Matendo 1
1 Katika kitabu changu cha kwanza nilikuandikia, mpendwa Theofilo, kuhusu mambo yote Yesu aliyofanya na kufundisha tangu mwanzo,
A mueni Tewofile, mu buku ama yitheti ndiyolukila tona vana thonono mambu moso momo matona vanga Yesu ayi makalonga
2 hadi siku ile alipochukuliwa kwenda mbinguni, baada ya kuwapa maagizo kupitia kwa Roho Mtakatifu wale mitume aliowachagua.
nate mu lumbu kioki katombolo ku Diyilu bu kamana vana zithumunu, mu lulendo lu Pheve Yinlongo, kuidi bamvuala ba kasobula.
3 Baada ya mateso yake, alijionyesha kwao na kuwathibitishia kwa njia nyingi kwamba yeye yu hai. Katika muda wa siku arobaini baada ya kufufuka kwake aliwatokea na kunena kuhusu Ufalme wa Mungu.
Bu kamana mona ziphasi, wukimonikisa wu moyo kuidi bawu mu kuba monisa bidimbu biwombo. Wukimonisa kuidi bawu mu makumaya ma bilumbu ayi wuba kuba yolukilanga mambu ma Kipfumu ki Nzambi.
4 Wakati mmoja alipokuwa pamoja nao, aliwapa amri hii, “Msitoke Yerusalemu, bali ingojeni ahadi ya Baba, ambayo mmenisikia nikisema habari zake.
Bu kadia yawu va kimosi, wuba vana lutumunu ti: —Lubika totuka mu Yelusalemi vayi bavingila tsila yi Tata yoyi luwa kuidi minu.
5 Yohana aliwabatiza kwa maji, lakini baada ya siku chache mtabatizwa kwa Roho Mtakatifu.”
Bila Yowani mu nlangu kabotikila, muaki fioti kuandi fisiedi buna lueka botama mu Pheve Yinlongo.
6 Mitume walipokuwa wamekusanyika pamoja, wakamuuliza Yesu, “Bwana, je, huu ndio wakati wa kuwarudishia Israeli ufalme?”
Bu bakutakana va kimosi, bamvuala banyuvula: —A Pfumu, buna yayi thangu weka mvutudila kipfumu ki Iseli e?
7 Yesu akawaambia, “Si juu yenu kujua nyakati na majira ambayo Baba ameyaweka katika mamlaka yake mwenyewe.
Wuba vutudila: —Disi diambu dieno ko mu zaba zithangu ayi zitsungi zikubika Tata mu lulendo luandi.
8 Lakini mtapokea nguvu akiisha kuwajilia juu yenu Roho Mtakatifu, nanyi mtakuwa mashahidi wangu katika Yerusalemu, Uyahudi kote na Samaria, hadi miisho ya dunia.”
Vayi Pheve Yinlongo bu kela kuiza va beno; buna luela tambula lulendo ayi luela ba bambangi bama tona mu Yelusalemi, mu Yuda dioso, mu Samali ayi nate muna mu sukisina ntoto.
9 Baada ya kusema mambo haya, walipokuwa wanatazama, akachukuliwa juu mbinguni mbele ya macho yao na wingu likampokea wasimwone tena.
Buna kamana tuba mambu momo, bammona wutombolo ku diyiluayi dituti dimosi dimfuka va meso mawu.
10 Walipokuwa bado wakikaza macho yao kuelekea juu alipokuwa akienda zake Mbinguni, tazama ghafula, wanaume wawili waliovaa mavazi meupe wakasimama karibu nao,
Bu basungimina tala ku diyilu, mu phila kaba nkuendila, talababakala buadi bavuata minledi miphembi batelama va ndambuꞌawu;
11 wakasema, “Enyi watu wa Galilaya, mbona mnasimama mkitazama juu angani? Huyu Yesu aliyechukuliwa kutoka kwenu kwenda Mbinguni, atarudi tena jinsi iyo hiyo mlivyomwona akienda zake Mbinguni.”
babakamba: —A beno basi Ngalili, a bila mbi lutelimini vava bu lulembo talanga ku diyilu e? Yesu diodi dimeni tombolo ku diyilu va khatitsikꞌeno, wela buela vutuka boso lummuenini kendidi ku Diyilu.
12 Ndipo waliporudi Yerusalemu kutoka Mlima wa Mizeituni, uliokuwa karibu na Yerusalemu, umbali wa mwendo wa Sabato kutoka mjini.
Buna bamvuala bavutuka ku Yelusalemi bu babotuka va mongo wu minti mi olive, mongo wowo wuba nduka-nduka mu tezo ki nana di zikhama di zimetele mu tula ku Yelusalemi.
13 Walipowasili mjini Yerusalemu, walikwenda ghorofani kwenye chumba walichokuwa wakiishi. Wale waliokuwepo walikuwa: Petro, Yohana, Yakobo, Andrea, Filipo, Tomaso, Bartholomayo, Mathayo, Yakobo mwana wa Alfayo, Simoni Zelote na Yuda mwana wa Yakobo.
