Torati 28
1 Kama ukimtii Bwana Mungu wako kwa bidii na kufuata amri zake zote ninazokupa leo kwa bidii, Bwana Mungu wako atakuweka juu ya mataifa yote katika dunia.
你若實在聽從上主你的天主的話，謹守遵行我今天吩咐你的這一切誡命，上主你的天主必使你遠超過地上所有的民族。
2 Baraka hizi zote zitakuja juu yako na kukupata, kama ukimtii Bwana Mungu wako:
如果你聽從上主你的天主的話，下面這些祝福必臨於你，來到你身上。
3 Utabarikiwa mjini na utabarikiwa mashambani.
你在城內必蒙受祝福，在鄉下也必蒙受祝福。
4 Utabarikiwa uzao wa tumbo lako, na mazao ya nchi yako na wanyama wako wachanga wa kufugwa, yaani ndama wa makundi yako ya ngʼombe, na wana-kondoo wa makundi yako.
你身所生的，田地所產的，牲畜所出的，牛所生殖的，羊所產下的，都要蒙受祝福。
5 Kapu lako na vyombo vyako vya kukandia vitabarikiwa.
你的筐籃，你的揉麵盆，都要蒙受祝福。
6 Utabarikiwa uingiapo na utabarikiwa utokapo.
你進來，蒙受祝福；你出去，也蒙受祝福。
7 Bwana atasababisha adui wainukao dhidi yako kushindwa mbele yako. Watakujia kwa njia moja lakini watakimbia mbele yako kwa njia saba.
起來攻擊你的仇敵，上主必使他們在你面前崩潰；他們由一路來攻擊你，卻分七路由你面前逃去。
8 Bwana ataagiza baraka juu ya ghala zako na juu ya kila kitu utakachogusa kwa mkono wako. Bwana Mungu wako atakubariki katika nchi anayokupa.
上主決定對你的倉廩和在你著手進行的事上祝福你。
9 Bwana atakufanya kuwa taifa lake takatifu, kama alivyokuahidi kwa kiapo, kama ukishika maagizo ya Bwana Mungu wako na kwenda katika njia zake.
只要你謹守上主你的天主的誡命，遵行他的道路，上主必要照他誓許於你的，立你為他自己的聖民；
10 Kisha mataifa yote ya dunia wataona kuwa unaitwa kwa jina la Bwana, nao watakuogopa.
普世萬民一見你屬於上主的名下，必都怕你。
11 Bwana atakupa kustawi kwa wingi, katika tunda la uzao wa tumbo lako, katika wanyama wachanga wa mifugo yako na katika mazao ya ardhi yako, katika nchi aliyowaapia baba zako kuwapa.
在上主你的天主向你祖先起誓要賜給你的土地上，上主必使你滿享幸福：兒女眾多，牲畜繁殖，地產豐富。
12 Bwana atafungua mbingu, ghala zake za baraka, kukupa mvua kwa majira yake na kubariki kazi zako zote za mikono yako. Utakopesha mataifa mengi lakini hutakopa kwa yeyote.
上主必為你大開天上的寶庫，給你的田地降下時雨，祝福你手所做的一切；你要借給許多民族，而你卻無須向人借貸。
13 Bwana atakufanya kichwa, wala si mkia. Kama utazingatia maagizo ya Bwana Mungu wako ninayokupa siku hii ya leo na kuyafuata kwa bidii, daima utakuwa juu, kamwe hutakuwa chini.
