Waamuzi 1
1 Baada ya kifo cha Yoshua, Waisraeli wakamuuliza Bwana, “Ni nani atakayetangulia kupanda mbele yetu kwa ajili ya kupigana na Wakanaani?”
Hagi Josua'ma fritege'za Israeli vahe'mo'za amanage hu'za Ra Anumzamofona antahige'naze. Menina ina naga nofi'mo'za amu'nontifintira esera vugota hu'za mareriza Kenani vahera hara ome huzmantegahaze?
2 Bwana akajibu, “Yuda ndiye atakayetangulia; nimewapa hiyo nchi mikononi mwao.”
Hu'za hazageno, Ra Anumzamo'a kenona amanage huno zamasami'ne, Antahiho, Nagra ko' ana mopa Juda naga zami'noanki zamagra mareri'za Kenani vahera hara ome huzmantegahaze.
3 Ndipo watu wa Yuda wakawaambia Wasimeoni ndugu zao, “Pandeni pamoja nasi katika nchi tuliyopewa, ili tupate kupigana na Wakanaani. Sisi pia tutakwenda pamoja nanyi katika sehemu yenu mliyopewa.” Basi Wasimeoni wakaenda pamoja nao.
Anante Juda naga'mo'za nezmafu Simioni nagakura amanage hu'za zmasami'naze, eta eme taza hinketa tagri'ma hurante'nea mopafima mani'naza Kenani vahera hara ome huta zamaheteta, ete tamagrira tamaza hanunketa tamagri mopafima mani'naza vahera hara huta zamahegahaze. E'inage hazageno Simioni naga'mo'za Juda naga'ene vu'naze.
4 Yuda aliposhambulia, Bwana akawatia Wakanaani na Waperizi mikononi mwao, nao wakawaua watu 10,000 huko Bezeki.
Hagi Juda naga'mo'za mareri'za hara ome hazageno, Ra Anumzamo'a Kenani vahe'ene Peresi vahe'enena Juda naga'mofo zamazampi zamavarentege'za 10 tauseni'a vahe Beseki kumapina ome zamahe'naze.
5 Huko ndiko walipomkuta huyo Adoni-Bezeki, nao wakapigana naye na kuwafanya Wakanaani na Waperizi wakimbie.
Ana Beseki kumapi Adoni-Bezekina ke'za erifore hu'za, agri'ene Kenani vahe'ene Perisi vahe'enena hara huzmagatere'naze.
6 Adoni-Bezeki pia alikimbia, nao wakamfuata na kumkamata, wakamkata vidole vyake gumba vya mikono na vya miguu.
Hianagi Adoni-Beseki'a nefrege'za rotago hu'za ome azeri'za azafa azantrena tarega kazigatira runekafriza, tare agafa agiararena rukafri'naze.
7 Ndipo Adoni-Bezeki akasema, “Nimewatendea wafalme sabini kama nilivyotendewa na kuwalisha makombo ya chakula chini ya meza yangu. Sasa Mungu amenilipa haya, kama yale niliyowatendea.” Wakamleta Yerusalemu, naye akafa huko.
Ana'ma hazageno'a Adoni-Beseki'a amanage hu'ne, nagra 70'a kini vahe'mokizmia zamazafa zamazane, zamagiafa zamagiane akafruge'za, ne'zama nenoa itamofo fenka kaziga mani'ne'za, ankrahe'a zogi'za ne'naze. E'inama hu'noa avu'ava zante menina Anumzamo'a mizana namie. Anage hutege'za avre'za Jerusalemi vazageno anantega ufri'ne.
8 Watu wa Yuda wakashambulia pia Yerusalemu na kuiteka. Wakaupiga mji kwa upanga na kuuchoma kwa moto.
Hagi Juda naga'mo'za Jerusalemi vahera bainati kazinteti zamahe frivaganere'za, ana kumara teve taginte'naze.
9 Baada ya hayo, watu wa Yuda wakateremka kupigana na Wakanaani walioishi katika nchi ya vilima, yaani, Negebu na nchi chini ya vilima vya magharibi.
Hagi ana'ma hute'za Juda naga'mo'za urami'za, Kenani vahe'ma agonafine Negevine, agupo mopafinema nemaniza vahera hara ome huzmante'naze.
