Proverbios 3

1 Hijo mío, guarda mis enseñanzas en tu memoria y mis reglas en tu corazón:

ڕۆڵە، فێرکردنەکەم لەبیر مەکە، فەرمانەکانم لەناو دڵتدا هەڵبگرە،

2 porque te darán más días, años de vida y paz.

چونکە ڕۆژگاری درێژ و ساڵانی ژیان و ئاشتیت بۆ زیاد دەکات.

3 No se aparten de ti la misericordia y la buena fe; déjalos colgados del cuello, grabados en tu corazón;

با خۆشەویستی نەگۆڕ و دڵسۆزی لێت جیا نەبنەوە، بە ملتەوە گرێیان بدە، لەسەر پەڕەی دڵت بیاننووسە.

4 Entonces tendrás gracia y un buen nombre a los ojos de Dios y de los hombres.

ئینجا پەسەندی و نازناوی چاک بەدەستدەهێنیت لەلای خودا و خەڵک.

5 Pon toda tu esperanza en Dios, y no te apoyes en tu propia inteligencia.

پڕ بەدڵ پشت بە یەزدان ببەستە و بە تێگەیشتوویی خۆت پشت ئەستوور مەبە.

6 En todos tus caminos escúchalo, y él enderezará tus pasos.

لە هەموو ڕێگاکانت بیناسە، ئەویش ڕێچکەکانت ڕاست دەکات.

7 No valores demasiado tu sabiduría; deja que el temor de Jehová esté delante de ti, y guárdate del mal.

لەبەرچاوی خۆت، خۆت بە دانا مەزانە، لە یەزدان بترسە و لە بەدکاری بەدووربە.

8 Esto dará fortaleza a tu carne y vida nueva a tus huesos.

دەبێتە تەندروستی بۆ لەشت و خۆراک بۆ ئێسقانەکانت.

9 Honra a Jehová con tus riquezas, y con las primicias de todos tus frutos;

بە سامانت ڕێزی یەزدان بگرە، بە یەکەمین بەرهەمی هەموو خەرمانەکانت.

10 así tus graneros estarán llenos de grano, y tus depósitos rebosarán de vino nuevo.

ئەمبارەکەت پڕ دەبێت هەتا تێری، قەڕابەکەت سەرڕێژ دەبێت لە شەرابی نوێ.

11 Hijo mío, no endurezcas tu corazón contra las enseñanzas del Señor; no te enojes con su entrenamiento:

ڕۆڵەکەم، بە سووکی تەماشای تەمبێکردنی یەزدان مەکە، ڕقت لە سەرزەنشتی ئەو نەبێتەوە،

12 Porque a los que le son amados, el Señor corrige, como él padre corrige al hijo que le agrada.

چونکە ئەوەی یەزدان خۆشیبوێ تەمبێی دەکات و وەک باوکێک بە کوڕ دڵخۆش دەبێت.

13 Feliz es el hombre que hace el descubrimiento de la sabiduría, y el que obtiene el conocimiento.

خۆزگە دەخوازرێ بەو کەسەی دانایی دەدۆزێتەوە و بەو کەسەی تێگەیشتن بەدەستدەهێنێت،

14 Para comerciar en ella es mejor que comerciar en plata, y su ganancia mayor que oro brillante.

چونکە قازانجی لە قازانجی زیو باشترە و بەرهەمیشی لە زێڕ.

15 Ella es más valiosa que las joyas, y nada de lo que puedas desear es justo en comparación con ella.

لە یاقووت بەهادارترە و هەرچی ئارەزووی دەکەیت نابێتە هاوتای.

16 Larga vida está en su mano derecha, y en su izquierda están la riqueza y el honor.

تەمەنی درێژ لە دەستی ڕاستیدایە و دەوڵەمەندی و ڕێزیش لە دەستی چەپی.

17 Sus caminos son caminos de deleite, y todos sus caminos son paz.

ڕێگاکانی ڕێگای خۆشحاڵین و هەموو ڕێڕەوەکانی ئاشتین.

18 Ella es un árbol de la vida para todos los que la toman en sus manos, y feliz es cada uno que la guarda.

درەختی ژیانە بۆ ئەوانەی خۆیان پێوە گرتووە، خۆزگە دەخوازرێت بەوانەی پێی پابەند دەبن.

