Danieli 11
1 Nami katika mwaka wa kwanza wa utawala wa Dario Mmedi, nilisimama kumsaidia na kumlinda.)
Keivang, Michael vantil kom’a kading jing in, Meok mi Darius lengchan kal kum masapen’a pat’a, ama pandetna ding leh hatsahna ding’a kigo jing kahi.
2 “Sasa basi, ninakuambia kweli: Wafalme watatu zaidi watatokea Uajemi, kisha atatokea mfalme wa nne, ambaye atakuwa tajiri sana kuliko wengine wote. Wakati atakapokuwa amekwisha kujipatia nguvu kwa utajiri wake, atamchochea kila mmoja dhidi ya ufalme wa Uyunani.
Tua hi, keiman naheng’a thudih chu ka phondoh ding ahi. Vetan, Persiate leng thumtah hung lendoh’a, vai ahinpoh ding, chujou leh leng li na pa vang chu, leng masaho sanga nasa tah’a haojo cheh ding ahi. Aman ahaona leh athahatna mangcha-a amitakip atildoh ding chuleh Greek lenggam chung’a gal asat ding ahi.
3 Ndipo mfalme mwenye nguvu atatokea, ambaye atatawala kwa nguvu nyingi na kufanya anavyopenda.
Chuteng leh, leng hattah khat hung umdoh kit ding, aman thuneitah’a lengvai apoh ding, anop nop abol ding ahi.
4 Baada ya kujitokeza, milki yake itavunjwa na kugawanyika katika pande nne za mbinguni. Hautakwenda kwa wazao wake, wala hautakuwa na nguvu alizotumia, kwa sababu milki yake itangʼolewa na kupewa wengine.
Amavang, athahat athunei laitah’a, alenggam hungkeh ding, chuleh alenggam chu hopli kiso ding ahi. Ama son le chilhah hilou hon lengvai apoh ding, ahinlah, aman thuneitah’a vai apohlai bang’a, amahon thahat leh thuneina aneilou ding’u ahi. Ajeh chu alengvaipohna chu ajunga kibotdoh’a, midang kipedoh ahitai.
5 “Mfalme wa Kusini atakuwa na nguvu, lakini mmoja wa majemadari wake atakuwa na nguvu zaidi kuliko mfalme, naye atatawala ufalme wake mwenyewe kwa nguvu nyingi.
Chutah leh, lhanglam lengpa hung hatdoh ding, amavang, ama sepai lamkai ho lah’a chu, mikhat ama sang’a hung thaneijo ding chuleh alenglam’a chu hu-ham tah’a vai ahinhop ding ahi.
6 Baada ya miaka kadha, wataungana. Binti wa mfalme wa Kusini ataolewa kwa mfalme wa Kaskazini ili kuimarisha mapatano, lakini huyo binti nguvu zake hazitadumu; hata mfalme hatadumu wala nguvu zake. Katika siku hizo atafukuzwa, pamoja na hao wasindikizaji wake wa kifalme, watoto wake, na yeyote aliyemuunga mkono.
Kum phabep jou leh sahlam lengpa leh lhanglam lengpa, hung kihoutoh’a chamna khat asemdoh lhon ding ahi. Kihou chamna suhdetna dinga lhanglam lengpan achanu chu sahlam lengpa jiding a apeh ding. Hijongleh, amanun thuneina ima anei joulou ding chuleh apan jong chutima-a koima athunun jou dehlou ding ahi. Chuleh amanu chu anungjui ho leh apan khompi ho jouse toh kisugam ding ahiuve.
7 “Mmoja kutoka jamaa ya huyo binti atainuka na kuchukua nafasi yake. Atashambulia majeshi ya mfalme wa Kaskazini na kuingia katika ngome yake; atapigana dhidi yao naye atashinda.
Hijongleh, amanu inkote khat chu lhanggam’a leng hung chang ding, aman asepai tamtah toh sahlam lengpa kulpi anokhum’a asat ding chuleh ajo ding ahi.
8 Tena ataitwaa miungu yao, vinyago vyao vya chuma, na vitu vyao vya thamani vya fedha na dhahabu, na kuvichukua hadi Misri. Kwa miaka kadha atamwacha mfalme wa Kaskazini bila kumsumbua.
Ama Egypt gam’a akilekit teng, amaho doilim semthu jouse apoh mang ding, chuleh sana leh dangka-a kisem thil manlu tampi jong apohmang tha ding ahi. Chujou teng, kum phabeppi sung’a sahlam lengpa chu kisatpi talouva amachang adalhah ding ahi.
