Proverbios 30

1 Las palabras de Agur, el hijo de Jaqué, de Massa. La profecía que dijo a Itiel, a Itiel, y a Ucal de la siguiente manera:

Słowa Agura, syna Jake, proroctwo tego człowieka do Itiela, do Itiela i Ukala.

2 Porque soy más como una bestia que como hombre, no tengo el poder de razonar como un hombre:

Zaprawdę jestem najgłupszym z ludzi i nie mam ludzkiego rozumu.

3 No tengo sabiduría para aprender, para que pueda tener el conocimiento del Santo.

Ani nie nauczyłem się mądrości, ani nie mam wiedzy o tym, co święty.

4 ¿Quién subió al cielo y bajó? ¿Quién tomó los vientos en sus manos? encerrando las aguas en su túnica? ¿por quién se han arreglado todos los confines de la tierra? ¿Cuál es su nombre? y cuál es el nombre de su hijo, si puedes decirlo?

Któż wstąpił do nieba i zstąpił? Któż zebrał wiatr w swoje garście? Któż zgarnął wody do [swej] szaty? Któż utwierdził wszystkie krańce ziemi? Jakie [jest] jego imię? A jakie [jest] imię jego syna? Czy wiesz?

5 Toda palabra de Dios es probada: es coraza para los que ponen su fe en él.

Każde słowo Boga jest czyste; on [jest] tarczą dla tych, którzy mu ufają.

6 No hagas ninguna adición a sus palabras, o dejará en claro tu error, y serás visto como falso.

Nie dodawaj nic do jego słów, aby cię nie strofował i abyś nie okazał się kłamcą.

7 Te pedí dos cosas; no los guardes de mí antes de mi muerte:

Proszę cię o dwie rzeczy; nie odmawiaj mi [ich], zanim umrę.

8 Aparta de mí todas las cosas falsas y necias: no me des grandes riquezas ni me dejes en necesidad, sino dame solo comida suficiente:

Oddal ode mnie marność i słowo kłamliwe; nie dawaj mi ani ubóstwa, ani bogactwa; żyw mnie odpowiednim dla mnie pokarmem;

9 Por temor a que si estoy lleno, Pueda ser falso contigo y decir: ¿Quién es el Señor? o si soy pobre, puedo convertirme en un ladrón, usando el nombre de mi Dios erróneamente.

Abym będąc syty, nie zaparł się [ciebie] i nie mówił: Kim jest PAN? Albo zubożawszy, nie kradł i nie brał imienia mego Boga [nadaremnie].

10 No digas mal de un siervo a su amo, o él te maldecirá, y tendrás problemas.

Nie oczerniaj sługi przed jego panem, aby ci nie złorzeczył i byś nie okazał się winny.

11 Hay una generación que maldice a su padre y no le da una bendición a su madre.

[Jest] pokolenie, które złorzeczy swemu ojcu i nie błogosławi swojej matce.

12 Hay una generación que parece estar libre del pecado, pero no son lavados de sus caminos inmundos.

[Jest] pokolenie, które we własnych oczach jest czyste, lecz nie jest obmyte ze swego plugastwa.

13 Hay una generación, ¡oh cuán llenos de orgullo son sus ojos! ¡Oh, cómo se levantan sus cejas!

[Jest] pokolenie, którego oczy są wyniosłe i powieki wzniesione.

14 Hay una generación cuyos dientes son como espadas, sus dientes fuertes como cuchillos, para la destrucción de los pobres de la tierra y de los necesitados de entre los hombres.

[Jest] pokolenie, którego zęby [są jak] miecze, a zęby trzonowe [jak] noże, by pożreć ubogich na ziemi i nędzarzy spośród ludzi.

15 El espíritu nocturno tiene dos hijas, dame, dame. Hay tres cosas que nunca están llenas, incluso cuatro que nunca dicen: Suficiente:

Pijawka ma dwie córki, [które mówią]: Daj, daj. Trzy są rzeczy, które nie mogą się nasycić; cztery, które nie mówią: Dość.

