2 Nyakati 9
1 Malkia wa Sheba aliposikia habari za umaarufu wa Solomoni, huyo malkia akaja Yerusalemu kumjaribu kwa maswali magumu. Alifika akiwa na msafara mkubwa sana, pamoja na ngamia waliobeba vikolezi, kiasi kikubwa cha dhahabu na vito vya thamani, alikuja kwa Solomoni na kuzungumza naye kuhusu yote ambayo alikuwa nayo moyoni mwake.
示巴女王聽見所羅門的名聲，就來到耶路撒冷，要用難解的話試問所羅門；跟隨她的人甚多，又有駱駝馱着香料、寶石，和許多金子。她來見了所羅門，就把心裏所有的對所羅門都說出來。
2 Solomoni akamjibu maswali yake yote, wala hakukuwa na jambo lolote lililokuwa gumu kwake asiweze kumwelezea.
所羅門將她所問的都答上了，沒有一句不明白、不能答的。
3 Malkia wa Sheba alipoona hekima yote ya Solomoni na jumba la kifalme alilokuwa amejenga,
示巴女王見所羅門的智慧和他所建造的宮室、
4 chakula kilichokuwa mezani pake, jinsi maafisa wake walivyokaa, wahudumu katika majoho yao, wanyweshaji wake na sadaka za kuteketezwa alizotoa katika Hekalu la Bwana alipatwa na mshangao.
席上的珍饈美味、群臣分列而坐、僕人兩旁侍立，以及他們的衣服裝飾、酒政，和酒政的衣服裝飾，又見他上耶和華殿的臺階，就詫異得神不守舍，
5 Akamwambia mfalme, “Taarifa niliyosikia kwenye nchi yangu mwenyewe kuhusu mafanikio na hekima yako ni kweli.
對王說：「我在本國裏所聽見論到你的事和你的智慧實在是真的！
6 Lakini sikuamini yaliyosemwa hadi nilipokuja na kuona kwa macho yangu mwenyewe. Naam, sikuambiwa hata nusu yake; katika hekima na mali umezidi sana kuliko ile taarifa niliyoisikia.
我先不信那些話，及至我來親眼見了，才知道你的大智慧；人所告訴我的，還不到一半；你的實跡越過我所聽見的名聲。
7 Heri watu wako! Heri hawa maafisa wako wasimamao mbele yako daima na kusikia hekima yako!
你的群臣、你的僕人常侍立在你面前聽你智慧的話是有福的。
8 Ahimidiwe Bwana Mungu wako, ambaye amependezwa sana nawe, na akakuweka juu ya kiti chake cha ufalme utawale kwa niaba ya Bwana Mungu wako. Kwa sababu ya upendo wa Mungu wako kwa Israeli na shauku yake ya kuwadhibitisha milele, amekufanya wewe mfalme juu yao, ili kudumisha haki na uadilifu.”
耶和華－你的上帝是應當稱頌的！他喜悅你，使你坐他的國位，為耶和華－你的上帝作王；因為你的上帝愛以色列人，要永遠堅立他們，所以立你作他們的王，使你秉公行義。」
9 Naye akampa mfalme talanta 120 za dhahabu, kiasi kikubwa cha vikolezi na vito vya thamani. Haikuwahi kamwe kuletwa vikolezi vizuri kama vile Malkia wa Sheba alivyompa Mfalme Solomoni.
於是示巴女王將一百二十他連得金子和寶石，與極多的香料送給所羅門王；她送給王的香料，以後再沒有這樣的。
10 (Watumishi wa Hiramu na wa Solomoni wakaleta dhahabu kutoka Ofiri, tena wakaleta shehena kubwa ya miti ya msandali na vito vya thamani.
希蘭的僕人和所羅門的僕人從俄斐運了金子來，也運了檀香木和寶石來。
11 Mfalme akatumia hiyo miti ya msandali kuwa ngazi kwa ajili ya Hekalu la Bwana na kwa jumba la kifalme, pia kwa kutengeneza vinubi na zeze kwa ajili ya waimbaji. Kiasi hicho kingi cha msandali hakijawahi kuingizwa Yuda tangu siku ile.)
王用檀香木為耶和華殿和王宮做臺，又為歌唱的人做琴瑟；猶大地從來沒有見過這樣的。
12 Mfalme Solomoni akampa Malkia wa Sheba kila kitu alichotamani na kukiomba, zaidi ya vile alivyokuwa amemletea mfalme. Kisha malkia akaondoka na kurudi katika nchi yake, yeye na watumishi wake.
所羅門王按示巴女王所帶來的，還她禮物，另外照她一切所要所求的，都送給她。於是女王和她臣僕轉回本國去了。
13 Uzito wa dhahabu ambayo Solomoni alipokea kwa mwaka ulikuwa talanta 666,
所羅門每年所得的金子共有六百六十六他連得，
14 mbali na mapato yaliyoletwa na wafanyabiashara na wachuuzi. Wafalme wote wa Arabuni na watawala wa nchi wakamletea Solomoni dhahabu na fedha.
