Matendo 19
1 Apolo alipokuwa huko Korintho, Paulo alisafiri sehemu za bara, akafika Efeso. Huko akawakuta wanafunzi kadhaa,
Ug samtang didto si Apolos sa Corinto, si Pablo, tapus niya malatas ang mga kayutaan sa ibabaw, nahiabut sa Efeso diin iyang gikahibalag ang pipila ka mga tinun-an.
2 akawauliza, “Je, mlipokea Roho Mtakatifu mlipoamini?” Wakajibu, “Hapana, hata hatukusikia kuwa kuna Roho Mtakatifu.”
Ug siya miingon kanila, "Nakadawat ba kamo sa Espiritu Santo sa diha nga mitoo na kamo?" Ug sila miingon kaniya, "Wala. Wala man gani kami makadungog nga aduna diay Espiritu Santo."
3 Ndipo Paulo akawauliza, “Je, mlibatizwa kwa ubatizo gani?” Wakajibu, “Kwa ubatizo wa Yohana.”
Ug siya nangutana kanila, "Ngadto ba diay sa unsa ang pagbautismo kaninyo?" Sila mitubag kaniya, "Ngadto sa bautismo ni Juan."
4 Paulo akasema, “Ubatizo wa Yohana ulikuwa wa toba, aliwaambia watu wamwamini yeye atakayekuja baada yake, yaani, Yesu.”
Ug si Pablo miingon, "Si Juan nagbautismo sa bautismo sa paghinulsol, nga nag-agda sa katawhan sa pagsalig niadtong moabut sa ulahi kaniya, sa ato pa, kang Jesus."
5 Waliposikia haya, wakabatizwa katika jina la Bwana Yesu.
Ug sa ilang pagkadungog niini, sila gipangbautismohan sa ngalan sa Ginoong Jesus.
6 Paulo alipoweka mikono yake juu yao, Roho Mtakatifu akawashukia, nao wakanena kwa lugha mpya na kutabiri.
Ug sa napandongan na sila ni Pablo sa iyang mga kamot, ang Espiritu Santo mikunsad kanila, ug sila nanagpanulti sa laing mga pinulongan ug nanaghimog mga profesiya.
7 Walikuwa kama wanaume kumi na wawili.
Ug silang tanan mga napulo ug duha ka tawo.
8 Paulo akaingia katika sinagogi na kunena humo kwa ujasiri kwa muda wa miezi mitatu, akijadiliana na watu na kuwashawishi katika mambo ya Ufalme wa Mungu.
Ug si Pablo miadto sa sinagoga, ug sulod sa tulo ka bulan siya nagsultihan didto sa walay kokahadlok, nga nangatarungan ug nagpatoo kanila mahitungod sa gingharian sa Dios.
9 Lakini baadhi yao walikaidi. Walikataa kuamini, na wakakashifu ujumbe wake mbele ya umati wa watu. Basi Paulo aliachana nao. Akawachukua wanafunzi naye, akahojiana nao kila siku katika darasa la Tirano.
Apan sa diha nga ang pipila ka tawo nagpatig-a man gayud ug wala motoo, nga sa atubangan sa katawhan nagsulti na hinoog dautan mahitungod sa maong Dalan, kanila mitalikod siya dala ang mga tinun-an uban kaniya, ug didto na siya magsultihan sa matag-adlaw sa hawanan sa balay ni Tirano, gikan sa napulog usa ang takna sa buntag hangtud sa ikaupat ang takna sa hapon.
10 Jambo hili likaendelea kwa muda wa miaka miwili, kiasi kwamba Wayahudi na Wayunani wote walioishi huko Asia wakawa wamesikia neno la Bwana.
Ug kini nagpadayon sulod sa duha ka tuig, nga tungod niana nakadungog sa pulong sa Ginoo ang tanang nanagpuyo sa Asia, mga Judio ug mga Gresyanhon.
