Matendo 19
1 Apolo alipokuwa huko Korintho, Paulo alisafiri sehemu za bara, akafika Efeso. Huko akawakuta wanafunzi kadhaa,
Aphiloosi Qoronttoosan de7ishin, Phawuloosi qommo baggara aadhdhidi Efesoona bis. Yan issi issi ammaniyaa asata demmis.
2 akawauliza, “Je, mlipokea Roho Mtakatifu mlipoamini?” Wakajibu, “Hapana, hata hatukusikia kuwa kuna Roho Mtakatifu.”
Enttako, “Hintte ammanida wode Geeshsha Ayyaana ekkideti?” yaagidi oychchis. Entti, “Akkay, ekkibookko; hari attoshin, Geeshsha Ayyaani de7iyabaakka si7ibookko” yaagidosona.
3 Ndipo Paulo akawauliza, “Je, mlibatizwa kwa ubatizo gani?” Wakajibu, “Kwa ubatizo wa Yohana.”
Phawuloosi enttako, “Yaatin, aybin xammaqettidetii?” yaagis. Entti, “Nuuni Yohaannisa xinqqatiyan xammaqettida” yaagidi zaaridosona.
4 Paulo akasema, “Ubatizo wa Yohana ulikuwa wa toba, aliwaambia watu wamwamini yeye atakayekuja baada yake, yaani, Yesu.”
Phawuloosi, “Yohaannisi baappe guyera yaa Yesuus Kiristtoosan asay ammanana mela asaas odishe, nagaraappe simo bessiya xinqatiyan xammaqis” yaagis.
5 Waliposikia haya, wakabatizwa katika jina la Bwana Yesu.
Entti hessa si7ida wode Godaa Yesuus Kiristtoosa tamaare gidanaw xammaqettidosona.
6 Paulo alipoweka mikono yake juu yao, Roho Mtakatifu akawashukia, nao wakanena kwa lugha mpya na kutabiri.
Phawuloosi ba kushiya entta bolla wothida wode Geeshsha Ayyaanay entta bolla wodhdhin, dumma dumma doonan odettidosona; qassi tinbbite odidosona.
7 Walikuwa kama wanaume kumi na wawili.
He bessan tammanne nam77a gidiya asati de7oosona.
8 Paulo akaingia katika sinagogi na kunena humo kwa ujasiri kwa muda wa miezi mitatu, akijadiliana na watu na kuwashawishi katika mambo ya Ufalme wa Mungu.
Phawuloosi Ayhude Woosa Keetha gelidi, Xoossaa kawotethaabaa yayyonna palamishenne loythi qonccisishe enttara heedzu ageena gakkanaw gam77is.
9 Lakini baadhi yao walikaidi. Walikataa kuamini, na wakakashifu ujumbe wake mbele ya umati wa watu. Basi Paulo aliachana nao. Akawachukua wanafunzi naye, akahojiana nao kila siku katika darasa la Tirano.
Shin enttafe issoti issoti dhube gididi daro asaa sinthan Godaa ogiya cayidi ammanonna ixxidosona. Phawuloosi ammaneyssata enttafe shaakki ekkidi Xiraanosa giya tamaare keethan ubba gallas entta tamaarssis.
10 Jambo hili likaendelea kwa muda wa miaka miwili, kiasi kwamba Wayahudi na Wayunani wote walioishi huko Asia wakawa wamesikia neno la Bwana.
Phawuloosi nam77u laythi gakkanaw qaala odis. Hessa gisho, Iisiyan de7iya asay ubbay, Ayhudetikka Ayhude gidonnayssatikka Godaa qaala si7idosona.
11 Mungu akafanya miujiza mingi isiyo ya kawaida kwa mkono wa Paulo,
Xoossay Phawuloosa kushen wolqqaama malaatata oothis.
12 hivi kwamba leso au vitambaa vilivyokuwa vimegusa mwili wa Paulo viliwekwa juu ya wagonjwa, nao wakapona magonjwa yao, na pepo wachafu wakawatoka.
Hessa gisho, asay iya bollaa bochchida maarabiya woykko ma7uwa hargganchchotas efoosona. Enttika paxoosona; tuna ayyaanatikka enttafe keyoosona.
13 Basi baadhi ya Wayahudi wenye kutangatanga huku na huko wakitoa pepo wachafu wakajaribu kutumia jina la Bwana Yesu wale wenye pepo wakisema, “Kwa jina la Yesu, yule anayehubiriwa na Paulo, nakuamuru utoke.”
Tuna ayyaanata kessishe yuuyiya Ayhudetappe issoti issoti, “Phawuloosi qaala odida Yesuusa sunthan keyite gidi hinttena kiittoos” yaagidi, tuna ayyaanati oykkida asata bolla Godaa Yesuusa sunthaa xeegidosona
14 Wana saba wa Skewa, Myahudi aliyekuwa kiongozi wa makuhani, walikuwa wanafanya hivyo.
Kahine halaqaa Asqeewe giya issi Ayhude addiyaas hessa oothiya laappun nayti de7oosona.