Muna batula ku divula, bakuma ku yilu banga; kuawu baba nkutikininanga. Kuna kuba: Piela, Yowani, Zaki, Andele, Filipi, Toma, Balitelemi, Matayi, Zaki muana Alife, Simoni muisi dikabu di Zeloti ayi Yuda muana Zaki.
14 Hawa wote waliungana pamoja katika maombi. Pamoja nao walikuwepo wanawake kadha, na Maria mama yake Yesu, pamoja na ndugu zake Yesu.
Babo mu kithuadi kimosi baba nkutakananga bilumbu bioso mu diambu di sambila va kimosi ayi baketo ayi Maliya ngudi yi Yesu, ayi bakhomba zi Yesu.
15 Katika siku hizo Petro akasimama katikati ya waumini (jumla yao wote walikuwa watu wapatao 120), akasema,
Mu bilumbu beni, Piela wutelama va khatitsika bakhomba. Thalu yi batu bakutakana baba nduka-nduka khama yimosi ayi makumuadi.
16 “Ndugu zangu, ilibidi Andiko litimie ambalo Roho Mtakatifu alitabiri kupitia kwa Daudi kumhusu Yuda aliyewaongoza wale waliomkamata Yesu.
Wuba kamba: —A bakhomba, bufueni masonoko matuba Pheve Yinlongo mu munu Davidi madedakana bu kayolukila Yuda, mutu wowo wutuadisa batu bobo bakanga Yesu.
17 Yuda alikuwa mmoja wetu, kwa maana na yeye alichaguliwa ashiriki katika huduma hii.”
Niandi wuba wumosi mu beto, niandi mamvandi wutambula kiandi kuku mu kisalu kiaki tutambula.
18 (Basi Yuda alinunua shamba kwa zile fedha za uovu alizopata; akiwa huko shambani akaanguka, akapasuka na matumbo yote yakatoka nje.
Mu zimbongo ziozi bamfuta, mu diambu di mambimbi mandi, ziawu kasumbila tsola. Niandi wubua ntu wutuama ku tsi, wutumbu buka vumu, midi mioso mimana totuka va nganda.
19 Kila mtu Yerusalemu akasikia habari hizi, kwa hiyo wakapaita mahali hapo kwa lugha yao, Akeldama, yaani Shamba la Damu).
Basi Yelusalemi boso bawa tsangu beni; diawu babiekila tsola beni mu mbembo awu “Akelidama” bu dinsundula: “Tsola yi menga”.
20 “Kama vile ilivyoandikwa katika kitabu cha Zaburi, “‘Mahali pake na pawe ukiwa, wala asiwepo yeyote atakayeishi humo,’ na, “‘Mtu mwingine aichukue nafasi yake ya uongozi.’
Muaki masonama mu Minkunga ti: Tala! Bika nzoꞌandi yiba dio yambi, mu bika mutu kabika mu kala; bosi mutu wunkaka kabonga kisalu kiandi.
21 Kwa hiyo inatubidi tumchague mtu mwingine miongoni mwa wale ambao wamekuwa pamoja nasi wakati wote Bwana Yesu alipoingia na kutoka katikati yenu,
Diawu bufueni tusobula mutu wumosi mu batu bobo babedi kutulandakananga mu thangu Pfumu Yesu kabedi zinganga yeto va kimosi,
22 kuanzia ubatizo wa Yohana mpaka siku aliyochukuliwa kutoka kwetu kwenda Mbinguni. Kwa kuwa mmoja wao inabidi awe shahidi pamoja nasi wa ufufuo wake.”
tona thangu Yowani kabotika nate mu lumbu kioki katombolo va khatitsikꞌeno, wumosi mu bawu fueti kala mbangi banga beto mu diambu di mfulukulu yi Yesu.
23 Wakapendekeza majina ya watu wawili: Yosefu, aitwaye Barsaba (ambaye pia alijulikana kama Yusto) na Mathiya.
Basobula batu buadi: Zozefi baba ntedilanga “Balisabasi”. Dizina diandi dinkaka “Yusitusi”; ayi Matiasi.
24 Kisha wakaomba, wakasema, “Bwana, wewe waujua moyo wa kila mtu. Tuonyeshe ni yupi kati ya hawa wawili uliyemchagua
Bu baba nsambila, buna batuba: —A Pfumu, ngeyo zebi mintima mi batu boso, wutumonisa nani wusobula mu batu buadi baba
25 ili achukue nafasi ya huduma ya utume ambayo Yuda aliiacha ili aende mahali pake mwenyewe.”
muingi katambula kuku ki kisalu kiandi ayikimvuala kiandi, kisalu kioki kibika Yuda wuyenda ku buangu kiandi.
26 Kisha wakawapigia kura, nayo kura ikamwangukia Mathiya, naye akaongezwa kwenye wale mitume kumi na mmoja.
Bosi bata wadi. Wadi yibuila Matiasi ayi niandi wubuelama mu dikabu di kumi mvuala wumosi.