11 Mungu akafanya miujiza mingi isiyo ya kawaida kwa mkono wa Paulo,
Ug ang Dios naghimog dagkung mga milagro pinaagi sa mga kamot ni Pablo,
12 hivi kwamba leso au vitambaa vilivyokuwa vimegusa mwili wa Paulo viliwekwa juu ya wagonjwa, nao wakapona magonjwa yao, na pepo wachafu wakawatoka.
nga tungod niana ang mga masakiton gipanagdad-an ug mga panyo o mga tapis nga nahidapat sa lawas ni Pablo, ug sila nangaayo sa ilang mga sakit ug namahawa kanila ang mga espiritu nga dautan.
13 Basi baadhi ya Wayahudi wenye kutangatanga huku na huko wakitoa pepo wachafu wakajaribu kutumia jina la Bwana Yesu wale wenye pepo wakisema, “Kwa jina la Yesu, yule anayehubiriwa na Paulo, nakuamuru utoke.”
Ug unya dihay mga nanaglibod sa pagpanghingilin ug mga yawa, mga Judio nga misulay sa paglitok sa ngalan sa Ginoong Jesus alang sa mga nanagbaton sa mga espiritu nga dautan, sa paglitok nga nag-ingon, "Ako magasugo kaninyo pinaagi nianang Jesus nga ginamantala ni Pablo."
14 Wana saba wa Skewa, Myahudi aliyekuwa kiongozi wa makuhani, walikuwa wanafanya hivyo.
Ug nanaghimo niini ang pito ka mga lalaking anak ni Esceva, usa ka labawng sacerdote nga Judio.
15 Lakini pepo mchafu akawajibu, “Yesu namjua na Paulo pia namjua, lakini ninyi ni nani?”
Apan ang espiritu nga dautan mitubag kanila, "Kang Jesus nakaila ako ug kang Pablo nakaila ako; apan kamo, si kinsa man kamo?"
16 Kisha yule mtu aliyekuwa na pepo mchafu akawarukia, akawashambulia vikali, akawashinda nguvu wote, wakatoka ndani ya ile nyumba wakikimbia wakiwa uchi na wenye majeraha.
Ug giluksoan sila sa tawo nga gipuy-an sa espiritu nga dautan, ug iyang gidaug silang tanan, ug gibuntog sila, nga tungod niana, sa pagpanalagan na nila gikan niadtong balaya, sila mga hubo ug mga samaran.
17 Habari hii ikajulikana kwa Wayahudi wote na Wayunani waliokaa Efeso, hofu ikawajaa wote, nalo jina la Bwana Yesu likaheshimiwa sana.
Ug kini nahibaloan sa tanang nanagpuyo sa Efeso, mga Judio ug mga Gresyanhon; ug silang tanan giabut ug kahadlok; ug gipakadaku ang ngalan sa Ginoong Jesus.
18 Wengi wa wale waliokuwa wameamini wakati huu wakaja na kutubu waziwazi kuhusu matendo yao maovu.
Daghan usab sa mga nanagpanoo na nangabut, nanagtug-an ug nanagbutyag sa ilang mga binuhatan kanhi.
19 Idadi kubwa ya wale waliofanya mambo ya uganga wakaleta vitabu vyao na kuviteketeza kwa moto hadharani. Walipofanya hesabu ya thamani ya vitabu vilivyoteketezwa ilikuwa drakma 50,000 za fedha.
Ug daghan sa mga naghimog mga pagpanglamat kanhi, mipundok sa ilang mga basahon ug kini ilang gisunog sa atubangan sa tanan; ug ilang gikuwenta ang bili niining tanan ug ilang nasuta nga kini mikabat sa kalim-an ka libo ka mga salapi.
20 Hivyo neno la Bwana likaenea sana na kuwa na nguvu.
Ug sa ingon nga paagi ang pulong sa Ginoo mikaylap ug nagmadaugon.
21 Baada ya mambo haya kutukia, Paulo akakusudia rohoni kwenda Yerusalemu kupitia Makedonia na Akaya. Akasema, “Baada ya kufika huko, yanipasa pia kwenda Rumi.”
Ug unya tapus niining maong mga hitabo, gilaraw ni Pablo diha sa Espiritu ang pag-agi sa Macedonia ug sa Acaya, ug sa pag-adto sa Jerusalem, nga nag-ingon, "Gikan didto kinahanglan duawon ko usab ang Roma."
