Proverbios 6

1 Hijo mío, si te has hecho responsable de tu prójimo, o has dado tu palabra por otro,

Anak ko, kung ikaw ay naging mananagot sa iyong kapuwa, kung iyong ikinamay ang iyong kamay sa di kilala,

2 Eres tomado como en una red por las palabras de tu boca, las palabras de tus labios te han vencido.

Ikaw ay nasilo ng mga salita ng iyong bibig, ikaw ay nahuli ng mga salita ng iyong bibig.

3 Haz esto, hijo mío, y libérate, porque has venido al poder de tu prójimo; dirígete inmediatamente a tu vecino y pídele que lo libere de tu deuda.

Gawin mo ito ngayon, anak ko, at lumigtas ka, yamang ikaw ay nahulog sa kamay ng iyong kapuwa: yumaon ka, magpakababa ka, at mangayupapa ka sa iyong kapuwa.

4 No duermas tus ojos ni descansen tus párpados;

Huwag mong bigyan ng tulog ang iyong mga mata. O magpaidlip man sa iyong mga talukap-mata.

5 Libérate, como las gacelas de la mano del arquero, y el pájaro del que le pone una red.

Lumigtas ka na parang usa sa kamay ng mangangaso, at parang ibon sa kamay ng mamimitag.

6 Ve a la hormiga, holgazan; piensa en sus caminos y sé sabio:

Pumaroon ka sa langgam, ikaw na tamad; masdan mo ang kaniyang mga lakad at magpakapantas ka:

7 No tener jefe, supervisor ni gobernante,

Na bagaman walang pangulo, tagapamahala, o pinuno,

8 Ellas obtienes su carne en el verano, almacenando comida en el momento de cortar el grano.

Naghahanda ng kaniyang pagkain sa taginit, at pinipisan ang kaniyang pagkain sa pagaani.

9 ¿Cuánto tiempo estarás durmiendo, oh enemigo del trabajo? ¿Cuándo te levantarás de tu sueño?

Hanggang kailan matutulog ka, Oh tamad? Kailan ka babangon sa iyong pagkakatulog?

10 Un poco de sueño, un poco de descanso, un poco de plegar de las manos en el sueño:

Kaunti pang pagkakatulog, kaunti pang pagkaidlip, kaunti pang paghahalukipkip ng mga kamay upang matulog:

11 Entonces la pérdida vendrá sobre ti como un forajido, y tu necesidad como un hombre armado.

Sa gayo'y ang iyong karalitaan ay darating na parang magnanakaw, at ang iyong kasalatan na parang lalaking may sandata.

12 Un hombre que no sirve para nada es un malhechor; él sigue su camino causando problemas con palabras falsas;

Taong walang kabuluhan, taong masama, ay siya na lumalakad na may masamang bibig;

13 Haciendo señales con sus ojos, frotándose con los pies, y dando noticias con sus dedos;

Na kumikindat ng kaniyang mga mata, na nagsasalita ng kaniyang mga paa, na nagsasalita ng kaniyang mga daliri;

14 Su mente siempre está diseñando el mal: provoca actos violentos.

Pagdaraya ay nasa kaniyang puso, siya'y laging kumakatha ng kasamaan; siya'y naghahasik ng pagtatalo.

15 Por esta causa, su caída será repentina; rápidamente él será quebrado, y no habrá ayuda para él.

Kaya't darating na bigla ang kaniyang kasakunaan; sa kabiglaanan ay mababasag siya, at walang kagamutan.

16 Seis cosas son odiadas por el Señor; siete cosas le repugnan:

May anim na bagay na ipinagtatanim ng Panginoon; Oo, pito na mga kasuklamsuklam sa kaniya:

17 Ojos de soberbia, lengua falsa, manos que quitan la vida sin causa;

Mga palalong mata, sinungaling na dila, at mga kamay na nagbububo ng walang salang dugo;

18 Un corazón lleno de malos designios, pies que corren rápidamente después del pecado;

Puso na kumakatha ng mga masamang akala, mga paa na matulin sa pagtakbo sa kasamaan;

19 Un testigo falso, exhalando palabras falsas, y uno que desata actos violentos entre hermanos.

Sinungaling na saksi na nagsasalita ng kabulaanan, at ang naghahasik ng pagtatalo sa gitna ng magkakapatid.