9 Kisha mfalme wa Kaskazini atashambulia nchi ya mfalme wa Kusini, lakini atarudi nyuma hadi kwenye nchi yake.
Chujou tengleh, sahlam lengpa chu lhanggam lengpa gamsung’a hung lut’a gal ahin sat khum ding ahi. Hijongleh ama agam lang’a kinungle kitloi ding ahi.
10 Wana wa mfalme wa Kaskazini watajiandaa kwa vita na kukusanya jeshi kubwa, ambalo litafagia nchi kama mafuriko yasiyozuilika na kuendelea na vita hadi kwenye ngome ya mfalme wa Kusini.
Ahivangin, sahlam lengpa chapaten sepai tampi asem dohkit diu, asepaiho chutoh twisoh bang’a hamgei guija lhanggam lengpa kulpi geija, gal asat khum ding ahi.
11 “Kisha mfalme wa Kusini atatoka kwa ghadhabu na kupigana dhidi ya mfalme wa Kaskazini, ambaye ataunda jeshi kubwa, lakini litashindwa.
Chutahleh lhanggam lengpa chu lungsa doh ding, sahlam lengpa sepai ho chutoh kisat ding chuleh aman agalmite chu abon’a ajosoh hel ding ahi.
12 Wakati jeshi litakapokuwa limechukuliwa, mfalme wa Kusini atajawa na kiburi na atachinja maelfu mengi, hata hivyo hatabaki na ushindi.
aman agalmite sepaiho abon’a adelmangsoh phatleh, lhanggam lengpa chu alungsung’a kichoisangna leh kiletsahna hung dim ding chuleh agalmite chu asang asangsom’a athagam ding ahi. Hijong leh, agaljona chu phat chomkhat’a ding bou hiding ahi.
13 Kwa maana mfalme wa Kaskazini atakusanya jeshi jingine kubwa kuliko lile la kwanza; na baada ya miaka kadha, atasonga mbele na jeshi kubwa mno lililoandaliwa vizuri.
Ajeh chu kum phabep jouleh sahlam lengpan jong amasa sang’a tamjo sepai akhop kitding, asepaiho chutoh thil ijakai ninglhing set’a hung konsuh kit ding ahi.
14 “Katika nyakati hizo wengi watainuka dhidi ya mfalme wa Kusini. Watu wenye ghasia miongoni mwa watu wako mwenyewe wataasi ili kutimiza maono, lakini bila mafanikio.
Hichepet hileh, agamsung mipi tamtah'in lhanggam lengpa chu adou diu ahi. Chuleh hiche gaova nathilmu chengse hi aguilhunna ding’a, namite lah’a pumhat jeng’a thilbol mihon jong lengpa douna gal asat dingu ahi. Hijong leh amahon gal chu ajo lou diu ahibouve.
15 Ndipo mfalme wa Kaskazini atakuja na kuuzunguka mji kwa majeshi, na kuuteka mji wa ngome. Majeshi ya Kusini yatakosa nguvu za kuyazuia; naam, hata vikosi vyao vya askari vilivyo bora zaidi, havitakuwa na nguvu ya kuwakabili.
Chutah leh, sahlam lengpa chu hungkon intin, dettah’a pal kikaikhum kulpi umna khopi jeng jong anokhum’a alahding ahi. Hiche phatleh, lhanglam gam’a sepai ahatlai lai ho jeng jong amasanga pang joulou diu ahi, ajeh chu ama nan jou nading tha anei lou diu ahitai.
16 Huyo mvamia nchi atafanya apendavyo; hakuna yeyote atakayeweza kumpinga. Atajiimarisha katika Nchi ya Kupendeza, na atakuwa na uwezo wa kuiangamiza.
Chuteng sahlam lengpa chu adou jou ding beihel’a hung machal ding, anop nop abol’a koiman akhamtang joulou ding ahitai. Aman Israel gamloupi chu achotpha-a asuhmang gotding chuleh athu noija akoi ding ahi.
17 Ataamua kuja na nguvu za ufalme wake wote na kufanya mapatano ya amani na mfalme wa Kusini. Naye atamtoa binti yake aolewe naye ili kuuangusha ufalme, lakini mipango yake haitafanikiwa wala kumsaidia.
Aman alenggam thahatna pumpi chutoh hungkon’a, lhanggam lengpa toh kimaito’a kihouchamna agonding ahi. Chuleh aman alenggam suhmang peh nading a achanu chu lhanggam lengpa ji dinga agon ding, ahivanga, athilgon ho abon’a losam ding ahi.
