存留他們的性命，我如今就不殺你們了。」
20 Akamgeukia Yetheri, mwanawe mzaliwa wa kwanza, akasema, “Waue hawa!” Lakini Yetheri hakuufuta upanga wake, kwa sababu aliogopa, kwa kuwa alikuwa bado kijana mdogo tu.
於是對他的長子益帖說：「你起來殺他們。」但益帖因為是童子，害怕，不敢拔刀。
21 Zeba na Salmuna wakasema, “Njoo ufanye hivyo wewe mwenyewe. ‘Alivyo mtu, ndivyo zilivyo nguvu zake.’” Hivyo Gideoni akatoka mbele na kuwaua, naye akayaondoa mapambo kwenye shingo za ngamia zao.
西巴和撒慕拿說：「你自己起來殺我們吧！因為人如何，力量也是如何。」基甸就起來，殺了西巴和撒慕拿，奪獲他們駱駝項上戴的月牙圈。
22 Waisraeli wakamwambia Gideoni, “Ututawale, wewe, wanao na wana wa wana wako, kwa kuwa umetuokoa kutoka mikononi mwa Wamidiani.”
以色列人對基甸說：「你既救我們脫離米甸人的手，願你和你的兒孫管理我們。」
23 Lakini Gideoni akawaambia, “Mimi sitatawala juu yenu, wala wanangu hawatatawala juu yenu. Bwana ndiye atakayetawala juu yenu ninyi.”
基甸說：「我不管理你們，我的兒子也不管理你們，惟有耶和華管理你們。」
24 Naye akasema, “Ninalo ombi moja, kwamba kila mmoja wenu anipatie kipuli kutoka kwenye fungu lake la nyara.” (Ilikuwa desturi ya Waishmaeli kuvaa vipuli vya dhahabu.)
基甸又對他們說：「我有一件事求你們：請你們各人將所奪的耳環給我。」（原來仇敵是以實瑪利人，都是戴金耳環的。）
25 Wakajibu, “Tutafurahi kuvitoa.” Hivyo wakatanda vazi chini na kila mwanaume akatupia juu yake pete kutoka kwenye fungu lake la nyara.
他們說：「我們情願給你」，就鋪開一件外衣，各人將所奪的耳環丟在其上。
26 Uzito wa pete za dhahabu alizoomba zilifikia shekeli 1,700, bila kuhesabu mapambo mengine, pete za masikio na mavazi ya zambarau yaliyovaliwa na wafalme wa Midiani, au mikufu iliyokuwa kwenye shingo za ngamia zao.
基甸所要出來的金耳環重一千七百舍客勒金子。此外還有米甸王所戴的月環、耳墜，和所穿的紫色衣服，並駱駝項上的金鍊子。
27 Gideoni akatengeneza kisibau kwa kutumia ile dhahabu, ambacho alikiweka katika mji wake, yaani, Ofra. Waisraeli wote wakafanya uasherati kwa kukiabudu huko, nacho kikawa mtego kwa Gideoni na jamaa yake.
基甸以此製造了一個以弗得，設立在本城俄弗拉。後來以色列人拜那以弗得行了邪淫；這就作了基甸和他全家的網羅。
28 Hivyo Midiani ikashindwa mbele ya Israeli nayo haikuinua kichwa chake tena. Wakati wa siku za uhai wa Gideoni, nchi ikafurahia amani miaka arobaini.
這樣，米甸人被以色列人制伏了，不敢再抬頭。基甸還在的日子，國中太平四十年。
29 Yerub-Baali mwana wa Yoashi akarudi kwenda kuishi katika nyumba yake.
約阿施的兒子耶路‧巴力回去，住在自己家裏。
30 Alikuwa na wana sabini wa kwake mwenyewe, kwa kuwa alikuwa na wake wengi.
基甸有七十個親生的兒子，因為他有許多的妻。
31 Suria wake, aliyekuwa anaishi huko Shekemu, pia alimzalia mwana, ambaye alimwita Abimeleki.
他的妾住在示劍，也給他生了一個兒子。基甸與他起名叫亞比米勒。
32 Gideoni mwana wa Yoashi akafa akiwa na umri mzuri wa uzee, na akazikwa katika kaburi la Yoashi baba yake huko Ofra ya Waabiezeri.
約阿施的兒子基甸，年紀老邁而死，葬在亞比以謝族的俄弗拉，在他父親約阿施的墳墓裏。
33 Mara tu alipofariki Gideoni, Waisraeli wakarudia hali ya uovu na kufanya uasherati kwa kuabudu Mabaali. Wakamsimamisha Baal-Berithi kuwa mungu wao na
基甸死後，以色列人又去隨從諸巴力行邪淫，以巴力‧比利土為他們的神。
34 wala hawakumkumbuka Bwana Mungu wao, aliyewaokoa kutoka mikononi mwa adui zao wote kutoka kila upande.
以色列人不記念耶和華－他們的上帝，就是拯救他們脫離四圍仇敵之手的，
35 Pia wakashindwa kuitendea mema jamaa ya Yerub-Baali (yaani Gideoni) kwa ajili ya mambo yote mema aliyokuwa amefanya kwa ajili yao.
也不照着耶路‧巴力，就是基甸向他們所施的恩惠厚待他的家。
