Proverbios 26

1 Como la nieve en verano y la lluvia cuando se corta el grano, el honor no es natural para los necios.

وەک بەفر لە هاوین و باران لە کاتی دروێنەدا، ئاواش ڕێزلێنان لە گێل ناوەشێتەوە.

2 Como el gorrión en su vagabundeo y la golondrina sin nido, así la maldición no llega sin una causa.

وەک چۆلەکەی فڕیو و پەڕەسێلکەی باڵگرتوو، ئاواشە نەفرەت بەبێ هۆ نایێت.

3 Un látigo para el caballo, una boca para el asno, y una vara para la espalda de los tontos.

قامچی بۆ ئەسپ و لغاو بۆ گوێدرێژە، کوتەکیش بۆ پشتی گێلەکانە.

4 No le des una respuesta necia al necio, o serás como él.

وەڵامی گێل مەدەوە بەپێی گێلایەتییەکەی، نەوەک تۆش وەک ئەوت لێ بێت.

5 Da una respuesta necia al necio, o parecerá sabio a sí mismo.

وەڵامی گێل بدەوە بەپێی گێلایەتییەکەی، نەوەک لەبەرچاوی خۆی ببێت بە دانا.

6 El que envía la noticia por mano de un necio, le corta los pies y bebe su daño.

وەک بڕینەوەی قاچەکانی خۆیەتی و نۆشینی ستەمە، ئەوەی بە دەستی گێل پەیام بنێرێت.

7 Las piernas de alguien que no tiene poder de caminar cuelgan sueltas; así es un dicho sabio en la boca de los necios.

وەک شۆڕبوونەوەی قاچەکانی گۆجە، پەند لە دەمی گێلەکان.

8 Dar honor a un hombre necio es como tratar de mantener una piedra fija en un cordón.

وەک گرێدانی بەرد بە بەردەقانییەوە، ئەوەی ڕێز لە گێل دەگرێت.

9 Como un aguijón que sube a la mano de un hombre vencido por la bebida, así es una palabra sabia en la boca de un hombre necio.

وەک دڕکە لە دەستی سەرخۆش، پەند لە دەمی گێلەکان.

10 Como el arquero que hiere a todos los que pasan, es un necio vencido por la bebida.

وەک تیرهاوێژێکە کوێرانە لە خەڵک بگرێت، بەکرێگری گێل و ڕێبوار.

11 Como un perro que regresa a su vómito, es el hombre tonto haciendo sus tontos actos otra vez.

وەک سەگ بگەڕێتەوە سەر ڕشانەوەکەی، گێلیش گێلایەتییەکەی دووبارەی دەکاتەوە.

12 ¿Has visto a un hombre que parece ser sabio? Hay más esperanza para los necios que para él.

کەست بینیوە لەبەرچاوی خۆی دانا بێت؟ گێل لەو زیاتر ئومێدی پێ دەکرێت.

13 El que odia el trabajo dice: Hay un león en el camino; un león está en las calles.

تەمبەڵ دەڵێت: «شێر لەسەر ڕێگایە، نەڕەشێر لەنێو گۆڕەپانەکانە.»

14 Una puerta se convierte en su columna, y el que odia el trabajo en su cama.

دەرگا لەسەر ڕێزە دەسووڕێتەوە، تەمبەڵیش لەناو نوێنەکەی.

15 El que odia el trabajo pone su mano profundamente en la vasija: volver a llevársela a la boca es un fastidio para él.

تەمبەڵ دەست دەخاتە ناو قاپ، زەحمەتە بۆی بیباتە ناو دەمی.

16 El que odia el trabajo en su opinión, se cree más sabio que siete hombres que son capaces de dar una respuesta con buen sentido.

تەمبەڵ لەبەرچاوی خۆی داناترە لە حەوت کەس کە وەڵامی ژیرانە دەدەنەوە.

17 El que se confunde en una pelea que no le compete, es como el que toma un perro de las orejas mientras pasa.

وەک گرتنی سەگێکە بە گوێیەکانی ئەوەی ڕێبوارە و خۆی دەخاتە ناو ناکۆکییەکەوە کە هی ئەو نییە.

18 Como el que está fuera de sí, lanza palos ardientes y flechas de muerte,

وەک شێتێک پشکۆ و تیری مەرگ بهاوێژێت،

19 así es el hombre que se aprovecha del engaño de su prójimo, y dice: ¿solo era una broma?

ئاوایە ئەوەی فێڵ لە دراوسێکەی بکات و بڵێت: «تەنها گاڵتەم کرد!»

20 Sin madera, el fuego se apaga; y donde no hay una conversación secreta, el argumento se termina.

دار نەبێت ئاگر دەکوژێتەوە، دەمشڕ نەبێت دووبەرەکی نامێنێت.

21 Como aliento sobre carbones y leña en llamas, entonces un hombre dado a la discusión comienza una pelea.

خەڵووز بۆ پشکۆ و دار بۆ ئاگرە، پیاوی شەڕانگێزیش بۆ ورووژاندنی ناکۆکییە.

22 Las palabras de uno que dice mal de su prójimo en secreto son como alimento dulce, descienden a las partes internas del estómago.

قسەکانی دەمشڕ وەک پارووی بەتامە، شۆڕ دەبێتەوە ناو ورگ.

23 Los labios lisos y el corazón malo son como un vaso de barro bañado en plata.

وەک گۆزەی گڵینی داپۆشراوە بە خڵتی زیو قسەی شیرین لە دڵێکی خراپەوە.

24 Con sus labios, el que odia hace que las cosas parezcan lo que no son, pero el engaño se acumula dentro de él;

قین لە دڵ بە لێوەکانی خۆی دەشارێتەوە، بەڵام لە ناخیدا فڕوفێڵ دادەنێتەوە.

25 Cuando dice palabras buenas, no tengas fe en él; porque en su corazón hay siete males.

ئەگەر قسەی شیرینی کرد باوەڕی پێ مەکە، چونکە حەوت شتی قێزەون لە دڵیدایە.

26 Aunque su odio esté cubierto de engaño, su pecado será visto abiertamente antes de la reunión del pueblo.

هەرچەندە بە فێڵ قینی خۆی بشارێتەوە، خراپەی لەناو کۆمەڵدا ئاشکرا دەبێت.

27 El que hace un hoyo en la tierra, él mismo irá cayendo en ella; y sobre aquel por quien se hace rodar una piedra, lo aplastará.

ئەوەی چاڵێک هەڵکەنێت خۆی تێی دەکەوێت، ئەوەی بەردێک گلۆر بکاتەوە بەرەو خۆی دەگەڕێتەوە.

28 Una lengua falsa tiene odio para aquellos que tienen corazones limpios, y una boca aduladora es la causa de la caída.

زمانی درۆ ڕقی لەوانە دەبێتەوە کە برینداریان دەکات، زمانی لووسیش وێرانکاری دەکات.