15 Lakini pepo mchafu akawajibu, “Yesu namjua na Paulo pia namjua, lakini ninyi ni nani?”
Shin tuna ayyaanay enttako, “Taani Yesuusakka Phawuloosakka erays, shin hintte oonantee?” yaagis.
16 Kisha yule mtu aliyekuwa na pepo mchafu akawarukia, akawashambulia vikali, akawashinda nguvu wote, wakatoka ndani ya ile nyumba wakikimbia wakiwa uchi na wenye majeraha.
Tuna ayyaanay oykkida addey entta bolla guppi wodhdhidi, entta madunxisidi, he keethafe kallo baqatana gakkanaw wolqqaamis.
17 Habari hii ikajulikana kwa Wayahudi wote na Wayunani waliokaa Efeso, hofu ikawajaa wote, nalo jina la Bwana Yesu likaheshimiwa sana.
Efesoonan de7iya Ayhudetinne Ayhude gidonnayssati ubbay hessa si7idi daro yayyidosona. Godaa Yesuusa sunthay daro bonchchettis.
18 Wengi wa wale waliokuwa wameamini wakati huu wakaja na kutubu waziwazi kuhusu matendo yao maovu.
Ammaneyssatappe daroti bantta oothida iita oosuwa paaxishenne qonccen odishe yoosona.
19 Idadi kubwa ya wale waliofanya mambo ya uganga wakaleta vitabu vyao na kuviteketeza kwa moto hadharani. Walipofanya hesabu ya thamani ya vitabu vilivyoteketezwa ilikuwa drakma 50,000 za fedha.
Biteyssatappe daroti bantta maxaafata shiishidi asa ubbaa sinthan xuuggidosona. He maxaafata gatiya qooday ishatamu mukulu bira santime gidis.
20 Hivyo neno la Bwana likaenea sana na kuwa na nguvu.
Hessada hanidi Xoossaa qaalay diccishenne aakkishe bis.
21 Baada ya mambo haya kutukia, Paulo akakusudia rohoni kwenda Yerusalemu kupitia Makedonia na Akaya. Akasema, “Baada ya kufika huko, yanipasa pia kwenda Rumi.”
Hessi polettidaappe guye Phawuloosi, “Taani Yerusalaame ba simmada Roomekka baanaw bessees” yaagidi Maqedooniyaranne Akkayara aadhdhidi Yerusalaame baanaw qofa qachchis.
22 Hivyo akatuma wasaidizi wake wawili, Timotheo na Erasto, waende Makedonia, wakati yeye mwenyewe alibaki kwa muda kidogo huko Asia.
Qassi bana maaddeyssatappe nam77ata Ximotiyoosanne Erasxoosa Maqedooniya kiittidi, baw Iisiyan guutha wode gam77is.
23 Wakati huo huo pakatokea dhiki kubwa kwa sababu ya Njia ile ya Bwana.
He wode Godaa ogiya gisho Efesoonan wolqqaama kachchi keyis.
24 Mtu mmoja jina lake Demetrio mfua fedha aliyekuwa akitengeneza vinyago vya fedha vya Artemi na kuwapatia mafundi wake biashara kubwa,
Issi biraa oothiya Dimexiroosa giya uray Arxemiisi eeqa keethaa misiliya birappe oothidi daro wodhe demmees.
25 aliwaita pamoja watu wengine waliofanya kazi ya ufundi kama yake na kusema, “Enyi watu, mnajua ya kuwa utajiri wetu unatokana na biashara hii!
Hessa gisho, hessa mela ooso ootheyssata issife shiishidi, “Asaw, nu duretethay ha oosuwan gideyssa hintte ereeta.
26 Pia ninyi mmeona na kusikia jinsi ambavyo si huku Efeso peke yake lakini ni karibu Asia yote, huyu Paulo amewashawishi na kuvuta idadi kubwa ya watu kwa kusema kuwa miungu iliyotengenezwa na watu si miungu.
Hayssi Phawuloosi, ‘Asa kushen oosettidayssati xoossata gidokkona’ yaagidi, Efesoonaninne guutha biittatappe attin kumetha Iisiya ubban de7iya daro asaa odi ammanthidayssanne balethidayssa hintte be7idetanne si7ideta.
27 Kwa hiyo kuna hatari si kwa kazi yetu kudharauliwa tu, bali pia hata hekalu la mungu mke Artemi, aliye mkuu, anayeabudiwa Asia yote na ulimwengu wote, litakuwa limepokonywa fahari yake ya kiungu.”
Meto gididay, nu oosoy kadhetteyssa xalaala gidonnashin, Iisiyaninne biitta ubban de7iya asi goynniya gita xoossee Arxemiisi keethay bonchchettonna atteyssanne I gitatethayka kunddanayssa” yaagis.