18 Ndipo atabadili nia yake kupigana na nchi za pwani na ataziteka nyingi, lakini jemadari mmoja atakomesha ufidhuli wake na kurudisha ufidhuli wake juu yake.
Hiche ban’a chu, aman twikhanglen pang’a gamho ahin lunglutpi ding, gal abolkhum kit ding chuleh khopi tampi alah ding ahi. Ahivang in, gamdang sepai lamkai khat in, hichea hi, lengpa kiloupisahna ho chu achaina ahin semding chuleh jumleh ja thoh’a akinungle sah ding ahi.
19 Baada ya hili atazigeukia ngome za nchi yake mwenyewe, lakini atajikwaa na kuanguka, wala hataonekana tena.
Hitia chu, aman agamsung’a akiselna kulpi chu anung jot kit ding chuleh kimukit talou ding ahitai.
20 “Atakayetawala baada yake atamtuma mtoza ushuru ili kudumisha fahari ya kifalme. Hata hivyo, baada ya miaka michache ataangamizwa, lakini si katika hasira wala katika vita.
Chutah leh, ama ban’a lengkhat hunglen doh ding, ama chun leng Inpi loupina dia, mipitea kon’a kai dong ding vaipo asolding ahi. Hijong leh, amahin phat chomcha lengvai apoh ding, chujou leh, lunghan jeh leh gal kisat jeh hilouva, amahi kisumang ding ahi tai.
21 “Atakayetawala baada yake atakuwa mtu wa kudharauliwa ambaye hajapewa heshima ya kifalme. Atauvamia ufalme wakati watu wake wanapojiona wako salama, naye atautwaa kwa hila.
Ama ban’a hi, duhdah lou migilou khat, lengpa son leh chilhah jong hilou khat, lengvaipo’a hung pang ding ahi. Aman alep lep’a thu asei ding chuleh duha thutah’a thilgon aneiding, mihon agellou pettah’a, lenggam thaneina chu alah ding ahi.
22 Ndipo jeshi kubwa litafagiliwa mbele yake; jeshi pamoja na mkuu mmoja wa agano wataangamizwa.
Ama masang’a sepai tamtah kitheh ngim ding, kisumang hel ding chuleh kitepna leng chapa geija kisumang ding ahi.
23 Baada ya kufanya mapatano naye, atatenda kwa udanganyifu, na akitumia watu wachache tu ataingia madarakani.
Aman jouleh nal aseija kitepna abol ding, chuleh kichamna tampi asemdoh ding ahi.
24 Wakati majimbo yaliyo tajiri sana yanajiona salama, atayavamia, naye atafanikisha kile ambacho baba zake wala babu zake hawakuweza. Atagawa nyara, mateka na utajiri miongoni mwa wafuasi wake. Atafanya hila ya kupindua miji yenye maboma, lakini kwa muda mfupi tu.
Gihsalna neimasa louva, gamsunga leipha laipen munho aholdoh ding, apu apaten anabol khah louhel abol ding ahi. Aman mihaosa ho neileh gou alah peh’a athe thang ding, anung juiho ahoppeh ding, chuleh kulpi detlai lai ho suhset nading thilgon aneiding ahi. Ahi vanga, athilbol jouse phat chomkhat kah’a ding bou hiding ahi.
25 “Pamoja na jeshi kubwa atachochea nguvu zake na ushujaa wake dhidi ya mfalme wa Kusini. Mfalme wa Kusini atafanya vita na jeshi lenye nguvu sana, lakini hataweza kusimama kwa sababu ya kwa hila zilizofanywa dhidi yake.
Chujou teng, ama hung kitil doh ding, lhanggam lengpa douna-a sepai tampi asemdoh ding chuleh amaho chutoh gal kisat ding, ahivanga, aman ajolou ding ahi. Ajeh chu, ama suhmangna dinga thilgon aguh’a tampi umdoh ahi tai.
26 Wale wanaokula kutoka kwenye ruzuku za mfalme watajaribu kumwangamiza; jeshi lake litafagiliwa mbali, nao wengi watakufa vitani.
Ama insung miten, ama manthahna aboldoh ding, a sepaite abon’a kitheh ngim ding chuleh mi tampin thina ato ding ahi.
27 Wafalme hawa wawili, mioyo yao ikiwa imekusudia mabaya, wataketi kwenye meza moja na kudanganyana wao kwa wao, lakini pasipo faida, kwa sababu bado mwisho utakuja katika wakati ulioamriwa.