22 Hivyo akatuma wasaidizi wake wawili, Timotheo na Erasto, waende Makedonia, wakati yeye mwenyewe alibaki kwa muda kidogo huko Asia.
Ug iyang gipaadto sa Macedonia ang duha sa iyang mga katabang, si Timoteo ug si Erasto, samtang siya nagpabilin pa una didto sa Asia.
23 Wakati huo huo pakatokea dhiki kubwa kwa sababu ya Njia ile ya Bwana.
Ug niadtong panahona nahitabo ang dili diyutayng kaguliyang mahitungod sa Dalan.
24 Mtu mmoja jina lake Demetrio mfua fedha aliyekuwa akitengeneza vinyago vya fedha vya Artemi na kuwapatia mafundi wake biashara kubwa,
Kay dihay tawo nga ginganlan si Demetrio, usa ka platiro nga namuhat ug mga salapi nga urna nga hulad sa simbahan ni Artemisa, ug kini hingsapian pag-ayo sa iyang mga mananalsal.
25 aliwaita pamoja watu wengine waliofanya kazi ya ufundi kama yake na kusema, “Enyi watu, mnajua ya kuwa utajiri wetu unatokana na biashara hii!
Ug kini sila iyang gipatigum uban sa mga mamumoo nga samag bulohaton, ug kanila miingon siya, "Mga tawo, kamo nasayud nga gikan niining maong patigayon kita nakabaton sa atong bahandi.
26 Pia ninyi mmeona na kusikia jinsi ambavyo si huku Efeso peke yake lakini ni karibu Asia yote, huyu Paulo amewashawishi na kuvuta idadi kubwa ya watu kwa kusema kuwa miungu iliyotengenezwa na watu si miungu.
Ug kamo nakakita ug nakadungog nga dili lamang dinhi ra sa Efeso kondili hapit sa tibuok Asia, daghan ang mga tawo nga gipangdani ug gipahisalaag niini ni Pablo, nga nag-ingon nga kono ang mga dios nga hinimog mga kamot dili mga dios.
27 Kwa hiyo kuna hatari si kwa kazi yetu kudharauliwa tu, bali pia hata hekalu la mungu mke Artemi, aliye mkuu, anayeabudiwa Asia yote na ulimwengu wote, litakuwa limepokonywa fahari yake ya kiungu.”
Ug namiligro dili lamang nga mahimong talamayon kining atong patigayon, kondili usab nga magawala na lamang unyay hinungdan ang templo sa dakung diosa nga si Artemisa, ug nga tingali gani hinoon mapukan na lamang siya gikan sa iyang kahalangdon, siya nga karon ginasimba sa tibuok Asia ug sa kalibutan."
28 Waliposikia maneno haya, wakaghadhibika, wakaanza kupiga kelele, “Artemi wa Waefeso ni mkuu!”
Ug sa ilang pagkadungog niini sila nasilag ug naninggit, "Dakuan ang Artemisa sa mga taga-Efeso!"
29 Mara mji wote ukajaa ghasia. Wakawakamata Gayo na Aristarko, watu wa Makedonia waliokuwa wakisafiri pamoja na Paulo, na watu wakakimbilia katika ukumbi wa michezo kama mtu mmoja.
Ug ang siyudad napuno sa kagubot; ug sila nagdungan sa pagpanalagan ngadto sa sulod sa tiyatro, nga nanagtaral kang Gayo ug kang Aristarco, ang mga taga-Macedonia nga mga kauban ni Pablo sa panaw.
30 Paulo akataka kuingia katikati ya umati huo, lakini wanafunzi hawakumruhusu.
Ug si Pablo buot unta moadto ipon sa katilingban, apan gidid-an siya sa mga tinun-an;
31 Hata baadhi ya viongozi wa sehemu ile, waliokuwa rafiki zake Paulo, wakatuma watu wakitamani asiingie katika ule ukumbi.
ug ang pipila usab sa mga punoan sa Asia nga iyang mga higala, nagsugo ngadto kaniya sa paghangyo nga dili unta niya pangahasan ang pagsulod sa tiyatro.