10 Yuda wakakabiliana na Wakanaani walioishi Hebroni (ambayo hapo kwanza iliitwa Kiriath-Arba) na kuwashinda Sheshai, Ahimani na Talmai.
Ana'ma hute'za Hebroni mopafima nemaniza Kenani vaheku'ma kora Kiriat-Arba hu'zama nehaza vahera, hara ome huzmante'za Sesai naga'ene Ahimani naga'ene Talmai nagara hara zamagatere'naze.
11 Kutoka huko wakasonga mbele kukabiliana na watu walioishi Debiri (ambao hapo kwanza uliitwa Kiriath-Seferi.)
Hagi anantetira vu'za Debirima nemaniza vahetmina hara ome huzamante'naze. Debiri kumamofo agi'a korapara Kiriat-Sefa hu'za nehazane.
12 Kalebu akasema, “Nitamwoza binti yangu Aksa kwa mtu atakayeweza kupigana na kuteka Kiriath-Seferi.”
Hagi Kalepi'a amanage hu'ne, iza'o Kiriat-Sefa vahe'ma ha'ma huzamanteno ana kumama erisimofona mofa'ni'a Aksana ami'nenkeno ara erigahie.
13 Basi Othnieli mwana wa Kenazi, ndugu mdogo wa huyo Kalebu, akawashinda, kwa hiyo Kalebu akamtoa binti yake Aksa akaolewa naye.
Anagema higeno'a, Kalepi negna Kenazi nemofo Otnieli ana vahera ha'huzmanteno ana kumara erigeno, Kalepi'a mofa'a Aksana amigeno Otnieli'a ara erinte'ne.
14 Siku moja Aksa alipokuja kwa Othnieli, alimsihi Othnieli amwombe baba yake, Kalebu, shamba. Aksa aliposhuka kutoka juu ya punda wake, Kalebu akamuuliza, “Je, wataka nikufanyie nini?”
Hagi Aksa'ma Otnielinte'ma ne-eno'a amanage huno asami'ne, nenfa Kalepina antahigegeno mopa kamino huno hu'ne. Hagi Aksama donki agumpinti'ma taka'uma neregeno'a, Kalepi'a amanage huno antahige'ne, na'anku kave'nesie?
15 Akamjibu, “Naomba unifanyie jambo moja la hisani. Kwa kuwa umenipa ardhi huko Negebu, nipe pia chemchemi za maji.” Ndipo Kalebu akampa chemchemi za juu na za chini.
Higeno Aksa'a kenona amanage hu'ne, asomu hunantenka Negevi mopa ko nami'nananki, kampu'i tima nehanatia tintaminena musezana namio, higeno Kalepi'a anagamu kaziga me'nea kampui tine, fenkma kaziga me'nea kampu'i tinena ami'ne.
16 Wazao wa yule Mkeni, baba mkwe wa Mose, wakapanda pamoja na watu wa Yuda kutoka Mji wa Mitende, wakaenda kuishi miongoni mwa watu wa jangwa ya Yuda huko Negebu karibu na mji wa Aradi.
Hanki Kenazi vahera Mosese nenemo nagaki'za Juda naga'mo'zama tofegna zafamo hu'nea Jeriko kumara atre'za nevazage'za, zamagrane magoka vu'za Juda vahe'ma hagege kokampi, Arad tava'onte Negevi nemaniza vahe'ene umani'naze.
17 Basi watu wa Yuda wakaenda na Wasimeoni ndugu zao kushambulia Wakanaani waishio Sefathi, nao wakauangamiza huo mji kabisa. Kwa hiyo huo mji ukaitwa Horma
Hagi Juda naga'mo'za zamafuhe'i Simioni naga'ene vu'za, Sefatima nemaniza Kenani vahera ome zamahe vaganere'za ana rankuma'zmia eri haviza hutre'naze. E'ina hu'negu ana kuma'mofo agi'a Home hu'za agia nehaze.