上主必立你為首，而不做尾巴，你常是高高在上，而總不屈居在下，只要你聽從我今天吩咐你的上主你天主的誡命，並謹守遵行，
14 Usihalifu amri zangu zozote ninazokupa leo, kwa kwenda kuume au kushoto, kwa kufuata miungu mingine na kuitumikia.
不左右偏離我今天吩咐你們的一切話，去跟隨事奉其他的神。
15 Hata hivyo, kama hutamtii Bwana Mungu wako na kuzishika kwa bidii amri zake zote na maagizo ninayokupa leo, laana hizi zote zitakuja juu yako na kukupata:
但是，如果你不聽從上主你天主的話，不謹守遵行我今天吩咐你的上主的一切誡命和法令，下面這些咒罵必要臨於你，來到你身上。
16 Utalaaniwa mjini na utalaaniwa mashambani.
你在城內必遭受咒罵，在鄉下也必遭受咒罵。
17 Kapu lako na chombo chako cha kukandia kitalaaniwa.
你的筐籃，你的揉麵盆，都要遭受咒罵。
18 Uzao wa tumbo lako utalaaniwa, mazao ya ardhi yako, ndama wa makundi yako ya ngʼombe na wana-kondoo wa makundi yako.
你身所生的，田地所產的，牛所生殖的，羊所產下的，都要遭受咒罵。
19 Utalaaniwa uingiapo na utokapo.
你進來，必遭受咒罵；
20 Bwana ataleta laana juu yako, fadhaa na kukaripiwa katika kila kitu unachokigusa kwa mkono wako, mpaka uwe umeharibiwa na kuangamizwa ghafula kwa ajili ya maovu uliyoyafanya kwa kumwacha yeye.
你出去也必遭受咒罵。上主在你著手進行的一切事上，必使你遭受災難、困擾和恐嚇，直到你完全毀滅，迅速滅亡，因為你作惡，離棄了我。
21 Bwana atakupiga kwa magonjwa mpaka akuangamize kutoka nchi unayoingia kuimiliki.
上主必使你瘟疫纏身，直到將你由你要去佔領的地上完全消滅。
22 Bwana atakupiga kwa magonjwa ya kudhoofisha, kwa homa na kuwashwa, hari na kwa ukame, kutu na kuwa na uchungu ambavyo vitakupiga mpaka uangamie.
上主必用癆病、熱病、瘧疾、炎熱、乾旱、熱風和霉爛打擊你；這些災殃必追擊你，直到你滅亡。
23 Anga juu yako itakuwa shaba, na ardhi chini yako itakuwa chuma.
你頭上的天將變為銅，你下面的地將變為鐵。
24 Bwana atafanya mvua ya nchi yako kuwa mavumbi na mchanga; vitakujia kutoka angani mpaka uangamie.
上主必使雨變成灰沙降在你的田地裏，由天上降在你身上，直到你完全毀滅。
25 Bwana atakufanya ushindwe mbele ya adui zako. Utawajia kwa njia moja lakini utawakimbia mbele yao kwa njia saba, nawe utakuwa kitu cha kuchukiza kwa falme zote za dunia.
上主必使你在仇敵面前崩潰；你由一路出擊他們，卻分七路由他們前逃去；你要成為普世萬國驚駭的對象。
26 Mizoga yenu itakuwa chakula cha ndege wa angani na wanyama wa nchi, wala hapatakuwepo mtu yeyote wa kuwafukuza.
你的屍首必成為天空飛鳥，和地上走獸的食物；無人來將牠們嚇走。
27 Bwana atakupiga kwa majipu ya Misri na kwa vidonda vitokavyo usaha na kuwashwa, ambako huwezi kuponywa.
上主必用埃及的膿瘡、痔漏、癬疥紅疹打擊你，使你無法醫治。
28 Bwana atakupiga kwa wazimu, upofu na kuchanganyikiwa kwa akili.
上主必用癲狂、眼瞎和心亂打擊你；
29 Wakati wa adhuhuri utapapasapapasa huku na huko kama mtu kipofu katika giza. Hutafanikiwa katika lolote ufanyalo; siku baada ya siku utaonewa na kunyangʼanywa, wala hakuna yeyote atakayekuokoa.
在正午時，你要摸索有如在黑暗中摸索的瞎子；你的所作所為決不會順利；你必日日受人壓迫剝削，而無人援助。
30 Utaposa mke, lakini mtu mwingine atakutana naye kimwili. Utajenga nyumba, lakini hutaishi ndani yake. Utapanda shamba la mizabibu, lakini hutakula matunda yake.