19 El Señor con sabiduría puso en posición las bases de la tierra; con inteligencia puso los cielos en su lugar.

یەزدان بە دانایی زەوی دامەزراند، بە تێگەیشتنیش ئاسمانی چەسپاند.

20 Según su conocimiento, el abismo se separó y el rocío cayó desde los cielos.

بە زانیاری ئەو قووڵاییەکان شەق بوون، هەورەکان شەونمیان دڵۆپاند.

21 Hijo mío, mantén el buen sentido, y no dejes que los sabios propósitos se aparten de tus ojos.

ڕۆڵە، دەست بە دانایی تەواو و سەلیقەوە بگرە، ئەمانە لەبەرچاوت دوورنەکەونەوە،

22 Entonces serán vida para tu alma, y ​​gracia para tu cuello.

دەبنە ژیان بۆ تۆ، ملوانکە بۆ جوانی گەردنت.

23 Entonces irás seguro en tu camino, y tus pies no tendrán ningún motivo para resbalar.

ئەوسا بە ئاسوودەیی بە ڕێگای خۆتدا دەڕۆیت و ساتمە ناکەیت و ناکەویت.

24 Cuando descanses no tendrás miedo, y en tu cama el sueño será dulce para ti.

کاتێک ڕادەکشێیت بێ ترسیت، ڕادەکشێیت و خەوت خۆش دەبێت.

25 No temas al peligro repentino, ni a la tempestad que vendrá sobre los malhechores:

نە لە بەڵای کتوپڕ دەترسیت و نە لە ماڵی بەدکاران کە وێران دەبێت،

26 Porque Jehová será tu esperanza, y guardará tu pie de ser tomado en la red.

چونکە یەزدان دەبێتە پشتیوانت و پێت لە پێوەبوون دەپارێزێت.

27 No te niegues a hacer el bien a aquellos que tienen derecho a ello, cuando esté en el poder de tu mano hacerlo.

دەستی چاکە مەگرەوە لەوانەی شایستەی چاکەن، کاتێک لە تواناتدایە بیکەیت.

28 No digas a tu prójimo: vete, y ven, y mañana yo daré; cuando lo tienes por ti en ese momento.

بە کەس مەڵێ: «بڕۆ، دواتر وەرەوە، بەیانی دەتدەمێ،» لە کاتێکدا ئەو شتەت پێیە.

29 No hagas malos designios contra tu prójimo, porque él esté contigo sin temor.

پیلانی خراپ لە دژی دراوسێکەت مەگێڕە، لە کاتێکدا ئەو بە دڵنیاییەوە لەلات جێنشین بووە.

30 No tomes una causa contra la ley contra un hombre por nada, si él no te ha hecho nada malo.

لەخۆڕایی دژایەتی کەسێک مەکە، ئەگەر خراپەی لەگەڵتدا نەکرد.

31 No tengas envidia del hombre violento, o tomes cualquiera de sus caminos como ejemplo.

بەغیلی بە پیاوی ستەمکار مەبە، هیچ ڕێگایەکی ئەو هەڵمەبژێرە،

32 Porque el hombre injusto es odiado por el Señor, pero Él es amigo de los rectos.

چونکە لەلای یەزدان مرۆڤی قەڵپ قێزەونە، بەڵام نهێنی خۆی لەلای سەرڕاستانە.

33 La maldición del Señor está sobre la casa del malhechor, pero su bendición está sobre la morada de los rectos.

نەفرەتی یەزدان لەسەر ماڵی بەدکارە، بەڵام ماڵی ڕاستودروستان بەرەکەتدار دەکات.

34 Él se burlará de los burlones, pero él da gracia a los gentiles.

هەرچەندە گاڵتە بە گاڵتەجاڕان دەکات، بەڵام نیعمەت دەداتە بێفیزەکان.

35 Los sabios tendrán gloria por su herencia, pero la vergüenza será la recompensa de los necios.

داناکان ڕێزداری بە میرات دەگرن، بەڵام گێلەکان شەرمەزاری هەڵدەگرن.