< Matendo 19 >
1 Apolo alipokuwa huko Korintho, Paulo alisafiri sehemu za bara, akafika Efeso. Huko akawakuta wanafunzi kadhaa,
Apollos sia Corinth khua ah a om laitak in, Paul sia saksang ngam te kantan a, Ephesus theng hi: tua mun ah nungzui pawlkhat te taw kimu uh a,
2 akawauliza, “Je, mlipokea Roho Mtakatifu mlipoamini?” Wakajibu, “Hapana, hata hatukusikia kuwa kuna Roho Mtakatifu.”
Amate kung ah, na up zawk uh Tha Thiangtho na sang zo uh ziam? ci hi. Taciang amate in Paul tung ah, Tha Thiangtho a om hunlam zong ka za ngei bua uh hi, ci uh ih.
3 Ndipo Paulo akawauliza, “Je, mlibatizwa kwa ubatizo gani?” Wakajibu, “Kwa ubatizo wa Yohana.”
Taciang Paul in amate tung ah, bang tuiphumna sang nu ziam? ci hi. Taciang amate in, John i tuiphumna ka sang uh hi, ci uh hi.
4 Paulo akasema, “Ubatizo wa Yohana ulikuwa wa toba, aliwaambia watu wamwamini yeye atakayekuja baada yake, yaani, Yesu.”
Tua zawkciang in Paul in hibang in ci hi. John in mawna ki sikkikna tuiphumna hongpia takpi a, mite tung ah a nung pan hongpai tu Christ Jesus sia amate in a up tu uh a hihi, ci hi.
5 Waliposikia haya, wakabatizwa katika jina la Bwana Yesu.
Amate in hi thu a zak uh ciang in, Topa Jesus min taw tui ki phum uh hi.
6 Paulo alipoweka mikono yake juu yao, Roho Mtakatifu akawashukia, nao wakanena kwa lugha mpya na kutabiri.
Taciang Paul in amate tung ah a khut a ngak ciang in, Tha Thiangtho sia amate tung ah hong theng hi; taciang kam tatuam taw in pau uh a, mailam thu zong pualak uh hi.
7 Walikuwa kama wanaume kumi na wawili.
Amate a vekpi in pasal sawmleni khawng a hi uh hi.
8 Paulo akaingia katika sinagogi na kunena humo kwa ujasiri kwa muda wa miezi mitatu, akijadiliana na watu na kuwashawishi katika mambo ya Ufalme wa Mungu.
Paul sia synagogue sung ah tum a, Pathian kumpingam thu taw kisai in thuhil le hanthawn in, tha thum sung hangsantak in thuhil hi.
9 Lakini baadhi yao walikaidi. Walikataa kuamini, na wakakashifu ujumbe wake mbele ya umati wa watu. Basi Paulo aliachana nao. Akawachukua wanafunzi naye, akahojiana nao kila siku katika darasa la Tirano.
Ahihang pawlkhat te a thinsung khauh uh a um ngawl in, mipi mai ah tua lampi phat ngawlna thu son uh hi, taciang Paul sia amate kung pan pusuak a, nungzui te tuamkhen in Tyrannus sang inn khat sung ah nisim in thu kikum khawm uh hi.
10 Jambo hili likaendelea kwa muda wa miaka miwili, kiasi kwamba Wayahudi na Wayunani wote walioishi huko Asia wakawa wamesikia neno la Bwana.
Hi bangin kum ni sung zomsuak uh hi; tua ahikom Asia ngamsung a om Judah mite le Greek mite theampo in Topa Jesus thu za kim uh hi.
11 Mungu akafanya miujiza mingi isiyo ya kawaida kwa mkono wa Paulo,
Pathian in Paul i khut te zang in a tuan in nalamdang te vawt hi:
12 hivi kwamba leso au vitambaa vilivyokuwa vimegusa mwili wa Paulo viliwekwa juu ya wagonjwa, nao wakapona magonjwa yao, na pepo wachafu wakawatoka.
Ama pumpi pan in dialno le kawngkhau te sia cina te kung ah paipui uh a, cina te sung pan in natna te le doai te pusuak hi.
13 Basi baadhi ya Wayahudi wenye kutangatanga huku na huko wakitoa pepo wachafu wakajaribu kutumia jina la Bwana Yesu wale wenye pepo wakisema, “Kwa jina la Yesu, yule anayehubiriwa na Paulo, nakuamuru utoke.”
Mun theampo ah vak a thaa ngilo a hawlkhia Judah mi pawlkhat om hi, thaa ngilo a neite tung ah Topa Jesus min lo uh a, Paul i a hil Jesus tungtawn in thu hong pia khu hi, ci uh hi.
14 Wana saba wa Skewa, Myahudi aliyekuwa kiongozi wa makuhani, walikuwa wanafanya hivyo.
Judah mi thiampi lian Sceva tapa sali te in tabang in vawt uh hi.
