Proverbios 8

1 ¿No está la sabiduría clamando, y la voz de la inteligencia sonando?

Wala ba magsinggit ang kaalam, Ug ang pagsabut magapagula sa iyang tingog?

2 En la parte superior de las autopistas, en la intersección de las carreteras, ella toma su lugar;

Sa kinatumyan sa hatag-as nga mga dapit haduol sa dalan, Diin ang mga alagianan nanagkatagbo siya nagatindog;

3 Cuando los caminos entran a la ciudad, se hace oír su grito, en las puertas su voz es fuerte:

Tupad sa mga ganghaan, dapit sa pagsulod mo ngadto sa ciudad, Diha sa dapit sa pagsulod mo sa mga pultahan, siya magasinggit sa makusog:

4 A ustedes les llamo, oh hombres; mi voz llegue a los hijos de los hombres.

Kaninyo, Oh mga tawo, ako nagatawag; Ug ang akong tingog maoy alang sa mga anak nga lalake sa mga tawo.

5 Conviértanse en expertos en la razón, ¡oh, simples! ustedes tontos, tomen el entrenamiento de corazón.

Oh kamo nga mga walay-pagtagad, sabta ang pagpili-sa-maayo; Ug, kamong mga buang, pagmasinabtanon kamo sa inyong kasingkasing.

6 Escuchen, porque mis palabras son verdaderas, y mis labios están abiertos para dar a conocer lo recto.

Pamati, kay ako mamulong sa labing maayo nga mga butang; Ug ang pagbungat sa akong mga ngabil mogula ang mga matarung butang.

7 Porque la buena fe sale de mi boca, y los labios falsos me repugnan.

Kay ang akong baba magasulti sa kamatuoran; Ug ang kadautan maoy usa ka dulumtanan sa akong mga ngabil.

8 Todas las palabras de mi boca son justicia; no hay nada falso o retorcido en ellas.

Ang tanang mga pulong sa akong baba mga pagkamatarung man; Walay bisan unsa nga baliko ni balit-ad diha kanila.

9 Todas ellas son verdad a cuya mente está despierta, y directas para aquellos que obtienen conocimiento.

Silang tanan matin-aw alang kaniya nga makasabut, Ug matarung alang kanila nga nakakaplag sa kahibalo.

10 Toma mi enseñanza, y no plata; obtén conocimiento en lugar del mejor oro.

Dawata ang akong pagpahamatngon, ug ayaw ang salapi; Ug ang kinaadman kay sa piniling bulawan.

11 Porque la sabiduría es mejor que las joyas, y todas las cosas que se desean no son nada en comparación con ella.

Kay ang kaalam labi pang maayo kay sa mga rubi; Ug ang tanang mga butang nga pagatinguhaon dili ikagtanding niana.

12 Yo, la sabiduría, he convertido la conducta sabia en mi pariente cercano; Me ven como el amigo especial de los propósitos sabios.

Ako nga kaalam naghimo sa kabuotan nga maoy akong puloyanan. Ug nagapangita sa kahibalo ug sa pagpili-sa-maayo.

13 El temor del Señor se ve al odiar el mal: el orgullo, una alta opinión de uno mismo, el mal camino y la falsa lengua, me son desagradables.

Ang pagkahadlok kang Jehova maoy pagdumot sa dautan: Ang pagkagarboso, ug pagkamapahitas-on, ug ang dautan nga dalan, Ug ang mabinalit-aron nga baba maoy akong ginadumtan.

14 El diseño inteligente y el buen sentido son míos; la razón y la fuerza son mías.

Ang pagpakitambag maoy ako, ug kahalalum sa kahibalo: Ako mao man ang pagsabut; aduna akoy kagahum.

15 A través de mí los reyes tienen su poder, y los gobernantes dan las decisiones correctas.

Pinaagi kanako ang mga hari nanaghari, Ug ang mga principe nanaghatag sa justicia.

16 A través de mí, los jefes tienen autoridad, y los nobles juzgan en justicia.

Pinaagi kanako ang mga principe nanagpamunoan, Ug ang mga harianon, bisan ang tanang mga maghuhukom sa yuta.

17 Los que me han dado su amor son amados por mí, y aquellos que me buscan con cuidado me hallarán.

Ako nahagugma kanila nga nahagugma kanako; Ug kadtong nagasingkamot sa pagpangita kanako, makakaplag kanako.