18 Watu wa Yuda wakatwaa pia Gaza, Ashkeloni na Ekroni, kila mji na vijiji vyake vinavyouzunguka.
Hagi Juda naga'mo'zama mago'a kuma'enema ha'ma hu'za eri'nazana, Gaza rankumaki, Askeloni rankumaki, Ekroni rankuma'ene megagi'nea mopazminena zamahe'za hanare'naze.
19 Bwana alikuwa pamoja na watu wa Yuda. Wakaimiliki nchi ya vilima, lakini hawakuweza kuwafukuza watu waliokaa katika hiyo tambarare, kwa sababu walikuwa na magari ya chuma.
Hagi Ra Anumzamo'a Juda naga'ene mani'nege'za hara hu'za maka agona mopa eri'naze. Hianagi agupofima mani'naza vahera zamahenati otre'naze. Na'ankure zamagra aenireti tro hu'naza karisi ante'naze.
20 Kama vile Mose alivyoahidi, Kalebu alipewa Hebroni, naye akawafukuza wana watatu wa Anaki.
Hagi Mosese'ma huvempama huzmante'nea kante ante'za Juda naga'mo'za Hebroni mopa Kalepi ami'naze. Ana hazageno Kalepi'a 3'a Anaki mofavreramina ana mopafima nemanizana zamahenati atre'ne.
21 Hata hivyo, Wabenyamini walishindwa kuwafukuza Wayebusi, waliokuwa wanaishi Yerusalemu; hivyo hadi leo Wayebusi huishi humo pamoja na Wabenyamini.
Hianagi Benzameni naga'mo'za Jebusi vahe'ma Jerusalemima mani'naza vahera zamahenati otre'naze. E'ina hazageno Jebusi vahe'mo'za Benzameni naga'ene Jerusalemia meninena mani'naze.
22 Basi nyumba ya Yosefu wakashambulia Betheli, naye Bwana alikuwa pamoja nao.
Hagi anahukna huno Ra Anumzamo'a Josefe naga'ene mani'nege'za mareri'za Beteli vahera hara ome huzamante'naze.
23 Walipotuma watu kwenda kupeleleza Betheli (ambao hapo kwanza uliitwa Luzu),
Hagi Josefe naga'mo'za afure venenerami huzmantage'za vu'za Beteli kumakura kora Lusie nehaza kumara ome afure'za ke'naze.
24 wale wapelelezi wakaona mtu anatoka mjini, nao wakamwambia, “Tuonyeshe jinsi ya kuingia mjini nasi tutakutendea wema.”
Anama afure'za kenaku'ma vu'naza vene'nemo'za mago ne' ana kumapintira atiramino ne-ege'za amanage hu'za asami'naze, muse hugantonanki ama kumapima ufre kana taveri huo, ana'ma hananketa kagrira kazeri havizana osugahune.
25 Hivyo akawaonyesha, nao wakaupiga mji kwa upanga lakini wakamhifadhi hai yule mtu na jamaa yake yote.
Anagema hazageno'a, ana kumapima ufre kana zamaveri hutege'za, ana kumapi ufre'za ana maka vahera bainati kazinteti zamahe vagare'naze. Hianagi kama zamaveri'ma hu'nea ne'ene naga'anena ozamahe, zamatrage'za so'e hu'za mani'naze.
26 Yule mtu akaenda hadi nchi ya Wahiti, ambapo aliujenga mji na kuuita Luzu, ambao ndio jina lake hadi leo.
Hagi anama ohe'ma atraza ne'mo'a Hiti vahe mopafi vuno, mago rankuma omegino ana kuma'mofo agi'a Lusie huno antemi'ne. Ana knareti'ma eno menima e'neana ana agige'za nehaze.
27 Lakini Manase hawakuwafukuza watu wa Beth-Shani na vijiji vyake, au watu wa Taanaki na vijiji vyake, au watu wa Dori na vijiji vyake, au watu wa Ibleamu na vijiji vyake, au watu wa Megido na vijiji vyake, lakini Wakanaani waliazimu kuishi katika nchi ile.
Hagi Betsani kumapine, Tanak kumapine, Dori kumapine Ipleamu kumapine, Megido kumapine maka megagiterema hu'nea kumapi vahera Manase naga'mo'za zamahenati otre'naze. Na'ankure Kenani vahe'mo'za hanaveti'za hara nehu'za, zamatrage'za mopazmia Manase naga'mo'za e'ori'naze.