20 Hijo mío, guarda el gobierno de tu padre, y ten en memoria las enseñanzas de tu madre:

Anak ko, ingatan mo ang utos ng iyong ama, at huwag mong kalimutan ang kautusan ng iyong ina:

21 Haz que estén siempre guardadas en tu corazón, y tenlas colgando alrededor de tu cuello.

Ikintal mong lagi sa iyong puso, itali mo sa iyong leeg.

22 En tu caminar, serán tu guía; cuando duermas, te cuidarán; cuando estés despierto, hablarán contigo.

Pagka ikaw ay lumalakad, papatnubay sa iyo; pagka ikaw ay natutulog, babantay sa iyo; at pagka ikaw ay gumigising, makikipagusap sa iyo.

23 Porque su regla es una luz, y su enseñanza una luz resplandeciente; y las palabras de entrenamiento son la forma de vida.

Sapagka't ang utos ay tanglaw; at ang kautusan ay liwanag; at ang mga saway na turo ay daan ng buhay:

24 Te mantendrán lejos de la mujer malvada, de la lengua seductora de la mujer adúltera.

Upang ingatan ka sa masamang babae, Sa tabil ng dila ng di kilala.

25 No dejes que el deseo de tu corazón vaya tras su hermoso cuerpo; no dejes que sus ojos te tomen prisionero.

Huwag mong pitahin ang kaniyang kagandahan sa iyong puso; at huwag ka mang hulihin niya ng kaniyang mga talukap-mata.

26 Porque una mujer prostituta está buscando dinero, pero la adúltera busca destruir el alma del hombre.

Sapagka't dahil sa isang masamang babae ay walang naiiwan sa lalake kundi isang putol na tinapay: at hinuhuli ng mangangalunya ang mahalagang buhay.

27 ¿Puede un hombre prender fuego a su pecho sin quemar su ropa?

Makakukuha ba ng apoy ang tao sa kaniyang sinapupunan, at hindi masusunog ang kaniyang mga suot?

28 ¿O puede uno caminar por carbones encendidos, y sus pies no se quemarán?

O makalalakad ba ang sinoman sa mga mainit na baga, at ang kaniyang mga paa ay hindi mapapaso?

29 Así es con el que entra a la mujer de su prójimo; el que tiene algo que ver con ella no quedará libre del castigo.

Gayon ang sumisiping sa asawa ng kaniyang kapuwa; sinomang humipo ay hindi maaaring di parusahan.

30 Los hombres no tienen una opinión baja de un ladrón que toma comida cuando la necesita:

Hindi hinahamak ng mga tao ang magnanakaw kung siya'y nagnanakaw, upang busugin siya pagka siya'y gutom:

31 Pero si lo toman en el acto, tendrá que devolver siete veces más, renunciando a todas sus propiedades que están en su poder en su casa.

Nguni't kung siya'y masumpungan, isasauli niyang makapito; kaniyang ibibigay ang lahat na laman ng kaniyang bahay.

32 El que toma la mujer de otro, no tiene ningún sentido; el que lo hace es la causa de la destrucción de su alma.

Siyang nagkakamit ng pangangalunya sa isang babae ay walang bait: ang gumagawa niyaon ay nagpapahamak sa kaniyang sariling kaluluwa.

33 Las heridas serán suyas y la pérdida de honor, y su vergüenza no se borrará.

Mga sugat at kasiraang puri ang tatamuhin niya; at ang kaniyang kapintasan ay hindi mapapawi.

34 Porque amarga es la ira de un marido enojado; en el día del castigo no tendrá misericordia.

Sapagka't ang paninibugho ay pagiinit ng tao; at hindi siya magpapatawad sa kaarawan ng panghihiganti.

35 Él no tomará ningún pago; y él no hará las paces contigo a pesar de que tus ofrendas de dinero se incrementan.

Hindi niya pakukundanganan ang anomang tubos; ni magpapahinga man siyang tuwa, bagaman ikaw ay magbigay ng maraming suhol.