你與一女子訂婚，別人卻來與她同寢；你建築一座房屋，卻不得住在裏面；你栽植葡萄園，卻得不到享用。
31 Ngʼombe wako atachinjwa mbele ya macho yako lakini hutakula nyama yake. Punda wako atachukuliwa kwa nguvu kutoka kwako wala hatarudishwa. Kondoo wako watapewa adui zako, wala hakuna mtu yeyote wa kuwaokoa.
你的牛在你眼前被殺，你卻不能吃牠的肉；你的驢由你眼前被人搶去，再不歸還給你；你的羊群被交給你的敵人，卻無人來援助你。
32 Wanao na binti zako watatolewa kwa mataifa mengine, nawe utayachosha macho yako ukiwatazamia siku baada ya siku, hutakuwa na nguvu kuinua mkono.
你的兒女被交給外方民族，你只有雙眼張望，日日為他們焦慮，但你卻無能為力。
33 Taifa usilolijua watakula mazao ya nchi yako na taabu ya kazi yako, hutakuwa na chochote, bali kuonewa kikatili siku zako zote.
你田地的出產和你勞力之所得，卻為你不認識的一個民族吃盡；你只有時時被人壓迫蹂躪；
34 Vitu utakavyoviona kwa macho yako vitakufanya wazimu.
你必要因你親眼所見的事而變為瘋狂。
35 Bwana atayapiga magoti yako na miguu yako kwa majipu yenye maumivu makali yasiyoponyeka, yakienea kutoka nyayo za miguu yako hadi utosini.
上主必用惡瘡打擊你的膝和腿，由腫至頂，使你無法醫治。
36 Bwana atakupeleka wewe na mfalme uliyemweka juu yako uende kwenye taifa ambalo hukulijua wewe wala baba zako. Huko utaabudu miungu mingine, miungu ya miti na mawe.
上主你將你和你所立的統治你的君王，送到你和你祖先不認識的一個民族那裏去，在那裏你要事奉別的神，即木石所製的神。
37 Utakuwa kitu cha kuchukiza, tena kitu cha kudharauliwa na kudhihakiwa kwa mataifa yote huko Bwana atakakokupeleka.
在上主要送你去的各民族中，你必成為驚駭、嘲笑和諷刺的對象。
38 Utapanda mbegu nyingi katika shamba lakini utavuna haba, kwa sababu nzige watazila.
你在田間撒的種子雖然很多，但收穫的卻很少，因為蝗蟲要來吃盡。
39 Utapanda mashamba ya mizabibu na kuyapalilia, lakini hutakunywa divai yake wala hutakusanya zabibu, kwa sababu wadudu watazila.
你雖然栽種修剪葡萄園，卻沒有酒喝，沒有收成，因為都要為蟲子吃盡。
40 Utakuwa na mizeituni katika nchi yako yote, lakini hutatumia hayo mafuta yake, kwa sababu zeituni zitapukutika.
你雖然在全境栽有橄欖樹，卻沒有油抹身，因為橄欖要遂結遂落。
41 Utakuwa na wana na binti lakini hawatakuwa nawe, kwa sababu watachukuliwa mateka.
你雖然生子養女，但他們卻不屬於你，因為他們要被擄去。
42 Makundi ya nzige yatavamia miti yako yote na mazao ya nchi yako.
害蟲要吃盡你所有的樹木和土地的出產。
43 Mgeni anayeishi miongoni mwako atainuka juu zaidi na zaidi kuliko wewe, lakini wewe utashuka chini zaidi na zaidi.
住在你中間的外方人不斷發達興旺，遠在你以上，你反而日趨卑下。
44 Yeye atakukopesha, lakini wewe hutamkopesha. Yeye atakuwa kichwa, lakini wewe utakuwa mkia.
他要借給你，你卻不能借給他；他要為首，你卻要做尾巴。
45 Laana hizi zote zitakuja juu yako. Zitakufuatia na kukupata mpaka uangamizwe, kwa sababu hukumtii Bwana Mungu wako, na kuzishika amri zake na maagizo yake aliyokupa.