18 La riqueza y el honor están en mis manos, incluso la riqueza sin igual y la justicia.

Mga bahandi ug kadungganan maoy ania kanako; Oo, ang katigayonan nga molungtad ug ang pagkamatarung

19 Mejor es mi fruto que el oro, que el mejor oro; y mi aumento es más deseado que la plata.

Ang akong bunga labi pang maayo kay sa bulawan, oo, bisan pa kay sa fino nga bulawan; Ug ang akong abut kay sa piniling salapi.

20 En el camino de la justicia voy, en el camino de los juicios justos,

Ako nagalakat sa dalan sa pagkamatarung, Sa kinataliwad-an sa alagianan sa katarungan;

21 pues daré a los que me aman riquezas por su herencia, haciendo llenas sus tiendas.

Aron nga ako makapasunod niadtong nahagugma kanako ug manggad, Ug nga mapuno ko ang ilang mga panudlanan.

22 El Señor me hizo el comienzo de su camino, la primera de sus obras en el pasado.

Si Jehova nagbaton kanako sa sinugdan sa iyang dalan, Una pa sa iyang mga buhat kanhi.

23 Desde los días eternos, me fue dado mi lugar, desde el nacimiento de los tiempos, antes que la tierra fuese.

Ako gipahamutang sa itaas gikan pa sa walay katapusan sukad sa sinugdan, Sa wala pa ang yuta.

24 Cuando no había fondo, me dieron a luz, cuando no había fuentes que fluyeran con agua.

Sa diha nga wala pay kahiladman, ako nahimugso na, Sa diha nga wala pay mga tubod nga madagayaon sa tubig.

25 Antes que pusiera los montes en su lugar, antes de que nacieran las colinas,

Sa wala pa mapahimutang ang mga bukid, Sa wala pa ang kabungturan ako nahimugso na;

26 cuando no había hecho la tierra, ni los campos, ni el polvo del mundo.

Samtang nga wala pa niya mabuhat ang yuta, ni ang kapatagan, Ni ang sinugdan sa abug sa kalibutan.

27 Cuando preparó los cielos, yo estaba allí: cuando puso un arco sobre la faz del abismo:

Sa diha nga gitukod niya ang kalangitan didto na ako: Sa gipahamutang niya ang usa ka lingin ibabaw sa nawong sa kahilad-man,

28 Cuando hizo fuertes los cielos arriba: cuando las fuentes del abismo se fijaron:

Sa diha nga gihimo niyang malig-on ang kalangitan sa kahitas-an, Sa diha nga ang mga tuboran sa kahiladman nahimong mabaskog,

29 Cuando puso un límite al mar, para que las aguas no vayan en contra de su palabra: cuando puso en posición las bases de la tierra:

Sa diha nga gihatag niya sa dagat ang iyang utlanan, Nga ang mga tubig dili magalapas sa iyang sugo, Sa diha nga iyang gilaraw ang mga patukoranan sa yuta;

30 Entonces yo estaba a su lado, como un maestro de obras; y yo era su deleite día tras día, tocando delante de él en todo el tiempo;

Unya ako didto tupad kaniya, ingon sa usa ka batid nga magbubuhat; Ug ako sa matag-adlaw maoy kahimuot niya, Nagakalipay sa kanunay sa iyang atubangan,

31 Jugando en su tierra; y mi deleite fue con los hijos de los hombres.

Nagakalipay sa iyang puloy-anang yuta; Ug ang akong kahimuot didto uban sa mga anak sa mga tawo.

32 Escúchenme, hijos míos, porque son felices los que guardan mis caminos.

Busa karon, mga anak ko, patalinghug kamo kanako; Kay bulahan kadto sila nga nagabantay sa akong mga dalan.

33 Tomen ustedes mi enseñanza y háganse sabio; no la dejen ir.

Pamatia ang pahamatngon, ug pagmanggialamon, Ug ayaw kini pag-isalikway.

34 Bienaventurado el hombre que me presta atención, mirando a mis puertas día tras día, manteniendo su lugar junto a las columnas de mi casa.

Bulahan ang tawo nga mamati kanako, Nga magabantay matag-adlaw sa akong mga ganghaan, Nga magahulat diha sa mga haligi sa akong mga pultahan.

35 Porque él que me recibe, obtiene vida, y la gracia del Señor vendrá a él.

Kay bisan kinsa kadto nga makakaplag kanako makakaplag ug kinabuhi, Ug makabaton sa kalooy kang Jehova.

36 Pero él que se aparta de mí, hace mal a su alma: todos mis enemigos están enamorados de la muerte.

Apan siya nga makasala batok kanako makasala sa iyang kaugalingong kalag: Silang tanan nga managdumot kanako mahagugma sa kamatayon.