28 Israeli walipopata nguvu, wakawatia Wakanaani katika kazi ya kulazimishwa, lakini kamwe hawakuwafukuza watoke kabisa.
Israeli vahe'mo'zama ome hankavemaneti'za Kenani vahetmina zamahenati atrevaga ore'nazanki, kazokazo eri'za vahe zamavrazage'za, kazokazo eri'za vahezmi mani'naze.
29 Wala Efraimu hawakuwafukuza kabisa Wakanaani walioishi Gezeri, bali Wakanaani waliendelea kuishi humo miongoni mwao.
Hagi Efraemi naga'mo'za Geserima nemaniza Kenani vahera zamahenati otre'nazanki, zamatrazage'za zamagrane magopi mani'naze.
30 Vivyo hivyo Zabuloni hawakuwafukuza Wakanaani walioishi huko Kitroni, wala walioishi Nahaloli, ambao walibaki miongoni mwao; bali waliwatia katika kazi ya kulazimishwa.
Hagi Kitroni kumapine Nahaloli kumapinema nemaniza Kenani vahera Sebuloni naga'mo'za zamahenati otre'nazanki, zamatrage'za magopi zamagrane mani'naze. Hianagi Kenani vahe'tmina kazokzo eri'za vahe zamazeri tro hazage'za kazokzo eri'za vahe mani'naze.
31 Wala Asheri hawakuwafukuza wale walioishi huko Ako, Sidoni, Alabu, Akzibu, Helba, Afeki wala Rehobu
Hagi Ako kumapine, Saidoni kumapine, Alapu kumapine, Aksipi kumapine, Helba kumapine, Afeki kumapine, Rehopu kumapinema nemaniza Kenani vahera Aseli naga'mo'za zamahenati otre'za zamatrage'za zamagrane magopi mani'naze.
32 na kwa sababu ya jambo hili Waasheri wakaishi miongoni mwa Wakanaani, wenyeji wa nchi.
Ana hazageno Aseli naga'mo'za Kenani vahe'ene magopi mani'naze. Na'ankure Kenani vahera hara hu'za zamahenati otre'naze.
33 Wala Naftali hawakuwafukuza wale walioishi Beth-Shemeshi wala wale walioishi Beth-Anathi; lakini Naftali nao pia wakaishi miongoni mwa Wakanaani, wenyeji wa nchi, nao wale walioishi Beth-Shemeshi na Beth-Anathi wakawa watumishi wao katika kazi ya kulazimishwa.
Hagi Bet-Semesi kumapine, Bet-anati kumapinema nemaniza Kenani vahera Naftali naga'mo'za zamahenati otre'nazanki, zamatrage'za zamagrane magopi mani'naze. Hagi ana kuma'trempinti vahe'tmina kazokazo eri'za vahe'zmi zamavare'naze.
34 Waamori wakawazuilia Wadani kwenye nchi ya vilima, kwa maana hawakuwaacha washuke kuingia kwenye sehemu tambarare.
Hagi Amori vahe'mo'za Dani naga'mo'zama agupo mopafima eramizankura hankaveti'za hara huzmante'za zamahenati atrege'za agona kokampi vu'naze.
35 Waamori pia wakaendelea kukaa katika Mlima Heresi, katika Aiyaloni na Shaalbimu, lakini mkono wa nyumba ya Yosefu ukawalemea, nao wakashindwa hata wakalazimika kuingia katika kazi ya kulazimishwa.
Amori vahe'mo'za hankaveti'za Heresi agonafine, Aijaloni agonafine, Salpim agonafine mani'nazanagi, Josefe naga'mo'za tusi hankaveti'za kazokzo eri'za vahe zamazeri tro hu'naze.
36 Mpaka wa Waamori ulikuwa kuanzia Genge la Akrabimu, kuendelea hadi Sela na kuelekea juu.
Hagi Amori vahe'mofo mopa atupamo'a eramino, Akrabimi agonaregama mareneriza kanteti agafa huteno marerino Sela kumate mareriteno, vuvava huno agona moparega mareri'ne.