Hiche leng teni hin, thildang boipi louva, amani kah’a kisuhmang to nading bou agellhon ding, chuleh kihouchamna ankong phung jeng’a jong thujouva kilhem lhon ding ahi. Amavang aphachom imacha umdoh dehlou ding, ajeh chu, Pathen phat tepsa bang’a achaina chu thou thou ding ahi.
28 Mfalme wa Kaskazini atarudi katika nchi yake na utajiri mwingi, lakini atakuwa ameukaza moyo wake kinyume na agano takatifu. Atachukua hatua dhidi ya hilo agano, kisha atarudi nchi yake.
Chuteng, sahlam lengpa chu, nei leh gou tampi akipoh’a agam’a kilekit ding ahi; ama hin, kitepna theng nam mite douna anop nop abol ding, chuleh agamsung jong asuhgep’a adalhah ding ahi.
29 “Wakati ulioamriwa, atavamia tena Kusini, lakini wakati huu matokeo yake yatakuwa tofauti na yale ya wakati wa kwanza.
Chuleh, achaina phat kitep chu ahung lhin tengleh, ama hung kilekit’a, lhanggam lengpa chu gal abolkhum kit ding ahi. Amavang, hiche hi, masang a agalbol tobang’a hungsoh talou ding ahitai.
30 Meli za nchi ya Kitimu zitampinga, naye atavunjika moyo. Ndipo atarudi nyuma na kutoa wazi hasira yake dhidi ya agano takatifu. Atarudi na kuonyesha fadhili kwa wale waliachao agano takatifu.
Ajeh chu, lhumlam twipi pang’a kon’a, kong-innei tampi ama doudinga hungkon diu, hichun ama akichatsah ding, lung himo tah’a agam lang’a kilekit ding ahi. Aman hichea alunghanna chu kitepna theng mite chung a achuhsah ding, chuleh kitepna donselou miho chu akihoutheipi ding, amaho toh pangkhom diu ahi.
31 “Majeshi yake yenye silaha yatainuka ili kunajisi ngome ya Hekalu, na kuondolea mbali sadaka ya kuteketezwa ya kila siku. Ndipo watalisimamisha chukizo la uharibifu lisababishalo ukiwa.
Chutahleh, ama sepaiten, houin kulpi alodiu, asuhthang’uva asuhbohdiu, tanglouva kiboljing kilhaina gamtha jong asuhtangdiu chuleh thet umtah milimdoi chu atundoh diu ahi.
32 Kwa udanganyifu atapotosha wale walionajisi agano, lakini watu wanaomjua Mungu wao watampinga kwa uthabiti.
Aman kitepna sukeh ho chu jou leh nal’a ajollhah’a. amaho kithopina amu ding ahi. Hijong leh, Pathen hejing mite vang chu dettah’a pang’uva, ama chu akisatpi diu ahi.
33 “Wenye hekima watawafundisha wengi, ingawa kwa kitambo watauawa kwa upanga au kuchomwa moto, au kukamatwa au kufanywa mateka.
Mipi lamkai chingtah ho chun, miho chu ahil uva ahetthemsah diu, hijong leh amaho vang chu meiya kihallih loi, chemjam’a kithat loi, chuleh konkhat chu achomuva songkul tangden loi, um ding ahiuve.
34 Watakapoanguka, watapokea msaada kidogo, nao wengi ambao si waaminifu wataungana nao.
Hiche bolgenthei naphat sunga hi, Pathen miten panpina themcha amu diu, ahivanga miho chun amaho chu, lungtho nei pum’a akivoppi diu ahi.
35 Baadhi ya wenye hekima watajikwaa, ili waweze kusafishwa, kutakaswa na kufanywa wasio na waa mpaka wakati wa mwisho, kwa maana bado litakuja kwa wakati ulioamriwa.
Chuleh lamkai miching phabep vang chu, bolgentheina jal’a pang joulou umdiu ahi. Hitia chu, achaina phat kitepsa alhinkah sea chu, amahohi kisutheng’uva chuleh kithenso jing diu ahi. Ajeh chu, achaina phat tep chu, vatjep nalai ahi.
36 “Mfalme atafanya apendavyo. Atajikweza na kujitukuza juu ya kila mungu, naye atasema mambo ambayo hayajasikiwa dhidi ya Mungu wa miungu. Atafanikiwa hadi wakati wa ghadhabu utimie, kwa maana kile kilichokusudiwa lazima kitokee.
Chutia chu, lengpan ama nop nop abol ding, amatah kichoisanga chuleh ama chu Pathen ho sang’a loupijo’a kisei ding, chuleh Pathen jong ataitom ding ahi. Ama lolhinna leh loupina hi chomkhat kah’a dingbou hiding, hichu Pathen lungsatna phat kitep hunglhin kah’a dingbou ahi. Ajeh chu, Pathen thutepsa chu thonlouva lhung tei ding ahi.