32 Ule umati ulikuwa na taharuki. Wengine walikuwa wakipiga kelele, hawa wakisema hili na wengine lile. Idadi kubwa ya watu hawakujua hata ni kwa nini walikuwa wamekusanyika huko.
Ug ang mga tawo nagsinggitay, ang pipila mao kini ang singgit ug ang uban mao kadto; kay ang katilingban ugod nagkaguliyang na man, ug ang kadaghanan kanila wala gani makasabut nganong nagkatigum sila.
33 Wayahudi wakamsukumia Aleksanda mbele na baadhi ya watu kwenye ule umati wakampa maelekezo. Akawaashiria kwa mkono ili watulie aweze kujitetea mbele ya watu.
Ug ang pipila ka tawo sa panon mihatag ug mga tugon kang Alejandro, ang gitudlo sa mga Judio sa pagpangatubang. Ug si Alejandro misinyas sa iyang kamot, buot untang mosulti sa pagpanalipod diha sa atubangan sa katawhan.
34 Lakini walipotambua kwamba alikuwa Myahudi, wote wakapiga kelele kwa sauti moja kwa karibu muda wa saa mbili, wakisema, “Artemi wa Efeso ni mkuu!”
Apan sa ilang pagkamatikod nga siya Judio man diay, sulod sa mga duha ka takna silang tanan nanagsinggit sa usa ka tingog nga nag-ingon, "Dakuan ang Artemisa sa mga taga-Efeso!"
35 Baadaye karani wa mji akaunyamazisha ule umati wa watu na kusema, “Enyi watu wa Efeso, je, ulimwengu wote haujui ya kuwa mji wa Efeso ndio unaotunza hekalu la Artemi aliye mkuu na ile sanamu yake iliyoanguka kutoka mbinguni?
Ug sa diha nga ang kalihim sa lungsod nakapahilum na sa katawhan, siya miingon kanila, "Mga tawo sa Efeso, kinsa ba ugod nga tawhana ang wala masayud nga ang siyudad sa mga taga-Efeso mao ang magbabantay sa templo sa dakung Artemisa ug sa larawan nga natagak gikan sa langit?
36 Kwa hiyo, kwa kuwa mambo haya hayakanushiki, inawapasa mnyamaze na wala msifanye lolote kwa haraka.
Ug kay dili man malalis kining mga butanga, kinahanglan nga magpakahilum kamo ug dili magpatakag buhat ug bisan unsa.
37 Kwa kuwa mmewaleta hawa watu hapa, ingawa hawajaiba hekaluni wala kumkufuru huyu mungu wetu wa kike.
Kay inyong gipanagtaral dinhi kining mga tawhana nga wala manamastamas sa mga templo ug wala magpasipala sa atong diosa.
38 Basi, ikiwa Demetrio na mafundi wenzake wana jambo zito dhidi ya mtu yeyote, mahakama ziko wazi na wasaidizi wa mwakilishi wa mtawala. Wanaweza kufungua mashtaka.
Busa, kon ugaling si Demetrio ug ang iyang mga kaubang mananalsal aduna may sumbong batok kang bisan kinsa, anaa ang mga hukmanan nga binuksan, ug anaay mga gobernador; pakihaa sila, ang usa sa usa.
39 Lakini kama kuna jambo jingine lolote zaidi mnalotaka kulileta, itabidi lisuluhishwe katika kusanyiko halali.
Hinoon, kon kamo aduna may uban pang mga sumbong, kini mahusay sa nabatasang tigum sa katilingban.
40 Kama ilivyo sasa, tuko hatarini kushtakiwa kwa kufanya ghasia kwa sababu ya tukio la leo. Kwa kuwa hakuna sababu tutakayoweza kutoa kuhalalisha msukosuko huu.”
Kay sa pagkatinuod kita lagmit nga ikasumbong nga nanaghimog kagubot niining adlawa, sanglit wala man kitay ikapakitang hinungdan nga ikapakamatarung niining maong kaguliyang."
41 Baada ya kusema haya akavunja mkutano.
Ug sa nakasulti na siya niini, iyang gipapauli ang katilingban.