15 Lakini pepo mchafu akawajibu, “Yesu namjua na Paulo pia namjua, lakini ninyi ni nani?”
Taciang tua thaa ngilo in, Jesus ka he hi, taciang Paul zong ka he hi; ahihang note a kuate nu ziam? ci in zo hi.
16 Kisha yule mtu aliyekuwa na pepo mchafu akawarukia, akawashambulia vikali, akawashinda nguvu wote, wakatoka ndani ya ile nyumba wakikimbia wakiwa uchi na wenye majeraha.
Taciang a sung ah thaa ngilo a neipa sia amate tungpan baw in buan ngawp a, zothal hi, tua ahikom amate tua innsung pan pumnguak le liamma taw tai mang uh hi.
17 Habari hii ikajulikana kwa Wayahudi wote na Wayunani waliokaa Efeso, hofu ikawajaa wote, nalo jina la Bwana Yesu likaheshimiwa sana.
Taciang hi thu sia Ephesus a om Judah mite le Greek mite theampo in he uh hi; taciang amate tung ah launa hong theng a, Topa Jesus min pok tek uh hi.
18 Wengi wa wale waliokuwa wameamini wakati huu wakaja na kutubu waziwazi kuhusu matendo yao maovu.
Thu um tampi te hongpai uh a, amate mawna te pualak in a sep a vawt uh te zong pholak uh hi.
19 Idadi kubwa ya wale waliofanya mambo ya uganga wakaleta vitabu vyao na kuviteketeza kwa moto hadharani. Walipofanya hesabu ya thamani ya vitabu vilivyoteketezwa ilikuwa drakma 50,000 za fedha.
Mitbum thiam tampi te zong a laibu te uh munkhat ah hong paipui uh a, mi theampo mai ah mei taw hal uh hi: tua laibu te i man a tuat uh ciang in, ngun dangka then nga man hi.
20 Hivyo neno la Bwana likaenea sana na kuwa na nguvu.
Tua ahikom Pathian thu in zo a nasiatak in khang uh hi.
21 Baada ya mambo haya kutukia, Paulo akakusudia rohoni kwenda Yerusalemu kupitia Makedonia na Akaya. Akasema, “Baada ya kufika huko, yanipasa pia kwenda Rumi.”
Hi thu te a tawp zawk, paul in Macedonia ngam le Achaia ngam te a kantan zawkciang in, Jerusalem ah pai tu in ngealkhol hi, tua mun ah ka thet zawkciang in Rome zong mu hamtang lai tu khi hi, ci hi.
22 Hivyo akatuma wasaidizi wake wawili, Timotheo na Erasto, waende Makedonia, wakati yeye mwenyewe alibaki kwa muda kidogo huko Asia.
Tua ahikom ama a hu tu te sung pan in, Timothy le Erastus te sia Macedonia ah heakkik uh a; ama sia Asia ngamsung ah tawmvei sung om lai hi.
23 Wakati huo huo pakatokea dhiki kubwa kwa sababu ya Njia ile ya Bwana.
Tua hun in hi lampi thu hang in buaina lianpi piang hi.
24 Mtu mmoja jina lake Demetrio mfua fedha aliyekuwa akitengeneza vinyago vya fedha vya Artemi na kuwapatia mafundi wake biashara kubwa,
Banghangziam cile ngun seak thiam Demetrius a kici pa in Artimis doai numei atu in biakinn lim te sia ngun taw in vawt a, khutthiam neite kung ah a met tam mama then hi;
25 aliwaita pamoja watu wengine waliofanya kazi ya ufundi kama yake na kusema, “Enyi watu, mnajua ya kuwa utajiri wetu unatokana na biashara hii!
Tua a nasep kibang naseam te kaikhawm a, hi khutthiam tungtawn in hau na i nga hi, ci na he uh hi.
26 Pia ninyi mmeona na kusikia jinsi ambavyo si huku Efeso peke yake lakini ni karibu Asia yote, huyu Paulo amewashawishi na kuvuta idadi kubwa ya watu kwa kusema kuwa miungu iliyotengenezwa na watu si miungu.
Tua bekdom ngawl, Ephesus bek ah hi ngawl in, Asia ngamsung bup dektak ah, hi Paul in khut taw a ki vawt te Pathian hi ngawl hi, ci a, mi tampi te hanthawn in kikhealsak hi, ci zong mu in na za uh hi:
27 Kwa hiyo kuna hatari si kwa kazi yetu kudharauliwa tu, bali pia hata hekalu la mungu mke Artemi, aliye mkuu, anayeabudiwa Asia yote na ulimwengu wote, litakuwa limepokonywa fahari yake ya kiungu.”
Tua ahikom i khutthiam sia mannung ngawl a sua tu lauhuai bek dom ngawl in; Asia ngam theampo le leitung bup i biak Artemis doai nu i biakinn zong ki thusimngawl tu hi, taciang a minthanna susia tu hi, ci hi.
28 Waliposikia maneno haya, wakaghadhibika, wakaanza kupiga kelele, “Artemi wa Waefeso ni mkuu!”
Taciang hi thu te amate in a zak uh ciang in thin-uk na taw kidim uh a, Ephesus mite i Artemis sia thupi hi, ci in au uh hi.
