Kutoka 22
1 “Kama mtu akiiba maksai au kondoo na kumchinja au kumuuza, ni lazima alipe ngʼombe watano badala ya maksai mmoja na kondoo wanne badala ya kondoo mmoja.
假使有人偷了牛或羊，無論是宰了或賣了，應用五頭牛賠償一頭牛，四隻羊賠償一隻羊。
2 “Kama mwizi akishikwa anavunja nyumba akapigwa hata akafa, aliyemuua hana hatia ya kumwaga damu;
若在挖窟窿時，被人逮住打死，打的人沒有流血的罪。
3 lakini jambo hilo likitokea wakati jua limechomoza, huyo mtu atakuwa na hatia ya kumwaga damu. “Mwizi huyo sharti alipe, lakini kama hana kitu, lazima auzwe ili alipe kwa ajili ya wizi wake.
若太陽已出來，打的人就有流血的罪。竊賊必須償還，他若一無所有，應賣身還他所偷之物。
4 “Kama mnyama aliyeibwa akikutwa hai mikononi mwake, ikiwa ni maksai au punda au kondoo, lazima alipe mara mbili.
所偷之物無論是牛或驢或羊，若在他手中被尋獲時還活著，應加倍償還。
5 “Kama mtu akichunga mifugo yake katika shamba au shamba la mizabibu, na akawaachia wajilishe katika shamba la mtu mwingine, ni lazima alipe vitu bora kutoka kwenye shamba lake mwenyewe au kutoka shamba lake la mizabibu.
假使有人在田地和葡萄園放牲口，讓牲口到別人的田地去吃，應拿自己田地或園中最好的出產賠償。
6 “Kama moto ukiwaka na kuenea kwenye vichaka vya miiba na kuteketeza miganda ya nafaka au nafaka ambayo haijavunwa, au kuteketeza shamba lote, mtu yule aliyewasha moto lazima alipe.
假使放火燒荊棘而燒了別人的麥捆或莊稼或田地，點火的人應賠償。託管物遺失賠償法
7 “Kama mtu akimpa jirani yake fedha au mali nyingine amtunzie, na kama vikiibwa kutoka nyumba ya huyo jirani, kama mwizi atashikwa, lazima alipe mara mbili.
假使有人將銀錢或物品交人保存，而銀錢或物品從這人家中被偷去，若賊人被尋獲，應加倍賠償。
8 Lakini mwizi asipopatikana, mwenye nyumba atafika mbele ya waamuzi ili kuthibitisha kuwa hakuchukua mali ya mwenzake.
若尋不到賊人，家主應到天主前作證，自己沒有伸手拿原主之物。
9 Pakiwepo jambo lolote la mali isiyo halali, ikiwa ni maksai, punda, kondoo, mavazi, ama mali yoyote iliyopotea ambayo fulani atasema, ‘Hii ni mali yangu,’ pande zote mbili wataleta mashauri yao mbele ya waamuzi. Yule ambaye waamuzi watamwona kuwa na hatia atamlipa jirani yake mara mbili.
關於任何爭訟案件，不拘是對牛、驢、羊、衣服或任何遺失之物，若一個說：這是我的。兩人的案件應呈到天主前；天主宣佈誰有罪，誰就應加倍賠償。
10 “Kama mtu akimpa jirani yake punda, ngʼombe, kondoo au mnyama mwingine yeyote amtunzie, akifa au akijeruhiwa au akichukuliwa wakati haonekani na mtu yeyote,
假使有人將驢、牛、羊，或任何牲口託人看守，若有死亡或斷了腿，或被搶走，而又沒有人看見，
11 jambo hili kati yao wawili litaamuliwa kwa kuapa kiapo mbele za Bwana, kwamba huyo jirani hakuhusika na wizi wa mali ya jirani yake. Mwenye mali itampasa akubali jambo hili, na hakuna malipo yatakayohitajika.
應在上主前起誓定斷兩人的案件，證明看守者沒有動手害原主之物；原主若接受起的誓，看守者就不必賠償；
12 Lakini kama mnyama aliibwa kwa jirani, itampasa amlipe mwenye mnyama.
若是由他手中偷去，他應賠償原主；
13 Kama ameraruliwa na mnyama pori, ataleta mabaki ya mnyama kama ushahidi, naye hatadaiwa kulipa mnyama aliyeraruliwa.
若被野獸撕裂了，他應帶回作證明，為撕裂之物就不必賠償。
14 “Kama mtu akimwazima mnyama kutoka kwa jirani yake, na kama akiumia au akafa na mwenye mnyama hayupo, lazima amlipe huyo mnyama.