37 Hataonyesha heshima kwa miungu ya baba zake au kwa yule aliyetamaniwa na wanawake, wala hatajali mungu yeyote, bali atajikweza mwenyewe juu yao wote.
Aman apute apate doi- pathen ho chu donlouva akoiding, chuleh numeiten akhohsah pen’u doi-pathen jong donlouva akoiding ahi. Ajeh chu, ama chu pathen ho sang’a loupijo’a kigel ahitan, pathen houna kiti poupou chu apum donlou ding ahitai.
38 Badala ya kuwajali miungu, ataheshimu mungu wa ngome; mungu ambaye hakujulikana na baba zake ndiye atamheshimu kwa dhahabu na fedha, kwa vito vya thamani na zawadi za thamani kubwa.
Hiche seh hilouva, apu apaten anahet khahlou, kulpi ngah pathen chu aman ahou ding, song mantam leh sana-dangka chuleh manlutah tah thilpeh ho apeh’a ajabol ding ahi.
39 Atashambulia ngome zenye nguvu mno kwa msaada wa mungu wa kigeni naye atawaheshimu sana wale watakaomkubali yeye. Atawafanya watawala juu ya watu wengi, na atagawa nchi kwa gharama.
Hiche gamdang doi-pathen toh pangkhom kahi tia asei ding, kulpi detlai jouse anokhum ding ahi. Chuleh ama heng’a hung kipelut miho chu ajabol ding, amaho chu gamkai ahoppeh’a, thunei vaihom’a apansah ding ahi.
40 “Katika wakati wa mwisho, mfalme wa Kusini atapigana naye vita, naye mfalme wa Kaskazini atamshambulia kwa magari ya vita, askari wapanda farasi, na idadi kubwa ya meli. Atavamia nchi nyingi na kuzikumba nchi hizo kama mafuriko.
Chuteng, achaina phat alhinteng leh, lhanglam lengpan sahlam lengpa chu gal abol khum ding ahi. Hijongleh, sahlam lengpan, sakol kangtalai tamtah leh sakol sepai tamtah toh chuleh kong-innei tamtah toh kitho’a, chingpei bang’a lhanglam lengpa ahin nokhum ding ahi. Chuleh aman gam chom chom jong ahinjotpa-a, twipi hungsoh bang’a ahin lekhup ding ahi.
41 Pia ataivamia Nchi ya Kupendeza. Nchi nyingi zitapinduliwa, bali Edomu, Moabu na viongozi wa Amoni wataokolewa kutoka mkono wake.
Chuleh ama chu Israel gamloupia hunglut ding, nam chom chom ho a-angsung’a lhulham dingu, ahivanga Moab mite, Edom mite chuleh gamlailung’a cheng Ammon mite ho vang, kihuhdoh diu ahi.
42 Atapanua mamlaka yake juu ya nchi nyingi; hata Misri haitaepuka.
Aman gam tampi ahin lahding, chuleh Egypt gamsung jeng jong hoidohlou ding ahi.
43 Atamiliki hazina za dhahabu, fedha na utajiri wote wa Misri, pamoja na Walibia na Wakushi kwa kujisalimisha.
Sana leh dangka jouse chunga aman thunei vaihomna aneiding chuleh Egypt gamsunga neileh gou jouse chunga jong vai ahomding ahi. Chuleh Libya mite leh Ethiopia mite chunga vai ahom ding, amaho chu asoh’a pangdiu ahi.
44 Lakini taarifa kutoka mashariki na kaskazini zitamshtua, naye ataondoka kwa ghadhabu nyingi ili kuangamiza na kuharibu kabisa wengi.
Ahinlah, niso lam’a konleh sahlam’a kon’a thu hung kithang chun ama akichatsah ding, chuleh, hiche jeh’a chu, ama lunghang tah’a mi tampi thatgam dingleh sumang ding’a, hungkon doh ding ahi.
45 Atasimika hema zake za ufalme kati ya bahari na mlima mtakatifu wa kupendeza. Hata hivyo, atafikia mwisho wake, wala hakuna yeyote atakayemsaidia.
Aman, loupitah lhangtheng leh twipi kikah’a chu ngahmun asem ding, aleng ponbuh loupi chu ason ding ahi. Ahivangin, chulai mun’a aumpet’a chu, ama dinga aphat kichaina hung lhung ding, koiman ama chu apanhu jou lou ding ahi.
