Waamuzi 6
1 Waisraeli wakafanya tena yaliyo maovu mbele za Bwana, naye kwa miaka saba Bwana akawatia mikononi mwa Wamidiani.
以色列的子民又行了上主視為惡的事，上主把他們交於米德楊人手中七年之久。
2 Mkono wa Midiani ukawa na nguvu dhidi ya Israeli na kwa ajili ya Wamidiani, Waisraeli wakajitengenezea mahali pa kujificha milimani, kwenye mapango na ngome.
米德楊人的勢力勝過了以色列，以色列子民為了防禦米德楊人，修築了山洞、地洞和山寨。
3 Kila wakati Waisraeli walipopanda mazao mashambani, Wamidiani, Waamaleki na mataifa mengine ya mashariki walivamia nchi yao.
每逢以色列人撒種之後，米德楊人、阿瑪肋克人和東方子民就上來攻打他們；
4 Wakapiga kambi katika mashamba yao na kuharibu mazao ya nchi yote hadi kufikia Gaza, wala hawakuacha kiumbe chochote kilicho hai kwa Waisraeli, iwe kondoo au ngʼombe au punda.
對著他們紮營，毀壞地產直到迦薩一帶，沒有給以色列留下一點食糧，連羊、牛、驢也沒有留下；
5 Walipanda na mifugo yao na mahema yao, mfano wa makundi ya nzige. Ilikuwa haiwezekani kuwahesabu watu na ngamia zao; wakavamia nchi ili kuiharibu.
因為他們總是帶著家畜和帳棚上來，多如蝗蟲；他們來的人和駱駝多得無數，踏入境內，毀壞田地。
6 Waisraeli wakafanywa kuwa maskini sana na Wamidiani, hata Israeli wakamlilia Bwana kuomba msaada.
以色列為了米德楊人的原故，很是窮困，因此以色列子民呼籲了上主。
7 Waisraeli walipomlilia Bwana kwa sababu ya Wamidiani,
當以色列子民為了米德楊的原故，呼籲上主時，
8 Bwana akawapelekea nabii, ambaye aliwaambia, “Hili ndilo Bwana, Mungu wa Israeli, asemalo: Niliwapandisha mtoke Misri, toka nchi ya utumwa.
上主就派了一位先知到以色列子民那裏，對他們說：「上主以色列的天主這樣說：是我使你們由埃及上來，領你們離開了為奴之家；
9 Nikawanyakua kutoka mikononi mwa Wamisri na kutoka mikononi mwa watesi wenu wote. Nikawafukuza watoke mbele yenu nami nikawapa ninyi nchi yao.
是我從埃及人的手中，從一切壓迫你們的人手中救出你們來；是我從你們面前把他們趕走，把他們的地賜給你們。
10 Nikawaambia, ‘Mimi ndimi Bwana Mungu wenu; msiiabudu miungu ya Waamori, ambayo mnakaa katika nchi yao!’ Lakini ninyi hamkuitii sauti yangu.”
我曾對你們說過：我是上主你們的天主，你們在阿摩黎地方，切不可敬畏他們的神! 但是你們沒有聽從我的話。」基德紅被召
11 Malaika wa Bwana akaja akaketi chini ya mti wa mwaloni huko Ofra, ambao ulikuwa mali ya Yoashi, Mwabiezeri, ambako Gideoni mwanawe alikuwa akipepeta ngano penye shinikizo la kukamulia zabibu, ili kuificha Wamidiani wasiione.
上主的使者來到，坐在敖弗辣的一棵屬於阿彼厄則爾人約阿士的篤耨樹下，當時他的兒子基德紅正在釀酒池裏打麥子，躲避米德楊人。
12 Malaika wa Bwana alipomtokea Gideoni, akamwambia, “Bwana yu pamoja nawe, Ewe shujaa mwenye nguvu.”
上主的使者顯現給他，對他說：「英勇的壯士，願上主與你同在! 」
13 Gideoni akajibu, “Ee Bwana wangu, kama Bwana yu pamoja nasi, mbona mambo haya yote yametutokea? Yako wapi basi yale matendo yake makuu baba zetu waliyotusimulia juu yake waliposema, ‘Je, Bwana hakutupandisha kutoka Misri?’ Lakini sasa Bwana ametuacha na kututia katika mkono wa Midiani.”
基德紅回答他說：「我主，請原諒! 如果上主與我們同在，我們怎會遭遇這些困難﹖他們曾向我們說過：看，是上主領我們出離埃及，但是現在上主拋棄了我們，將我們交在米德楊人的掌握中。」
14 Bwana akamgeukia na kusema “Enenda kwa uwezo wako huu, ukawaokoe Israeli kutoka mikononi mwa Wamidiani. Je, si mimi ninayekutuma wewe?”