這一切咒罵必臨於你，追擊你，來到你身上，直到你全被消滅，因為你沒有聽從上主你天主的話，沒有遵守他吩咐你的誡命和法令。
46 Zitakuwa ishara na ajabu kwako na kwa wazao wako milele.
這些咒罵對你和你的子孫，永遠是一個徽號和徵兆。
47 Kwa sababu hukumtumikia Bwana Mungu wako kwa furaha na kwa moyo wakati wa kufanikiwa kwako,
因為在財物富裕時，你沒有誠心悅意地去事奉上主你的天主，
48 kwa hiyo katika njaa na kiu, katika uchi na umaskini wa kutisha, utawatumikia adui ambao Bwana atawatuma dhidi yako. Yeye ataweka nira ya chuma shingoni mwako hadi amekwisha kukuangamiza.
你必在飢渴，赤身露體，一無所有中，服侍上主派來攻擊你的仇敵；他必將鐵軛放在你的頸上，直到將你消滅。
49 Bwana ataleta taifa dhidi yako kutoka mbali, kutoka miisho ya dunia, kama tai ashukiavyo mawindo chini, taifa ambalo hutaijua lugha yake,
上主必由遠方，由地極引來一個民族，像鷹一樣撲擊你；這民族的語言，你不明瞭；
50 taifa lenye uso mkali lisilojali wazee wala kuwahurumia vijana.
這民族又鐵面無情，不敬老，不恤幼；
51 Watakula wadogo wa mifugo yako na mazao ya nchi yako mpaka umeangamia. Hawatakuachia nafaka, divai mpya au mafuta, wala ndama wowote wa kundi lako au wana-kondoo wa kundi lako mpaka umekuwa magofu.
他必吞食你家畜的幼雛，和田地的產物，直到你被消滅；必不給你留下什麼穀、米、酒、油、牛犢或羔羊，直到將你完全毀滅。
52 Nao wataizingira miji yote katika nchi yako mpaka kuta ndefu za ngome ambazo unazitegemea zimeanguka. Watazingira miji yote katika nchi ambayo Bwana Mungu wako anakupa.
他必將你圍困在所有的城鎮內，直到你全國內所依恃的高大堅固的城牆都被攻陷；當你被圍困在上主你天主賜給你的全境各城鎮內時，
53 Utakula uzao wa tumbo lako, nyama ya wana wako na binti zako ambao Bwana Mungu wako amekupa, kwa sababu ya mateso yale adui zako watakayokuletea wakati wa kukuzingira.
在你被仇敵圍困的窮困中，你要吃你自身所生，即上主你天主賜給你子女的肉。
54 Hata yule mtu muungwana sana na makini miongoni mwako hatakuwa na huruma kwa ndugu yake mwenyewe au kwa mke ampendaye au watoto wake waliosalia,
你中間最溫柔嬌嫩的男人，這時對自己的兄弟、懷中的妻子、尚存的子女，也必冷眼相看，
55 naye hatampa hata mmoja wao nyama ya watoto wake ambao anawala. Kwa kuwa hakuna kitu kingine kilichosalia kwake katika mazingirwa makali ambayo adui yako watakuletea kwa miji yako yote.
不願將他所吃的子女的肉，分給他們任何人，因為在你的仇敵使你在各城鎮受圍困陷於絕境時，已一無所剩。
56 Mwanamke ambaye ni muungwana sana na makini miongoni mwako, yaani ambaye ni makini sana na muungwana kiasi kwamba asingethubutu kugusa ardhi kwa wayo wa mguu wake, yeye atakuwa mchoyo kwa mume ampendaye na mwanawe mwenyewe au binti yake,
你中間最溫柔嬌嫩的女人，先前嬌嫩溫柔得連腳都不踏在地上，這時對自己懷中的丈夫、自己的子女、也要冷眼相看，
57 kondoo wa nyuma kutoka kwenye tumbo lake na watoto anaowazaa. Kwa kuwa anakusudia kuwala kwa siri wakati wa kuzingirwa na katika taabu zile ambazo adui yako atazileta juu yako na miji yako.