29 Mara mji wote ukajaa ghasia. Wakawakamata Gayo na Aristarko, watu wa Makedonia waliokuwa wakisafiri pamoja na Paulo, na watu wakakimbilia katika ukumbi wa michezo kama mtu mmoja.
Taciang tua Khuapi sia buaina taw kidim hi: Paul i khualhaw pui Macedonia mi Gaius le Aristarchus te man uh a, poai etna sung ah thukimtak in manlangtak in tum tek uh hi.
30 Paulo akataka kuingia katikati ya umati huo, lakini wanafunzi hawakumruhusu.
Paul sia mihon te kung ah a tum sawm ciang in, nungzui te in oai ngawl hi.
31 Hata baadhi ya viongozi wa sehemu ile, waliokuwa rafiki zake Paulo, wakatuma watu wakitamani asiingie katika ule ukumbi.
Taciang Asia ngam ukpa i lawm te zong poai etna sung ah tum ngawl tu in a kung ah ngual sawl in, ngen hi.
32 Ule umati ulikuwa na taharuki. Wengine walikuwa wakipiga kelele, hawa wakisema hili na wengine lile. Idadi kubwa ya watu hawakujua hata ni kwa nini walikuwa wamekusanyika huko.
Tua ahikom pawlkhat te in thu khat au uh a, a dang pawlkhat te in thudang au uh hi: banghangziam cile a tamzaw in banghang in ki kaikhawm, ci he ngawl in, mihonpi te buai mama hi.
33 Wayahudi wakamsukumia Aleksanda mbele na baadhi ya watu kwenye ule umati wakampa maelekezo. Akawaashiria kwa mkono ili watulie aweze kujitetea mbele ya watu.
Judah mite in Alexander sia mipi sung pan in kaikeak a, mai ah sawn uh hi. Taciang Alexander in a khut taw lak a, mipi te kung ah ama le ama ki ngum in thuson nuam hi.
34 Lakini walipotambua kwamba alikuwa Myahudi, wote wakapiga kelele kwa sauti moja kwa karibu muda wa saa mbili, wakisema, “Artemi wa Efeso ni mkuu!”
Ahihang amate in Alexander sia Judah mi hi, ci a heak uh ciang in, Ephesus mite i Artemis sia thupi hi, ci in a vekpi in nai ni sung aw khat sua in au va nuau uh hi.
35 Baadaye karani wa mji akaunyamazisha ule umati wa watu na kusema, “Enyi watu wa Efeso, je, ulimwengu wote haujui ya kuwa mji wa Efeso ndio unaotunza hekalu la Artemi aliye mkuu na ile sanamu yake iliyoanguka kutoka mbinguni?
Taciang khuapi lai-at pa in mipi te a thim zawkciang in, no Ephesus mite, Ephesus khuapi sia a lian mama Artemis doai nu Jupiter pan in hong tak milim bia hi, ci a he ngawl a kua om ziam?
36 Kwa hiyo, kwa kuwa mambo haya hayakanushiki, inawapasa mnyamaze na wala msifanye lolote kwa haraka.
Hi thu te sia kuama i nial thei ngawl thu ahikom in, na om khipkhep tu uh hi a, bangma ngaisun ngawl in na pheang tat tu uh hi ngawl hi.
37 Kwa kuwa mmewaleta hawa watu hapa, ingawa hawajaiba hekaluni wala kumkufuru huyu mungu wetu wa kike.
Banghangziam cile hi mun ah na paipui uh hi te sia, pawlpi te i na a laksak te hi ngawl a, na doai nu uh mindaisak te zong hi ngawl hi.
38 Basi, ikiwa Demetrio na mafundi wenzake wana jambo zito dhidi ya mtu yeyote, mahakama ziko wazi na wasaidizi wa mwakilishi wa mtawala. Wanaweza kufungua mashtaka.
Tua ahikom Demetrius le khutthiam nei te khatpo taw ki langpan in thu a om ahile, thukham sia a ki hong sa in om hi, taciang ngam uk te zong om ahikom in: amate khat le khat thu ki sua khawm ta uh hen.
39 Lakini kama kuna jambo jingine lolote zaidi mnalotaka kulileta, itabidi lisuluhishwe katika kusanyiko halali.
Ahihang thu dang te taw kisai in na kan nuam uh le, ngeina bang in a ki kaikhawm mipi te in khensat tahen.
40 Kama ilivyo sasa, tuko hatarini kushtakiwa kwa kufanya ghasia kwa sababu ya tukio la leo. Kwa kuwa hakuna sababu tutakayoweza kutoa kuhalalisha msukosuko huu.”
Banghangziam cile tu ni i buaina hang in thu dong tu in hong sap tu lauhuai hi, hibang ngeina om ngawl in i kikhoptua na sia a hang son tu le i nei tuan bua hi, ci hi.
41 Baada ya kusema haya akavunja mkutano.
Hibang in a son zawkciang, a ki kaikhawm te ciakik siat uh hi.