上主注視他說：「憑你這種力量，你去拯救以色列脫離米德楊人的掌握。看，是我派遣你。」
15 Gideoni akauliza, “Ee Bwana wangu, nitawezaje kuwaokoa Israeli? Ukoo wangu ndio dhaifu kuliko zote katika Manase, nami ndiye mdogo wa wote katika jamaa yangu.”
他回答說：「我主，請原諒! 我憑什麼拯救以色列﹖看，我家在默納協支派中是最卑微的，我在我父親家中又是最小的一個。」
16 Bwana akamjibu, “Nitakuwa pamoja nawe, nawe utawapiga Wamidiani kana kwamba walikuwa ni mtu mmoja.”
上主對他說：「有我與你同在，你必擊敗米德楊人，如擊一個人一樣。」
17 Gideoni akajibu, “Kama basi nimepata kibali machoni pako, nipe ishara kuonyesha kweli kwamba ni wewe unayesema nami.
基德紅又向他說：「我若在你面前蒙恩，請你給我一個記號，證明與我說話的是你。
18 Tafadhali ninakuomba usiondoke hapa mpaka nitakaporudi na kukuletea sadaka yangu na kuiweka mbele yako.” Naye Bwana akamwambia, “Nitangoja mpaka utakaporudi.”
請你不要離開此地，等我回到你這裏，帶來禮物，擺在你前。」他答應說：「我等你回來。」
19 Gideoni akaingia ndani ya nyumba yake na kuandaa mwana-mbuzi pamoja na kuoka mikate isiyotiwa chachu kutokana na efa moja ya unga. Akaweka nyama kwenye kikapu na mchuzi kwenye chungu, akamletea huyo malaika hapo nje chini ya mti wa mwaloni na kumpa.
基德紅就去預備了一隻小公山羊，又用一「厄法」麥粉作了無酵餅，把肉放在筐裏，把湯盛在罐裏，帶到篤耨樹下獻給他。
20 Malaika wa Mungu akamwambia, “Itwae nyama na mikate isiyotiwa chachu, uviweke juu ya mwamba huu na umimine huo mchuzi juu yake.” Gideoni akafanya hivyo.
天主的使者對他說：「拿出肉和無酵餅來，放在這磐石上，把湯倒出來! 」他就照樣作了。
21 Malaika wa Bwana akainyoosha fimbo iliyokuwa mkononi mwake, ncha yake ikagusa ile nyama na ile mikate isiyotiwa chachu, nao moto ukatoka kwenye mwamba ukateketeza ile nyama na ile mikate. Malaika wa Bwana akatoweka kutoka machoni pake.
上主的使者遂伸出手中的棍杖，杖頭一觸及肉和無酵餅，磐石便起火，把肉和無酵餅吞噬了；上主的使者便從他眼前隱沒了。
22 Gideoni alipotambua kuwa ni malaika wa Bwana, akapiga kelele kwa mshangao, akasema, “Ole wangu, Bwana Mwenyezi! Kwa kuwa nimemwona malaika wa Bwana uso kwa uso!”
基德紅遂知道他是上主的使者說：「哎呀！我主上主，我竟然面對面地看見上主的使者！」
23 Lakini Bwana akamwambia, “Amani iwe kwako! Usiogope. Hutakufa.”
但上主對他說：「你放心! 不必害怕，你不會死!
24 Hivyo Gideoni akamjengea Bwana madhabahu mahali pale na kupaita, Yehova-Shalom. Mpaka leo ingalipo imesimama huko Ofra ya Waabiezeri.
基德紅就在那裏給上主立了一座祭壇，稱為雅威沙隆；至今還在阿彼厄則耳人的敖弗辣那裏。德基紅拆毀巴耳祭壇
25 Usiku ule ule Bwana akamwambia, “Mchukue ngʼombe dume wa baba yako, yaani, yule wa pili mwenye miaka saba, na ubomoe madhabahu ya Baali aliyo nayo baba yako, na ukaikate Ashera iliyo karibu nayo.
當夜上主對他說：「取你父親的一隻牛，即那隻七歲的肥牛，以後拆毀你父親的巴耳祭壇，打碎旁邊的阿舍辣；
26 Kisha mjengee Bwana Mungu wako, madhabahu halisi, kwa taratibu zake, juu ya huu mwamba. Kwa kutumia kuni za hiyo nguzo ya Ashera uliyoikatakata, mtoe sadaka huyo dume wa pili kuwa sadaka ya kuteketezwa.”
給上主你的天主在這磐石頂上建一座祭壇，準備妥當，將那隻肥牛獻為全燔祭，用打碎的阿舍辣作木柴。」
27 Basi Gideoni akawachukua watumishi wake kumi na kufanya kama Bwana alivyomwambia. Lakini kwa kuwa aliwaogopa jamaa yake na watu wa mji, akafanya haya usiku badala ya mchana.
