Proverbios 8

1 ¿No está la sabiduría clamando, y la voz de la inteligencia sonando?

ئایا دانایی بانگەواز ناکات؟ ئەی تێگەیشتن دەنگی خۆی هەڵنابڕێت؟

2 En la parte superior de las autopistas, en la intersección de las carreteras, ella toma su lugar;

لەسەر لووتکەی بەرزاییەکان، لەسەر ڕێگاکان، لە چواڕیانەکان ڕادەوەستێت.

3 Cuando los caminos entran a la ciudad, se hace oír su grito, en las puertas su voz es fuerte:

لەلای دەروازەی شارەکان، لەبەردەم دەرگاکان، هاوار دەکات:

4 A ustedes les llamo, oh hombres; mi voz llegue a los hijos de los hombres.

«ئەی خەڵکینە، بۆ ئێوە بانگ دەکەم، دەنگم بۆ ئادەمیزادە.

5 Conviértanse en expertos en la razón, ¡oh, simples! ustedes tontos, tomen el entrenamiento de corazón.

ساویلکەکان، فێری ژیری بن، گێلەکان، فێری تێگەیشتن بن.

6 Escuchen, porque mis palabras son verdaderas, y mis labios están abiertos para dar a conocer lo recto.

گوێ بگرن، چونکە باسی شتی بەرزتان بۆ دەکەم، کردنەوەی لێوەکانم بۆ ڕاستەڕێییە.

7 Porque la buena fe sale de mi boca, y los labios falsos me repugnan.

ڕاستگۆیی وێردی دەممە، خراپەش قێزەونە بۆ لێوەکانم.

8 Todas las palabras de mi boca son justicia; no hay nada falso o retorcido en ellas.

قسەکانی دەمم هەموو ڕاستودروستن، هیچ فێڵ یان خواروخێچی تێدا نییە.

9 Todas ellas son verdad a cuya mente está despierta, y directas para aquellos que obtienen conocimiento.

هەموو ڕێکن لای کەسی تێگەیشتوو، ڕاستەڕێیە لای ئەوانەی زانیاری دەدۆزنەوە.

10 Toma mi enseñanza, y no plata; obtén conocimiento en lugar del mejor oro.

تەمبێکردن لە من وەربگرن نەک زیو، زانیاریش زیاتر لە زێڕی پوختەکراو،

11 Porque la sabiduría es mejor que las joyas, y todas las cosas que se desean no son nada en comparación con ella.

چونکە دانایی لە یاقووت باشترە، هەرچی ئارەزووی دەکەیت نابێتە هاوتای.

12 Yo, la sabiduría, he convertido la conducta sabia en mi pariente cercano; Me ven como el amigo especial de los propósitos sabios.

«من داناییم، لەگەڵ ژیریدا نیشتەجێم، زانیاری و سەلیقەم هەیە.

13 El temor del Señor se ve al odiar el mal: el orgullo, una alta opinión de uno mismo, el mal camino y la falsa lengua, me son desagradables.

ئەوەی لەخواترس بێت، ڕقی لە خراپە دەبێت، من ڕقم لە لووتبەرزی و خۆبەزلزانییە، لە ڕێگای خراپ و لە قسەی بە فێڵە.

14 El diseño inteligente y el buen sentido son míos; la razón y la fuerza son mías.

ڕاوێژ و دانایی تەواو هی منن، تێگەیشتن هی منە، هێز هی منە.

15 A través de mí los reyes tienen su poder, y los gobernantes dan las decisiones correctas.

بە منەوە پاشاکان پاشایەتی دەکەن و فەرمانڕەوایان بە ڕاستودروستی یاسا دەردەکەن.

16 A través de mí, los jefes tienen autoridad, y los nobles juzgan en justicia.

بە منەوە میرەکان میرایەتی دەکەن، بەگەکان و هەموو ئەوانەی بە ڕاستودروستی دادوەری دەکەن.

17 Los que me han dado su amor son amados por mí, y aquellos que me buscan con cuidado me hallarán.

من ئەوانەم خۆشدەوێت کە منیان خۆشدەوێ، ئەوانەش کە بە پەرۆشەوە بەدوامدا دەگەڕێن، دەمدۆزنەوە.

18 La riqueza y el honor están en mis manos, incluso la riqueza sin igual y la justicia.

دەوڵەمەندی و ڕێزداری لەلای منە، ڕاستودروستی و ئەو سامانەی کە دەمێنێتەوە.