16 El inframundo, y la mujer sin hijo; la tierra que nunca tiene suficiente agua, y el fuego que nunca dice: Suficiente. (Sheol h7585)

Grób, niepłodne łono, ziemia niesyta wody i ogień, [który] nie mówi: Dość. (Sheol h7585)

17 El ojo que se burla de un padre, y no ve valor en una madre cuando sea vieja, será desarraigado por los cuervos del valle, y será alimento para las águilas jóvenes.

Oko, [które] wyśmiewa ojca i gardzi posłuszeństwem matce, wydziobią kruki [nad] potokami i wyjedzą orlęta.

18 Hay tres cosas, cuya maravilla me supera, incluso cuatro cosas fuera de mi conocimiento:

Trzy [są] rzeczy dla mnie zbyt zdumiewające, czterech nie znam:

19 El camino de un águila en el aire; el camino de una serpiente sobre una roca; el camino de un barco en el corazón del mar; y el camino de un hombre con una niña.

Drogi orła w powietrzu, drogi węża na skale, drogi okrętu na środku morza i drogi mężczyzny z młodą kobietą.

20 Este es el camino de una esposa infiel; toma comida y, limpiándose la boca, dice: no he hecho nada malo.

Taka [jest] droga kobiety cudzołożnej: je i obciera swoje usta, i mówi: Nie zrobiłam nic złego.

21 Por tres cosas se mueve la tierra, y hay cuatro que no soportará:

Pod trzema rzeczami drży ziemia, czterech nie może znieść:

22 Un siervo cuando se convierte en rey; un hombre sin sentido cuando aumenta su riqueza;

Sługi, kiedy panuje, głupca, kiedy syci się chlebem;

23 Una mujer odiada cuando está casada; y una sirvienta que toma el lugar de la esposa de su amo.

Obmierzłej [kobiety], kiedy wychodzi za mąż, [i] służącej, kiedy dziedziczy po swojej pani.

24 Hay cuatro cosas que son poco en la tierra, pero son muy sabias:

Cztery są rzeczy najmniejsze na ziemi, jednak mędrsze nad mędrców:

25 Las hormigas son un pueblo no fuerte, pero se ponen por una tienda de alimentos en el verano;

Mrówki, lud słaby, a jednak w lecie przygotowują pokarm;

26 Los conejos son solo un pueblo débil, pero hacen sus casas en las rocas;

Króliki, lud słaby, a jednak budują swój dom w skale;

27 Las langostas no tienen rey, pero todas salen en bandas;

Szarańcze nie mają króla, a jednak wszystkie wyruszają chmarą;

28 Puedes tomar la lagartija en tus manos, pero está en las casas de los reyes.

Pająk pracuje rękoma, a bywa w pałacach królewskich.

29 Hay tres cosas cuyos pasos son buenos de ver, incluso cuatro cuyas salidas son justas:

Trzy są rzeczy, które poruszają się wspaniale, cztery kroczą dostojnie:

30 El león, que es más fuerte entre las bestias, no se aparta de su camino por nada;

Lew, najsilniejszy wśród zwierząt, który przed nikim nie ustępuje;

31 El caballo de guerra, y el macho cabrío, y el rey cuando su ejército está con él.

Chart i kozioł, i król, przeciw któremu nikt nie powstaje.

32 Si has hecho necedades al levantarte, o si has tenido malos designios, pon tu mano sobre tu boca.

Jeśli głupio postąpiłeś, wynosząc się, albo jeśli pomyślałeś źle, [połóż] rękę na ustach.

33 La agitación de la leche hace la mantequilla, y la torcedura de la nariz hace que venga la sangre, por lo que forzar la ira es causa de pelea.

Jak ubijanie mleka daje masło i wycieranie nosa wywołuje krew, tak kto wzbudza gniew, wszczyna kłótnię.