28 Waliposikia maneno haya, wakaghadhibika, wakaanza kupiga kelele, “Artemi wa Waefeso ni mkuu!”
Asay hessa si7ida wode shenen xuugettidi, “Efesoona Arxemiisa gita” yaagidi waassidosona.
29 Mara mji wote ukajaa ghasia. Wakawakamata Gayo na Aristarko, watu wa Makedonia waliokuwa wakisafiri pamoja na Paulo, na watu wakakimbilia katika ukumbi wa michezo kama mtu mmoja.
He waasoy katama ubbaa gakkis. Phawuloosara hamuttiya Maqedooniya asata, Gaayoosanne Arsxirokoosa oykkidi goochchishe kaassa bessaa woxxidosona.
30 Paulo akataka kuingia katikati ya umati huo, lakini wanafunzi hawakumruhusu.
Phawuloosikka asay shiiqidasuwa gelanaw koyis, shin ammaneysati iya diggidosona.
31 Hata baadhi ya viongozi wa sehemu ile, waliokuwa rafiki zake Paulo, wakatuma watu wakitamani asiingie katika ule ukumbi.
Iisiya biittaa halaqatappe Phawuloosa lagge gidida issoti issoti Phawuloosakko kiittidi, “Kaassa bessaa qonccen keyada benttofa” gidi iya woossidosona.
32 Ule umati ulikuwa na taharuki. Wengine walikuwa wakipiga kelele, hawa wakisema hili na wengine lile. Idadi kubwa ya watu hawakujua hata ni kwa nini walikuwa wamekusanyika huko.
Shiiqida asaas hananabay dhays; dariya bagga asay hari attoshin ays shiiqidaakko eronna gisho, issoy issibaas waassiya wode hankkoy harabaas waassees.
33 Wayahudi wakamsukumia Aleksanda mbele na baadhi ya watu kwenye ule umati wakampa maelekezo. Akawaashiria kwa mkono ili watulie aweze kujitetea mbele ya watu.
Ayhudeti Iskkinddire giya addiya aathi bessin, issi issi asay I gaanabaa odidi iya sinthe aathidosona. I asay si7i gaana mela ba kushiyan malli bessidi, asaas mootettanaw eqqis.
34 Lakini walipotambua kwamba alikuwa Myahudi, wote wakapiga kelele kwa sauti moja kwa karibu muda wa saa mbili, wakisema, “Artemi wa Efeso ni mkuu!”
Shin Iskkinddirey Ayhude asi gididayssa asay erida wode nam77u saate gidanayssa mela ubbay issi qaalan, “Efesoona Arxemiisa gita” yaagidi waassidosona.
35 Baadaye karani wa mji akaunyamazisha ule umati wa watu na kusema, “Enyi watu wa Efeso, je, ulimwengu wote haujui ya kuwa mji wa Efeso ndio unaotunza hekalu la Artemi aliye mkuu na ile sanamu yake iliyoanguka kutoka mbinguni?
Wurssethan Katamaa xaafey asaa si7i oothidi, “Efesoona asaw! Efesoona katamay gita Arxemiisi eeqa keethaanne saloppe wodhdhida, I shuchcha misiliya naageyssa gideyssa eronna asi baawa.
36 Kwa hiyo, kwa kuwa mambo haya hayakanushiki, inawapasa mnyamaze na wala msifanye lolote kwa haraka.
Hayssa kashi giya asi baynna gisho hintte si7i gaanawunne dirggidi aykko oothonna agganaw bessees.
37 Kwa kuwa mmewaleta hawa watu hapa, ingawa hawajaiba hekaluni wala kumkufuru huyu mungu wetu wa kike.
Hintte ha asata, eeqa keetha miishe kaysotiboonnayssatanne nu Xoossata cayboonayssata ehideta.
38 Basi, ikiwa Demetrio na mafundi wenzake wana jambo zito dhidi ya mtu yeyote, mahakama ziko wazi na wasaidizi wa mwakilishi wa mtawala. Wanaweza kufungua mashtaka.
Hessa gisho, Dimexiroosinne iyara de7iya oosanchchoti asaa mootanaw koykko, pirdda keethay dooya de7ees; daynnatikka de7oosona; entti mootanaw dandda7osona.
39 Lakini kama kuna jambo jingine lolote zaidi mnalotaka kulileta, itabidi lisuluhishwe katika kusanyiko halali.
Shin hintte hara oda koykko, Shanggo shiiqon oday be7etto.
40 Kama ilivyo sasa, tuko hatarini kushtakiwa kwa kufanya ghasia kwa sababu ya tukio la leo. Kwa kuwa hakuna sababu tutakayoweza kutoa kuhalalisha msukosuko huu.”
Hessa gidonna ixxiko hachchi hanidabaas Roome kawotethay nuna oychchana. Ha buqethaas gaasoy baynna gisho, nuuni gaaso odanaw dandda7okko”
41 Baada ya kusema haya akavunja mkutano.
yaagidi shiiquwa laallis.