19 Mejor es mi fruto que el oro, que el mejor oro; y mi aumento es más deseado que la plata.

بەرهەمی من لە زێڕ باشترە، لە زێڕی بێگەردیش، دەغڵیشم لە زیوی پوختەکراو باشترە.

20 En el camino de la justicia voy, en el camino de los juicios justos,

بە ڕێچکەی ڕاستودروستیدا دەڕۆم، لەسەر ڕێبازی دادپەروەری،

21 pues daré a los que me aman riquezas por su herencia, haciendo llenas sus tiendas.

تاکو سامان بکەمە میرات بۆ ئەوانەی منیان خۆشدەوێت و ئەمبارەکانیان پڕ بکەم.

22 El Señor me hizo el comienzo de su camino, la primera de sus obras en el pasado.

«یەزدان لە سەرەتای بەدیهێنانەکەی منی دروستکرد، هەر لە کۆنەوە لەپێش کارەکانی.

23 Desde los días eternos, me fue dado mi lugar, desde el nacimiento de los tiempos, antes que la tierra fuese.

لە ئەزەلەوە من دامەزراوم، لە سەرەتاوە، لەپێش زەوی.

24 Cuando no había fondo, me dieron a luz, cuando no había fuentes que fluyeran con agua.

هێشتا زەریاکان نەببوون من بەدیهێنراوم، هێشتا کانییە پڕ ئاوەکان نەبوون.

25 Antes que pusiera los montes en su lugar, antes de que nacieran las colinas,

پێش ئەوەی چیاکان بچەسپێن، پێش گردەکان، من بەدیهێنراوم،

26 cuando no había hecho la tierra, ni los campos, ni el polvo del mundo.

هێشتا نە زەوی و نە پانتاییەکانی دروستکردبوو، نە سەرەتای خۆڵی زەوی.

27 Cuando preparó los cielos, yo estaba allí: cuando puso un arco sobre la faz del abismo:

کاتێک کە ئاسمانی جێگیر کرد من لەوێ بووم، کاتێک کە هێڵی ئاسۆی بەسەر قووڵاییدا کێشا،

28 Cuando hizo fuertes los cielos arriba: cuando las fuentes del abismo se fijaron:

کاتێک کە هەوری لە ئاسمان ڕاگرت و سەرچاوەی قووڵاییەکانی چەسپاند،

29 Cuando puso un límite al mar, para que las aguas no vayan en contra de su palabra: cuando puso en posición las bases de la tierra:

کاتێک کە سنووری بۆ دەریا کێشا بۆ ئەوەی ئاوەکان فەرمانی ئەو نەشکێنن، کاتێک کە بناغەی زەوی داڕشت.

30 Entonces yo estaba a su lado, como un maestro de obras; y yo era su deleite día tras día, tocando delante de él en todo el tiempo;

لەگەڵ ئەو وەستایەکی لێزان بووم، ڕۆژبەڕۆژ شادمانی ئەو بووم، هەمیشە لەبەردەمیدا دڵخۆش بووم،

31 Jugando en su tierra; y mi deleite fue con los hijos de los hombres.

لە زەوییە ئاوەدانەکەی دڵخۆش دەبووم، لەگەڵ ئادەمیزاد شادمان بووم.

32 Escúchenme, hijos míos, porque son felices los que guardan mis caminos.

«ئەی کوڕینە، ئێستاش گوێم لێ بگرن، خۆزگە دەخوازرێ بەوانەی ڕێگای من دەپارێزن.

33 Tomen ustedes mi enseñanza y háganse sabio; no la dejen ir.

گوێ لە تەمبێکردن بگرن و دانا بن، پشت گوێی مەخەن.

34 Bienaventurado el hombre que me presta atención, mirando a mis puertas día tras día, manteniendo su lugar junto a las columnas de mi casa.

خۆزگە دەخوازرێ بەو کەسەی گوێم لێ دەگرێت، ڕۆژبەڕۆژ لەلای دەرگاکەم ئاگادارە، لەلای دەروازەی دەرگاکەم ئێشک دەگرێت،

35 Porque él que me recibe, obtiene vida, y la gracia del Señor vendrá a él.

چونکە ئەوەی من بدۆزێتەوە، ژیان دەدۆزێتەوە، ڕەزامەندی یەزدانیش بەدەستدەهێنێت.

36 Pero él que se aparta de mí, hace mal a su alma: todos mis enemigos están enamorados de la muerte.

بەڵام ئەوەی من نەدۆزێتەوە زیان بە خۆی دەگەیەنێت، هەموو ئەوانەی ڕقیان لە منە، مردنیان خۆشدەوێت.»