假使有人借用人的牲口，牲口若斷了腿或死亡，而原主不在場，就應賠償。
15 Lakini mwenye mnyama akiwa angalipo na mnyama wake, mwazimaji hatalazimika kumlipa. Kama mnyama alikuwa amekodishwa, fedha iliyolipwa kwa kukodisha inatosha kwa kufidia hasara.
若原主在場，就不必賠償；若是僱來的，已有傭金作賠償。保障人權法
16 “Kama mtu akimshawishi bikira ambaye hajaposwa na akilala naye, lazima alipe mahari, kisha atamwoa msichana huyo.
假使有人引誘沒有訂婚的處女，而與她同睡，應出聘禮，聘她為妻。
17 Baba wa msichana akikataa katakata kumpa huyo mtu huyo msichana wake, bado ni lazima huyo mtu atalipa mahari kama inavyostahili malipo ya ubikira.
若她的父親堅決不肯將女兒嫁給他，他應付出和給處女作聘禮一樣多的銀錢。
18 “Usiruhusu mwanamke mchawi aishi.
女巫，你不應讓她活著。
19 “Mtu yeyote aziniye na mnyama lazima auawe.
凡與走獸交合的，應受死刑。
20 “Mtu awaye yote anayemtolea mungu mwingine dhabihu isipokuwa Bwana, lazima aangamizwe.
在唯一上主以外，又祭獻外神的，應被毀滅。
21 “Usimtendee mgeni vibaya au kumwonea, kwa kuwa nanyi mlikuwa wageni huko Misri.
對外僑，不要苛待和壓迫，因為你們在埃及也曾僑居過。
22 “Usimdhulumu mjane wala yatima.
對任何寡婦和孤兒，不可苛待；
23 Kama ukifanya hivyo nao wakinililia, hakika nitasikia kilio chao.
若是苛待了一個，他若向我呼求，我必聽他的呼求，
24 Hasira yangu itawaka, nami nitawaua kwa upanga, wake zenu watakuwa wajane na watoto wenu watakuwa yatima.
必要發怒，用刀殺死你們：這樣，你們的妻子也要成為寡婦，你們的兒子也要成為孤兒。
25 “Kama ukimkopesha mmojawapo wa watu wangu fedha ambaye ni mhitaji, usiwe kama mtu mkopesha fedha; usimtoze riba.
如果你借錢給我的一個百姓，即你中間的一個窮人，你對他不可像放債的人，向他取利。
26 Kama ukichukua vazi la jirani kama rehani, ulirudishe kwake kabla jua kuzama,
若是你拿了人的外氅作抵押，日落以前，應歸還他，
27 kwa kuwa vazi lake ndilo pekee alilo nalo la kumfunika mwili wake. Ni nini kingine atajifunika nacho? Atakaponililia, nitasikia, kwa kuwa nina huruma.
因為這是他唯一的鋪蓋，是他蓋身的外氅；如果沒有它，他怎樣睡覺呢﹖他若向我呼號，我必俯聽，因為我是仁慈的。
28 “Usimkufuru Mungu au kumlaani mtawala wa watu wako.
不可咒罵天主，不可詛咒你百姓的首長。
29 “Usiache kutoa sadaka kutoka ghala lako au mapipa yako. “Lazima unipe mzaliwa wa kwanza wa wana wako.
不可遲延獻你豐收的五穀和初榨的油；你子孫中的長子，都應獻給我。
30 Ufanye vivyo hivyo kwa ngʼombe wako na kwa kondoo wako. Waache wakae na mama zao kwa siku saba, lakini siku ya nane unipe.
對於你牛羊的首生也應這樣行；七天同牠母親在一起，第八天應把牠獻給我。
31 “Ninyi mtakuwa watu wangu watakatifu. Kwa hiyo msile nyama ya mnyama aliyeraruliwa na wanyama pori; mtupieni mbwa.
你們為我應做聖善的人；田間被野獸撕裂的肉，不可以吃，應扔給狗吃。