基德紅就從僕人中選出十個人，照上主吩咐他的作了；但因為害怕父親的家人和城裏的人，不敢在白天行事，就在黑夜作了。
28 Watu wa mji walipoamka asubuhi, tazama madhabahu ya Baali imebomolewa na nguzo ya Ashera iliyokuwa karibu nayo imekatwakatwa na yule ngʼombe wa pili ametolewa sadaka juu ya madhabahu yaliyojengwa upya!
城裏的人早晨起來，看見巴耳的祭壇已毀，旁邊所有的阿舍辣也被打碎，那隻肥牛也獻於新築的祭壇上，
29 Wakaulizana, “Ni nani aliyetenda mambo haya?” Walipochunguza kwa makini, wakaambiwa, “Ni Gideoni mwana wa Yoashi, ndiye alitenda hivi.”
就彼此詢問說：「誰作了這事﹖」經過考察追問之後，斷定說：「必是約阿士的兒子基德紅作了這事。」
30 Watu wa mji wakamwambia Yoashi, “Mlete mwanao hapa. Ni lazima afe, kwa sababu amebomoa madhabahu ya Baali na kukatakata nguzo ya Ashera iliyokuwa karibu nayo.”
因此本城的人對約阿士說：「將你的兒子交出來，將他處死! 因為他拆毀了巴耳的祭壇，打碎了旁邊的阿舍辣。」
31 Lakini Yoashi akauambia ule umati uliokuwa umezunguka ukiwa kinyume naye, “Je, ninyi mtamtetea Baali? Mnajaribu kumwokoa? Yeyote mwenye kumpigania atauawa kufikia kesho asubuhi! Kama Baali ni mungu kweli, anaweza kujitetea mwenyewe wakati mtu anapobomoa madhabahu yake.”
約阿士回答所有反對他的人說：「你們要為巴耳辯護麼﹖或者你們要就助他嗎﹖誰為他辯護，明天早晨便該處以死刑! 他如果是神，讓他為自己辯護罷! 因為有人拆毀了他的祭壇。」
32 Basi siku ile wakamwita Gideoni “Yerub-Baali,” yaani, “Baali na ashindane naye,” kwa sababu alibomoa madhabahu yake.
因此當天人就稱基德紅為「耶魯巴耳，」好像說：「讓巴耳與他爭辯，因為基德紅拆毀了他的祭壇。」基德紅求證
33 Basi Wamidiani wote, Waamaleki na mataifa mengine ya mashariki wakaunganisha majeshi yao, wakavuka ngʼambo ya Yordani na kupiga kambi katika Bonde la Yezreeli.
那時，米德楊、阿瑪肋克和東方子民都聚集起來，過了河，在依次勒耳平原安了營。
34 Ndipo Roho wa Bwana akamjia Gideoni, akapiga tarumbeta, akiwaita Waabiezeri ili wamfuate.
上主的神充滿了基德紅，他一吹號角，阿彼厄則爾人便應召前來跟隨他；
35 Akatuma wajumbe waende katika Manase yote, akiwataka wachukue silaha na pia katika Asheri, Zabuloni na Naftali, nao wakakwea ili kukutana nao.
他又打發使者走遍默納協，默納協人也應召前來跟隨他；他又打發使者往阿協爾、則步隆和納斐塔里去，他們也都上來與他們會合。
36 Gideoni akamwambia Mungu, “Kama utawaokoa Waisraeli kwa mkono wangu, kama ulivyoahidi:
基德紅就對天主說：「如果你按你所說的，真要藉著我的手拯救以色列，
37 tazama, nitaweka ngozi ya kondoo kwenye kiwanja cha kupuria nafaka, na kama utakuwepo umande juu ya ngozi tu, nayo ardhi yote ikiwa kavu, ndipo nitakapojua kuwa utaokoa Israeli kwa mkono wangu, kama ulivyosema.”
看我將剪下的一把羊毛放在禾場上，若露水單單落在羊毛上，而遍地都是乾的，那麼我便曉得，如你所說的，你真要藉我的手拯救以色列。」
38 Hivyo ndivyo ilivyotokea. Gideoni akaamka asubuhi na mapema kesho yake, akaikamua ile ngozi, umande ukatoka, maji ya kujaa bakuli.
次日清早起來，果然如此，基德紅把羊毛一擰，從羊毛裏擰出一碗露水。
39 Kisha Gideoni akamwambia Bwana, “Usinikasirikie. Ninaomba nifanye ombi moja lingine. Niruhusu nifanye jaribio jingine moja kwa ngozi hii. Wakati huu uifanye ngozi hii kavu na ardhi yote ifunikwe na umande.”
基德紅又向天主說：「如果我再說一次，求你別對我發怒! 請讓我用這羊毛再試一次：單單羊毛是乾的，而遍地都是露水。」
40 Usiku ule Mungu akafanya hivyo. Ngozi ile ilikuwa kavu, nayo ardhi yote ikafunikwa na umande.
那一業天主果然這樣作了，單單羊毛是乾的，而遍地都是露水。