暗中將她兩腿間脫出的胞衣，和她所生的子女吃掉，因為在你的仇敵使你在各城鎮中受圍困，陷於窮困時，已一無所有。
58 Kama hutafuata kwa bidii maneno yote ya sheria hii, ambayo yameandikwa katika kitabu hiki na kama hutalicha hili jina la fahari na la kutisha, yaani la Bwana Mungu wako,
如果你不謹守遵行這書上所記的法律的一切條文，敬畏這光榮可畏的名號：上主你的天主，
59 Bwana ataleta mapigo ya kutisha juu yako na kwa wazao wako, maafa makali na ya kudumu, magonjwa mazito na ya kudumu.
上主必使你和你的後裔遭受更奇特的災害，大而且久的災害，毒而且頑的疾病；
60 Atakuletea juu yako magonjwa yote ya Misri yale uliyoyaogopa, nayo yataambatana nawe.
必使你所怕的各種埃及病災發生在你身上，纏繞著你。
61 Pia Bwana atakuletea kila aina ya ugonjwa na maafa ambayo hayakuandikwa humu katika kitabu hiki cha sheria, mpaka utakapokuwa umeangamizwa.
此外，在在這法律書上所沒有記載的一切疾病和災害，上主也要引來降在你身上，直到將你完全消滅。
62 Ninyi ambao mlikuwa wengi kama nyota za angani mtaachwa wachache tu, kwa sababu hamkumtii Bwana Mungu wenu.
你們以前雖然多如天上的繁星，你們所留下的，卻寥寥無幾，因為你沒有聽從上主你天主的話。
63 Kama ilivyompendeza Bwana kuwafanya ninyi mstawi na kuongezeka kwa idadi, ndivyo itakavyompendeza kuwaharibu na kuwaangamiza ninyi. Mtangʼolewa kutoka nchi mnayoiingia kuimiliki.
有如上主先前怎樣喜歡你們獲得幸福，使你們人數眾多，將來也要怎樣喜歡你們衰落，使你們滅亡，使你們由你要去佔領的地上盡被剷除。
64 Kisha Bwana atawatawanya miongoni mwa mataifa yote, kutoka mwisho mmoja wa dunia hadi mwingine. Huko mtaabudu miungu mingine, miungu ya miti na ya mawe, ambayo ninyi wala baba zenu hamkuijua.
上主要將你分散在大地兩極間所有人民中，你要在那裏事奉你和你祖先所不認識的外神，即木石之神；
65 Miongoni mwa mataifa hayo hamtapata raha wala mahali pa kupumzisha wayo wa mguu wenu. Huko Bwana atawapa mahangaiko ya mawazo, macho yaliyochoka kwa kungojea na moyo uliokata tamaa.
而且在這些民族中，你總得不到安寧，也找不到一塊歇腳的地方；上主在那裏必使你心情煩亂，眼目憔悴，精神頹喪。
66 Utaishi katika mahangaiko siku zote, ukiwa umejaa hofu usiku na mchana, wala hutakuwa kamwe na uhakika wa maisha yako.
你未來的生活必提心吊膽，日夜驚惶；生命毫無保障。
67 Wakati wa asubuhi utasema hivi, “Laiti ingekuwa jioni!” Jioni utasema, “Laiti ingekuwa asubuhi,” kwa sababu ya hofu ile itakayojaza moyo wako na vitu vile macho yako yatakavyoviona.
因你心情恐慌，因你眼見的景象，早晨你要說：「巴不得現在是晚上! 」到了晚上你又要說：「巴不得現在是早晨! 」
68 Bwana atawarudisha tena Misri kwa meli, safari niliyosema kamwe hamngeenda tena. Huko mtajiuza ninyi wenyewe kwa adui zenu kama watumwa wa kiume na wa kike, lakini hakuna yeyote atakayewanunua.
上主要用船將你送回埃及，走我曾告訴你，你不會再見的那條路；在那裏你們雖自願將自己賣給你的仇敵為奴為婢，卻無人肯買。