另外還有商人所進的金子，並且阿拉伯諸王與屬國的省長都帶金銀給所羅門。
15 Mfalme Solomoni akatengeneza ngao kubwa 200 kwa dhahabu iliyofuliwa. Kila ngao ilikuwa na dhahabu yenye uzito wa shekeli 600
所羅門王用錘出來的金子打成擋牌二百面，每面用金子六百舍客勒；
16 Akatengeneza pia ngao ndogo 300 za dhahabu iliyofuliwa, kila ngao ikiwa na uzito wa mane tatu za dhahabu. Mfalme akaziweka katika Jumba la Kifalme la Msitu wa Lebanoni.
又用錘出來的金子打成盾牌三百面，每面用金子三百舍客勒，都放在黎巴嫩林宮裏。
17 Kisha mfalme akatengeneza kiti kikubwa cha kifalme kwa kutumia pembe za ndovu na kukifunika kwa dhahabu safi.
王用象牙製造一個大寶座，用精金包裹。
18 Kiti hicho kilikuwa na ngazi sita na mahali pa kuwekea miguu vyote vya dhahabu. Pande zote za kiti kulikuwa na mahali pa kuegemeza mikono, na simba wawili wakisimama kando ya hiyo mikono.
寶座有六層臺階，又有金腳凳，與寶座相連。寶座兩旁有扶手，靠近扶手有兩個獅子站立。
19 Simba kumi na wawili walisimama kwenye ngazi sita, mmoja katika kila upande wa kila ngazi. Hakuna kitu kama hicho kilichokuwa kimefanyika kwenye ufalme mwingine wowote.
六層臺階上有十二個獅子站立，每層有兩個：左邊一個，右邊一個；在列國中沒有這樣做的。
20 Vikombe vyote vya Mfalme Solomoni vya kunywea vilikuwa vya dhahabu na vyombo vyote vya nyumbani katika Jumba la Kifalme la Msitu wa Lebanoni vilikuwa vya dhahabu safi. Hakukuwa na kitu kilichotengenezwa kwa fedha, kwa sababu fedha ilionekana ya thamani ndogo wakati wa Solomoni.
所羅門王一切的飲器都是金的，黎巴嫩林宮裏的一切器皿都是精金的。所羅門年間，銀子算不了甚麼。
21 Mfalme alikuwa na meli nyingi za biashara baharini zilizoendeshwa na watu wa Hiramu. Kwa mara moja kila miaka mitatu zilirudi, zikiwa zimebeba dhahabu, fedha, pembe za ndovu na nyani wakubwa na wadogo.
因為王的船隻與希蘭的僕人一同往他施去；他施船隻三年一次裝載金、銀、象牙、猿猴、孔雀回來。
22 Mfalme Solomoni alikuwa mkuu zaidi kwa utajiri na hekima kuliko wafalme wote wa dunia.
所羅門王的財寶與智慧勝過天下的列王。
23 Wafalme wote wa dunia wakatafuta kukutana na Solomoni ili kusikia hekima ambayo Mungu alikuwa ameiweka katika moyo wake.
普天下的王都求見所羅門，要聽上帝賜給他智慧的話。
24 Mwaka baada ya mwaka, kila mmoja ambaye alikuja, alileta zawadi, vyombo vya fedha na dhahabu, majoho, silaha na vikolezi, farasi na nyumbu.
他們各帶貢物，就是金器、銀器、衣服、軍械、香料、騾馬，每年有一定之例。
25 Solomoni alikuwa na mabanda 4,000 kwa ajili ya farasi na magari ya vita, farasi 12,000 ambao aliwaweka katika miji ya magari ya vita na katika Yerusalemu pamoja naye.
所羅門有套車的馬四千棚，有馬兵一萬二千，安置在屯車的城邑和耶路撒冷，就是王那裏。
26 Solomoni akatawala juu ya wafalme wote kuanzia Mto Frati mpaka kwenye nchi ya Wafilisti na kuendelea hadi mpaka wa Misri.
所羅門統管諸王，從大河到非利士地，直到埃及的邊界。
27 Mfalme akafanya fedha kuwa kitu cha kawaida kama mawe huko Yerusalemu, mierezi akaifanya kuwa mingi kama mikuyu vilimani.
王在耶路撒冷使銀子多如石頭，香柏木多如高原的桑樹。
28 Farasi wa Solomoni waliletwa kutoka Misri na kutoka nchi nyingine zote.
有人從埃及和各國為所羅門趕馬群來。
29 Kwa habari za matukio mengine ya utawala wa Solomoni, kuanzia mwanzo hadi mwisho, je, hayakuandikwa katika kumbukumbu za nabii Nathani, katika unabii wa Ahiya Mshiloni na katika maono ya Ido mwonaji kuhusu Yeroboamu mwana wa Nebati?
所羅門其餘的事，自始至終，不都寫在先知拿單的書上和示羅人亞希雅的預言書上，並先見易多論尼八兒子耶羅波安的默示書上嗎？
30 Solomoni alitawala Israeli yote miaka arobaini, akiwa Yerusalemu.
所羅門在耶路撒冷作以色列眾人的王共四十年。
31 Kisha Solomoni akalala pamoja na baba zake, naye akazikwa katika mji wa Daudi baba yake. Naye Rehoboamu mwanawe akawa mfalme baada yake.
所羅門與他列祖同睡，葬在他父大衛城裏。他兒子羅波安接續他作王。
